Samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytið hefur birt að drög að grænbók um flugstefnu Íslands í samráðsgátt stjórnvalda. Í stefnunni er meðal annars fjallað um umhverfisáhrif flugrekstrar en hlutfall flugs af heildarlosun Íslands hefur aukist síðustu ár. Í stefnunni segir að mikilvægt sé að opinberar aðilar og flugrekendur marki sér skýra stefnu í umhverfismálum flugsamganga.
„Bæði er það mikilvægt fyrir flug sem atvinnugrein en ekki síður vegna þess að mikilvægt er að leggja sitt af mörkum til að tryggja framtíð okkar á jörðinni,“ segir í stefnunni.
Aldrei verið mótuð heildstæð flugstefna
Ekki hefur áður verið mótuð flugstefna með heildstæðum hætti hér á landi og skipaði því samgöngu- og sveitastjórnarráðherra verkefnisstjórn, í september í fyrra, til að móta slíka stefnu. Afrakstur stjórnarinnar og starfshópa er drög að grænbók sem nú hefur verið birt í samráðsgáttinni.
Í grænbókinni eru farið yfir stöðu mála í flugrekstri og flugtengdri starfsemi hér á landi og lagðar fram tillögur að áherslum í flugmálum til framtíðar, þar á meðal þegar kemur að umhverfismálum. Í stefnunni segir að engum dyljist að eitt mikilvægasta mál okkar tíma séu breytingar í loftslagsmálum og áhrif þeirra á daglegt líf fólk.
Losun koltvísýrings, metans, brennisteinsoxíðs og köfnunarefnisoxíðs hefur aukist gríðarlega hér á landi á síðustu tíu árum eða um alls 158 prósent á milli áranna 2008 og 2018, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands. Í stefnunni segir að hlutfall flugssé nú um 6,5 prósent af heildarlosun Íslands og hefur vaxið úr 5,1 prósentum árið 2008. Tekið er fram að þetta hlutfall muni lækka eftir gjaldþrot WOW air en að ástæða sé til að grípa til aðgerða til að lækka þetta enn frekar eða unnið sé gegn áhrifum þess.
Neikvætt almenningsálit á flugi líklegt til að hafa áhrif
Í stefnunni kemur jafnframt að helstu áhrif umhverfismála á flug og vöxt þess munu líklega koma fram með þeim hætti að neikvætt almenningsálit á flugi hafi áhrif á ferðamynstur og vilja til að ferðast með flugi. „Ísland mun alltaf þurfa flug vegna legu sinnar en áhrif geta komið fram í ferðalögum einstaklinga til landsins og yfir hafið.“
Því telur starfshópsins að íslenskur flugrekstur ætti að í fararbroddi í umhverfismálum og í orkuskiptum í flugi. Starfshópurinn leggur því meðal annars til að áhersla verði lögð á að Ísland verði fyrsta landið þar sem meirihluti flugvéla í almanna- og kennsluflugi verði rafrænn eða tvinn. Almannaflug er skilgreint sem allt annað flug en áætlunarflug. Þar með talið er einkaflug, útsýnisflug, leiguflug og leitar- og björgunarflug.
Hópurinn leggur til að það verði gert með því að styðja og hvetja til notkunar á tvinn- og rafmagnsflugvélum eftir því sem þær verða aðgengilegar. Þá verði jafnvel skoðaðar svipaðar ívilnanir og gilda um umhverfisvæn ökutæki.
Beiti sér fyrir því að Ísland sé notað til prófana á nýrri tækni
Auk þess leggur hópurinn til að stjórnvöld beiti sér fyrir því að rafmagns- og tvinnflugvélar verði nýttar í innanlandsflugi. Þar á meðal að stjórnvöld stuðli að samtali milli framleiðenda og flugrekenda með það að markmiði að Ísland verði notað til prófana á þessari nýju tækni og að innviðir fyrir rafmagns- og tvinnflugvélar verði til staðar meðal annars með aðgengi að rafmagni.
Enn fremur leggur hópurnn til að Isavia verði til fyrirmyndar þegar kemur að umhverfismálum. Að allur rekstur fyrirtækisins taki mið af því markmiði, meðal annars með umhverfisvænum orkugjöfum, flokkun sorps, dregið sé úr hávaða.
