Alma Möller land­læknir sagði á upp­lýs­inga­fundi almanna­varna í dag að ef svart­sýn­ustu spár ræt­ist verði opn­aður sér­stakur far­sótt­ar­spít­ali ef álagið á Land­spít­al­ann verður of mik­ið. . Reiknað er með að 600 verði smit­aðir fyrstu vik­una í apríl en mögu­lega 1.200. Í dag hefur veiran greinst hjá 409 manns hér á landi.

Víðir Reyn­is­son, yfir­lög­reglu­þjónn hjá almanna­varna­deild ­rík­is­lög­reglu­stjóra, sagði það áhyggju­efni að aðeins á fimmta degi sam­komu­banns væru strax farin að sjást þess merki að menn væru að slaka á kröfum og til­mæl­um. Þá væri gríð­ar­lega mik­il­vægt að fólk héldi reglur í sótt­kví og að á vinnu­stöðum og í skól­um, þar sem búið er að skipta fólki í hópa, yrði að geta þess að skipt­ingin tæki einnig til frí­tíma. Börn sem eru saman í hóp í skól­an­um ­mega umgang­ast sömu börn utan skóla, en helst ekki önn­ur.

Þórólfur Guðna­son sótt­varna­læknir fór á fund­inum yfir stöð­u far­ald­urs­ins hér á landi. Hann sagði veiruna hafa greinst í öllum lands­hlut­u­m. Benti hann á að 392 væru nú í ein­angrun vegna veirunnar en að sautján hefð­u losnað úr ein­angrun og náð bata. Sex liggja á Land­spít­al­anum vegna veirunn­ar. Einn er á gjör­gæslu en ekki í önd­un­ar­vél.

Þrettán pró­sent sýna sem tekin hafa verið á sýkla- og veiru­fræði­deild Land­spít­al­ans hafa reynst jákvæð en um eitt pró­sent sýna sem ­Ís­lensk erfða­grein­ing hefur tek­ið.

„Ég held að þessar tölur sýni það að far­ald­ur­inn er í vext­i, ekki miklum vexti, við bjugg­umst alveg eins við því að aukn­ingin yrði meiri,“ ­sagði Þórólf­ur. „Við munum halda áfram þeim aðgerðum sem við höfum beitt; ­greina snemma, ein­angra og beita í sótt­kví. Þetta eru mik­il­væg­ustu aðgerð­irn­ar ­sem við getum beitt til að hefta útbreiðsl­una.“

Sótt­kví skilar miklum árangri

Þórólfur ítrek­aði að sótt­kvíin væri mjög mik­il­vægt úrræð­i því að 50 pró­sent af þeim ein­stak­lingum sem greinst hafa verið með veiruna höfðu verið í sótt­kví. „Þessir ein­stak­lingar hefðu ann­ars getað verið að smita aðra.“

Margir eru nú að biðja um und­an­þágur frá sótt­kví að sögn Þór­ólfs sem bendir á að ef tekið væri til­lit til allra þeirra beiðna mynd­i að­gerðin missa marks. „Þá fengjum við meiri dreif­ingu út í sam­fé­lag­in­u.“ Biðl­aði hann til fólks og fyr­ir­tækja að vera ekki að fá und­an­þágur frá sótt­kví ­nema að brýna nauð­syn beri til.

Þórólfur sagði að farið væri að „örla á því“ að það stefnd­i í skort á sýna­tökupinn­um. „Þetta þýðir ekki það að við þurfum að hætta ­sýna­tök­um, eða breyta eitt­hvað stór­kost­lega, en þar til við fáum nýja send­ing­u af pinnum þurfum við að hugsa vel um hverja við erum að taka sýni frá, aðal­lega ­fólk með ein­kenn­i.“

Til þessa hafi yfir­völd hér á landi „verið frjáls­leg við að ­taka sýni og þess vegna höfum við greint svona marga,“ sagði Þórólf­ur. „Ég vona að það komi ekki til alvar­legs skorts, þangað til við fáum næstu send­ing­u. Þannig að von­andi mun þetta ekki koma niður á þess­ari öfl­ugu gagna­öflun sem við viljum hafa. En það gæti hugs­an­lega gerst.“

Engum sem hefði verið í tengslum við smit­aða eða sýnt ein­kenni hafi verið vísað frá.

