Átta pró­sent þjóð­ar­innar fylgd­ist ekk­ert með fréttum sem tengd­ust kosn­inga­bar­átt­unni í aðdrag­anda síð­ustu kosn­inga. Áhuga­leysið var mest hjá yngra fólki, en 16 pró­sent 18 til 25 ára sögð­ust ekk­ert hafa fylgst með umfjöllun um íslensk stjórn­mál á meðan að á kosn­inga­bar­átt­unni stóð. 

Þetta kemur fram í grein­inni „Kjós­­endur eftir kreppu: Breyt­ing­­ar, flökt og stöð­ug­­leiki í Alþing­is­­kosn­­ing­unum 2021“ eftir Agnar Frey Helga­­son, dós­ent við Stjórn­­­mála­fræð­i­­deild Háskóla Íslands, Ólaf Þ. Harð­­ar­­son­­ar, pró­­fessor emeritus við sömu deild, Jón Gunnar Ólafs­­son, nýdoktor við deild­ina, Evu H. Önn­u­dótt­­ur, pró­­fessor við stjórn­­­mála­fræð­i­­deild og Huldu Þór­is­dótt­­ur, sem er dós­ent við sömu deild. Greinin birt­ist í tíma­­rit­inu Stjórn­­­mál & stjórn­­­sýsla fyrir skemmstu. Þar greina höf­undar síð­­­ustu þing­­kosn­­ingar út frá nokkrum lyk­il­vísum fengnum úr kjós­­enda­könnun Íslensku kosn­­inga­rann­­sókn­­ar­innar (ÍS­KOS).

Þetta var í fyrsta sinn sem spurn­ingar um fjöl­miðla­notkun voru hluti af rann­sókn­inni og því liggja ekki fyrir sam­an­burð­ar­töl­ur. 

Fleiri ungir nota sam­fé­lags­miðla en sjón­varp

Könn­un­in, sem lögð var fyrir eftir að kosn­ing­arnar voru afstaðn­ar, sýndi einnig að 48 pró­sent svar­enda eyddu hálf­tíma eða minna á dag í að fylgj­ast með fréttum af íslenskum stjórn­málum í aðdrag­anda kosn­ing­anna sem fram fóru í sept­em­ber í fyrra. 

Stór hluti neyslu fólks átti sér stað annað hvort í gegnum staf­ræna miðla. Um helm­ingur svar­enda, 49 pró­sent, sagð­ist aðal­lega fá fréttir um kosn­ing­arnar í gegnum net­miðla en þriðj­ungur að þær kæmu úr sjón­varps­fréttum eða öðru dag­skrár­efni sjón­varps­stöðva sem tengd­ust kosn­ing­un­um. Alls átta pró­sent sögð­ust frá upp­lýs­ingar sínar fyrst og fremst af sam­fé­lags­miðl­u­m. 

­Mik­ill munur er á notkun milli kyn­slóða. Þannig noti yngri ald­urs­hópar sam­fé­lags­miðla mun meira til að nálg­ast upp­lýs­ingar um kosn­ing­arnar en þeir eldri. Í yngsta kjós­enda­hópn­um, 18 til 25 ára, var notkun á sam­fé­lags­miðlum til slíkra verka (20 pró­sent) til að mynda meiri en notkun á sjón­varpi til að nálg­ast upp­lýs­ingar (15 pró­sent). 

Í grein­inni segir að þessi staða end­ur­spegli þróun á fjöl­miðla­notkun alþjóð­lega og að rann­saka þurfi þessa þróun á næstu árum hér­lendis þar sem rann­sóknir sýni að aukin net­notk­un, sér­stak­lega þegar um er að ræða sam­fé­lags­miðla, við að nálg­ast póli­tískt efni geti leitt af sér lýð­ræð­is­legar áskor­an­ir. Efni sem er sett fram á sam­fé­lags­miðlum sé mun oftar birt án síu og án þess að búið sé að ganga úr skugga um að það sem haldið sé fram sé satt. Mun auð­veld­ara sé að dreifa röngum eða vill­andi upp­lýs­ingum staf­rænt en í gegnum hefð­bundna frétta­miðla, þar sem blaða­menn séu í hlut­verki hlið­varða og búist sé við því að þeir gangi úr skugga um að upp­lýs­ing­arnar sem þeir setji fram séu sann­ar.