Davíð Odds­son, rit­stjóri Morg­un­blaðs­ins og fyrr­ver­andi for­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins, segir að for­ystu­sveit flokks­ins sé nú nokkuð sama um hvað sé sam­þykkt á lands­fund­um, að í þá sveit rað­ist reynslu­lítið fólk sem hafi fengið póli­tískt vægi „langt umfram það sem áður tíðk­að­ist“ og að lask­aður flokk­ur­inn sé að taka á sig enn meira högg með stuðn­ingi sínum við þriðja orku­pakk­ann. Þetta er meðal þess sem fram kemur í Reykja­vík­ur­bréfi Morg­un­blaðs­ins í dag.

Da­víð skrif­aði hvassa gagn­rýni á Sjálf­stæð­is­flokk­inn og for­ystu hans á sama vett­vangi fyrir viku síðan sem vakti mikla athygli, enda hefur Morg­un­blaðið nær alltaf fylgt Sjálf­stæð­is­flokknum að málum og Davíð ein fyr­ir­ferð­ar­mesti for­maður í sögu flokks­ins. Þá sagði hann meðal ann­ars  að Morg­un­­blaðið væri borg­­ara­­legt blað og þótt „það lúti ekki fjar­­stýr­ingum utan úr bæ frá flokkum eða ein­stak­l­ingum lætur að líkum að blaðið ætti oftar en ekki að geta átt góða sam­­leið með flokknum ef hann er sjálfum sér sam­­kvæmur og heill í fögrum fyr­ir­heitum sín­­um.“

Gagn­rýnir flokks­for­yst­una

Í Reykja­vík­ur­bréfi dags­ins heldur gagn­rýni Dav­íðs á flokk­inn áfram og hún grund­vall­ast fyrst og síð­ast á afstöðu hans flokks­ins í þriðja orku­pakka­mál­inu, sem hann styður ásamt fjórum öðrum flokkum á þingi.

Gagnrýnin bein­ist bæði gegn því að í for­ystu flokks­ins sé ekki að velj­ast nægi­lega öfl­ugt fólk, og án þess að það sé sagt berum orðum er þar ugg­laust verið að vísa til Þór­dísar Kol­brúnar Reyk­fjörð Gylfa­dótt­ur, vara­for­manns flokks­ins, og Áslaugar Örnu Sig­ur­björns­dótt­ur, rit­ara hans, sem eru báðar ungar konur sitt hvoru megin við þrí­tugt. Þær hafa báðar verið í stórum hlut­verkum í orku­pakka­mál­inu, Þór­dís Kol­brún sem ráð­herra orku­mála og Áslaug Arna sem for­maður utan­rík­is­mála­nefnd­ar.

Í bréf­inu segir Davíð að það hafi lengi verið „óskráð meg­in­regla í Sjálf­stæð­is­flokkn­um, sem reynd­ist vel, að hversu öfl­ugur sem for­maður flokks­ins væri, sem þeir voru sann­ar­lega lang­flest­ir, skyldi lands­fundur eða flokks­ráðs­fundur tryggja að sá sem næstur stæði for­mann­inum hefði ríku­lega stjórn­mála­lega reynslu ef örlög eða atvik hög­uðu því svo að fylla þyrfti skarðið yrðu góð tök á því.“

Nú þyki hins vegar fínt að reynslu­lítið fólk „sem hefur fengið póli­tískt vægi með slíkt nesti langt umfram það sem áður tíðk­að­ist, tali niður til flokks­systk­ina sinna og leggi lykkju á leið sína til að vísa þeim sem eldri eru út úr umræð­unni með þótta sem fer öllum illa.“

Segir Hall­dór stjórn­ast af ætt­ar­vita

Davíð rekur svo hvernig farið hafi verið með drög að lands­fund­ar­sam­þykktir í hans tíð og hvaða aðferð­ar­fræði hefði verið beitt til að semja um agnúa á þeim. Þá hefðu slíkar sam­þykktir verið teknar „mjög alvar­lega“. Síð­ustu árin hafi hins vegar virst sem að for­ystu­sveit Sjálf­stæð­is­flokks­ins „sé nokkuð sama um hvað sam­þykkt sé á lands­fund­um, því að ekk­ert þurfi með það að ger­a.“