Sagði hann það gríð­ar­lega mik­il­vægt að þeir sem færu í sýna­töku færu í ein­angrun þar til nið­ur­staðan væri ljós.

Mögu­lega verða 1.200 smit í byrjun apríl

Alma Möller land­læknir sagði að vegna aukn­ingar á smitum úr ­sýna­tökum í fyrra­dag hafi spá um þróun far­ald­urs­ins nokkuð breyst. Núna er gert ráð fyrir því að hámark greindra náist fyrstu vik­una í apr­íl. Reiknað er með að 600 verði þá smit­aðir en mögu­lega 1.200. Gert er ráð fyrir að sex­tíu myndu þá þurfa inn­lögn á spít­ala en allt að 200 sam­kvæmt svart­sýn­ustu spám. Hvað ­gjör­gæslu­þörf varðar er talið að í besta falli þurfi 11 að leggj­ast inn á gjör­gæslu­deild en í versta falli 50.

„Þetta getur auð­vitað breyst mjög mik­ið, bæði vegna fámenn­is­ins og að við erum snemma í far­aldr­in­um,“ sagði Alma.  En von­ast er til þess að spálíkanið verð­i ­stöðugra eftir því sem á líð­ur.

Alma sagði að aug­ljóst væri að áhættan sé mest hjá eldra ­fólki en að ungt fólki geti þó veikst alvar­lega og vís­bend­ingar um það eru ­meðal ann­ars frá Ítalíu og Norð­ur­lönd­um. „Það má vera að yngra fólk drag­i frekar að leita læknis og því viljum við hvetja yngra fólk, þá sem eru und­ir­ fimmtugu, og hafa verið með flensu­lík ein­kenni, ef þau fá ný ein­kenn­i, ­sér­stak­lega mæði, að hafa sam­band við heilsu­gæsl­una.“

Alma ræddi einnig um und­ir­bún­ing heil­brigð­is­kerf­is­ins. „Nú erum við auð­vitað að búa okkur undir þessa verstu sviðs­mynd og þá er verið að skoða núna hvernig þjón­ustan verður útfærð og skipu­lögð og að hvar verði opn­að­ur­ far­sótt­ar­spít­ali ef að Land­spít­al­inn ræður ekki við þann fjölda sem þarf að ­sinna.“

Sótt­varna­læknir og land­læknir voru spurðir hvort að aukn­ing smita núna væri í takti við fyrri svart­sýn­ustu spár og hvort að bregð­ast þyrft­i ­sér­stak­lega við því. „Við erum núna að bregð­ast við verstu sviðs­mynd og vinn­um að því að tryggja það sem hægt er,“ sagði Alma.

Þórólfur sagði að of snemmt væri að full­yrða að svart­sýnust­u ­spár væru að ræt­ast. Sjá þurfi til á næstu dögum hvernig smitið þró­ast.

Víðir Reyn­is­son, yfir­lög­reglu­þjónn hjá almanna­varna­deild ­rík­is­lög­reglu­stjóra, sagði að til skoð­unar væri að herða á skil­yrð­u­m ­sam­komu­banns­ins, lækka t.d. þrösk­uld­inn um þann fjölda sem má koma sam­an. Þá eru frek­ari lok­anir á starf­semi og öðru slíku til skoð­unar og verður kynnt á næstu dög­um. Það er þó ekki þannig að slíku verði komið skyndi­lega á held­ur verður gef­inn fyr­ir­vari.  

Spurður af hverju ekki væri gripið til lok­ana líkt og í ná­granna­lönd­unum svar­aði Víðir að yfir­völd teldu aðgerðir sem þegar hafi ver­ið ­gripið til, að rekja, ein­angra og setja í sótt­kví, væru að skila árangri. „Það eru mjög fáir og jafn­vel engir í Evr­ópu að gera þetta en lönd á borð við S­ingapúr og Suð­ur­-Kóreu hafa unnið eftir svip­aðri aðferða­fræði og náð góð­u­m ár­angri og við erum að reyna að fara þá leið.“