Pen­inga­stefnu­nefnd Seðla­banka Íslands hefur lækkað meg­in­vexti hans, oft kall­aðir stýri­vext­ir, úr 2,75 pró­sent í 2,25 pró­sent. Vaxta­lækk­unin var við­búin enda til­kynnti pen­inga­stefnu­nefndin í gær að vaxta­á­kvörð­un­ar­degi hefði verið flýtt um viku, en sam­kvæmt áætlun átti hann að vera 18. mars. Ólík­legt var talið að sú breyt­ing hefði verið gerð nema að til stæði að lækka vext­ina. 

Á­stæðan er þau efna­hags­legu áhrif sem fyr­ir­sjá­an­lega verða á íslenskt efna­hags­líf vegna útbreiðslu veirunnar sem veldur COVID-19 sjúk­dómn­um. 

Í til­kynn­ingu frá pen­inga­stefnu­nef­dn­inni kemur fram að hún hafi jafn­framt ákveðið að lækka með­al­tals­bindi­skyldu inn­láns­stofn­ana úr einu pró­senti niður í núll pró­sent. Föst bindi­skylda verður áfram eitt pró­sent. Þar segir að nefndin muni „áfram fylgj­ast grannt með fram­vindu efna­hags­mála og nota þau tæki sem nefndin hefur yfir að ráða til að styðja við þjóð­ar­bú­skap­inn“.

Vextir voru síð­ast lækk­aðir í febr­ú­ar, og þá um 0,25 pró­sentu­stig. Alls hafa stýri­vextir því  lækkað um 2,25 pró­­­sent­u­­­stig frá því í maí síð­­­ast­liðnum þegar yfir­­­stand­andi vaxta­­­lækk­­­un­­­ar­­­ferli hófst. Það þýðir að vextir hafa helm­ing­ast á innan við einu ári.

Ákvörð­unin kemur í kjöl­far þess að rík­is­stjórnin kynnti alls sjö aðgerðir sem hún ætlar að grípa til vegna fyr­ir­liggj­andi aðstæðna í efna­hags­líf­inu. Á meðal þeirra er að fella niður gistin­átt­ar­skatt á þau fyr­ir­tæki sem greiða slík­an. Þá hafa bankar lands­ins kynnt Seðla­banka Íslands ýmsar til­lögur sem þeir vilja að gripið verði til vegna aðstæðn­a. 

Í Mark­að­in­um, fylgi­riti Frétta­blaðs­ins um efna­hags­mál og við­skipti, í dag segir að þeir vilji meðal ann­ars að Seðla­bank­inn beiti efna­hags­reikn­ingi sínum með því að kaupa sér­tryggð skulda­bréf fyr­ir­tækja á mark­aði. Þá vilja bank­arnir einnig að ríkið bera hluta af þeirri útlána­hættu sem fylgir því ef bank­arnir koma til móts við fyr­ir­tæki, aðal­lega í ferða­þjón­ustu, með auk­inni lausa­fjár­fyr­ir­greiðslu. 

Þegar vextir voru lækk­aði í febr­úar sagði Seðla­bank­inn að það væri vegna þess að vís­bend­ingar væru um að hag­vöxtur í fyrra hafi verið heldur meiri en áður var talið en að horfur fyrir þetta og næsta ár hefðu versnað sam­­kvæmt nýrri þjóð­hags­­spá Seðla­­bank­ans sem birt er í febr­­ú­­ar­hefti Pen­inga­­mála. Þar var gert ráð fyrir að hag­vöxtur verði ein­ungis 0,8 pró­­sent í ár en í nóv­­em­ber­­spá bank­ans var búist við 1,6 pró­­sent vexti. Lak­­ari horfur megi fyrst og fremst rekja til erf­ið­­ari stöðu útflutn­ings­at­vinn­u­­greina og versn­andi fjár­­­mögn­un­­ar­skil­yrða inn­­­lendra fyr­ir­tækja.

Nú er ljóst að sú spá verður lík­ast til tekin frekar nið­ur.