Reynslan af því að íbúar á hjúkr­un­ar­heim­ilum gátu ekki fengið heim­sóknir í vetur og vor vegna far­sótt­ar­innar er ekki góð að sögn Þór­unnar Svein­björns­dótt­ur, for­manns Lands­sam­bands eldri borg­ara. „Fólki hrak­aði. Til dæmis alzheimer-­sjúk­um, þeim hrak­aði við það að eng­inn kom [í heim­sókn] og þekktu svo jafn­vel ekki sína nán­ust­u.“

Þór­unn seg­ist gera sér grein fyrir því að tak­mark­an­irnar hafi verið settar á í þeim til­gangi að vernda við­kvæma hópa sam­fé­lags­ins. „En ég held að það sé vert að hug­leiða fleiri mögu­leika, ein­hverja aðra mögu­leika til að hjálpa fólki að hitt­ast. Leggja virki­lega höf­uðið í bleyti, hvernig getum við gert það. Og ég held að það hljóti að finn­ast ein­hverjar leið­ir.“

Þór­unn var gestur á upp­lýs­inga­fundi almanna­varna og land­læknis í dag. Sagði hún að eftir reynsl­una í vetur og vor hafi gef­ist hlé í sumar til að fara yfir stöð­una meðal eldri borg­ara, kanna líðan þeirra og hagi. Þetta er stór hóp­ur, um 45 þús­und manns, og líðan fólks eftir því fjöl­breytt.

Eitt af því sem Þór­unn segir breytt nú frá því sem var í vetur og vor sé að færri virð­ist vera úti að hreyfa sig. Hún vill sjá breyt­ingu á því. „Hreyf­ing er gríð­ar­lega mik­il­væg,“ ítrek­aði hún. „Við þurfum aftur að taka upp þessa bylgju sem fór í gang hvað þetta varð­ar.“ Hún sagði að það hættu­leg­asta sem fólk gerði, ekki síst þegar veik­indi eru í loft­inu, það er að setj­ast niður og gera ekki neitt. „Við köllum það að vera sófa­kartafla eða sófa­dýr en það er hrein­lega það versta sem þú getur gert fyrir þinn eigin lík­ama.“

Þór­unn minnti líka á mik­il­vægi holls matar­æðis og sagði að til dæmis núna væri úrval af fersku íslensku græn­meti gríð­ar­legt. „Það hefur klár­lega komið í ljós að vannær­ing er til. Ekki aðeins út af heilsu­leysi heldur líka út af því að yfir 10 pró­sent eldri borg­ara búa við fátækt. „Það er fólk sem virki­lega þarf á okkur að halda.“

Að sögn Þór­unnar var ýmis­legt gert í vor og sumar sem skil­aði góðum árangri. Sveit­ar­fé­lögin hafi verið dug­leg að ann­ast félags­starf aldr­aðra. Því hafi m.a. boð­ist kennsla á spjald­tölv­ur. „Þörfin var greini­lega mik­il. Elsti hóp­ur­inn okkar hann er ekki tengd­ur, eins og maður seg­ir, og hann er að missa af svo mörgu. Við verðum að hjálpa þeim að vera með í okkar sam­fé­lagi eins og það virkar í dag.“

Einnig hafi síma­vin­ir, sem Rauði kross­inn sem og sveit­ar­fé­lög stóðu fyr­ir, gefið góða raun. „Það er svo dýr­mætt og svo mik­ils virð­i,“ sagði Þór­unn með áherslu. Fólki sem taldi sig þurfa vegna ein­mana­leika bauðst að fá síma­vin. Margir eru enn með sinn síma­vin, sagði Þór­unn. „Ég er sjálf að prófa þetta og ég á indælan síma­vin. Þetta er nýr gluggi fyrir fólk inn í sam­fé­lag­ið.“

Þór­unn sagði að mann­leg virð­ing, sem yrði að sýna eldra fólki, væri eitt það mik­il­væg­asta sem fyrir okkur öllum ligg­ur. Hvatti hún m.a. ungt fólk til að tala oftar við afa og ömmu. Það er ómissandi.

Eldri borg­arar voru mjög dug­legir að ferð­ast inn­an­lands í sumar – en þeir voru líka hrædd­ir, töldu nánd­ina á ferða­lagi of mikla og treystu sér ekki til ferða­laga.

„Ein­mana­leiki er vágest­ur. Allar þjóðir í Evr­ópu eru að glíma við þetta,“ sagði Þór­unn og biðl­aði til eldri borg­ara að sýna var­kárni og sinna per­sónu­legum sýk­inga­vörn­um. Ef varúð er höfð eru eldri borg­arar að hennar sögn á grænni grein „því við erum hraust að eðl­is­fari – enda sann­ir, gamlir vík­ingar eins og þið vitið – og ég óska öllum eldri borg­urum góðs í þessu verk­efni. Við stöndum saman og styðjum hvert ann­að.“