Gagn­rýni Dav­íðs á flokks­for­yst­una og flokk­inn und­an­farið hefur kallað fram við­brögð. Einn þeirra sem hafa svarað honum á opin­berum vett­vangi er Hall­dór Blön­dal, fyrr­ver­andi ráð­herra og for­seti Alþing­is, sem starf­aði með Davíð í stjórn­málum ára­tugum sam­an. Hall­dór er frændi Bjarna Bene­dikts­son­ar, núver­andi for­manns Sjálf­stæð­is­flokks­ins. Í grein sinni benti Hall­dór á að bréfa­skriftir geti verið hætt­u­­legar þar sem þær lýsi því í hvaða sál­­ar­á­stand­i ­maður er þá ­stund­ina. Síðan gagn­rýndi hann fram­setn­ingu Dav­íðs á þriðja orku­pakka­mál­inu.

Í Reykja­vík­ur­bréf­inu í dag segir Davíð að Hall­dór Blön­dal hafi stund­um, hér áður fyrr, haft átta­vita sem mátti hafa hlið­sjón af. „En hann ratar illa eftir að notk­unin á ætt­ar­vit­anum óx. Og lendir þá í hverri haf­vill­unni af annarri. Ætt­ar­vit­anum fylgdi hann þegar hann kúventi yfir nótt og lagð­ist á árar með Jóhönnu og Stein­grími í Ices­ave og erlendum kröfu­höf­um. Flokk­ur­inn hans og okkar hefur ekki borið sitt barr síð­an.“

Hann segir að kann­anir sýni að þorri flokks­manna sé á móti þriðja orku­pakk­anum og að eng­inn hafi fengið að vita af hverju for­ysta flokks­ins hafi farið gegn flokknum í Ices­a­ve-­mál­inu. „Og nú fær eng­inn að vita „af hverju í ósköp­un­um“, svo notuð séu orð for­manns­ins sjálfs, lask­aður flokk­ur­inn á að taka á sig enn meiri högg. Hall­dór Blön­dal áttar sig ekki á þessu fremur en Ices­a­ve, sem hann hafði barist gegn þar til ætt­ar­vit­inn tók öll völd. Þessi sami ætt­ar­viti sem núna er að ærast í seg­ul­stormun­um.“

Segir Bjarna hafa gefið til kynna að hann ætl­aði ekki að skipa Má

Davíð rifjar líka upp þegar Már Guð­munds­son var end­ur­skip­aður seðla­banka­stjóri af Bjarna Bene­dikts­syni árið 2014, en Davíð var sjálfur seðla­banka­stjóri í nokkur ár þangað til að gerð var laga­breyt­ing árið 2009 sem leiddi til þess að að hann fór úr starfi. Vinstri stjórn Jóhönnu Sig­urð­ar­dóttur skip­aði svo Má í stöð­una síðar á því ári.

Davíð greinir frá því að Bjarni hefði „bæði gefið til kynna og sagt ýmsum frá að hann ætl­aði sér ekki að end­ur­skipa Má Guð­munds­son þegar að því kom árið 2014. Þegar að þessu dró var ráð­herr­ann staddur fyrir norð­an, senni­lega á Siglu­firði, og hringdi í menn og upp­lýsti þá, og þar á meðal rit­stjóra Morg­un­blaðs­ins, að vegna óvænts flækju­stigs sem upp hefði komið (sem ekki verður farið út í hér) hefði hann ekki náð að gera breyt­ing­arnar sem hann hefði marg­boð­að. Hann myndi því skipa Má og skip­un­ar­bréfið gæfi til kynna að það yrði til fimm ára. Hins vegar væri sam­eig­in­legur skiln­ingur á því að skip­unin stæði í hæsta lagi til eins árs.

Ekki voru endi­lega allir mjög trú­aðir á þennan mála­til­bún­að. En sam­kvæmt minnis­p­unkt­unum sagði ráð­herr­ann efn­is­lega á þessa leið: Þessu mega menn treysta og Már gerir sér grein fyrir þessu og mun birta yfir­lýs­ingu sem í raun stað­festir það sem ég er að segja.“

Már situr enn sem seðla­banka­stjóri og mun ljúka síð­ara kjör­tíma­bili sínu sem slíkur í ágúst næst­kom­andi. Nú stendur yfir ráðn­ing­ar­ferli á eft­ir­manni hans.