Það sem af er ári hefur raf­magns­reikn­ing­ur­inn fyrir Gardermoen-flug­völl í Ósló numið 136 millj­ónum norskra króna, rúm­lega 1,8 millj­arði íslenskra króna. Verð­hækk­anir á raf­magni í Nor­egi hafa gert að að verkum að yfir­völd hafa ákveðið að draga úr orku­notkun á flug­vell­inum og einn liður í því er að lækka hita­stigið í flug­vall­ar­bygg­ing­un­um. Þetta er haft eftir Stine Ram­stad West­by, fram­kvæmda­stjóra Gardermoen, norska blað­inu Romerikes Blad.

Það verður þó ekki undir frost­marki inni í bygg­ing­unum heldur verður hita­stigið lækkað um 1-2 gráður og fer því niður í um 20 gráður á þeim svæðum sem flug­far­þegar fara um. Á öðrum svæðum verður hita­stigið lækkað enn meira.

Með aðgerð­unum von­ast flug­vall­ar­yf­ir­völd til að spara 1,5 gíga­vatts­stundir á ári sem jafn­gildir notkun um 75 ein­býl­is­húsa í land­inu.

„Við sjáum að raf­magns­reikn­ing­ur­inn hefur hækkað upp úr öllu valdi, þrátt fyrir að við séum með góða raf­orku­samn­inga og að bygg­ingar okkar eru hann­aðar með orku­sparn­aði í huga,“ segir West­by. „Þess vegna erum við að horfa til allra þátta sem geta lækkað kostnað okk­ar.“

Það hljómar ef til vill und­ar­lega að það land í heim­inum sem fram­leiðir næst mest af raf­magni á hvern íbúa standi frammi fyrir orku­krísu. Skýr­ing­arnar eru nokkr­ar. Í fyrsta lagi hefur söfnun í uppi­stöðu­lón vatns­afls­virkj­ana á ákveðnum svæðum í land­inu ekki gengið sem skyldi eftir þurrt og heitt sum­ar. Í öðru lagi er inn­rás Rússa í Úkra­ínu að hafa áhrif. Þau eru m.a. til­komin vegna þess að Rússar hafa brugð­ist við við­skipta­þving­unum Evr­ópu­sam­bands­ins, sem Nor­egur styð­ur, með því að draga veru­lega úr afhend­ingu gass til Evr­ópu. Hluti af raf­orku­kerfi Nor­egs er tengdur meg­in­land­inu. Það þýðir að fram­leið­endur og veitu­fyr­ir­tæki geta selt raf­magnið til hæst­bjóð­anda. Eft­ir­spurn eftir norsku raf­magni er því mikil og verðið hefur því hækk­að.

Vill kjarn­orku­ver í Nor­egi

Norski millj­arða­mær­ing­ur­inn Trond Mohn hefur lagt til að byggð verði kjarn­orku­ver í Nor­egi til að auka sjálf­bærni lands­ins er kemur að orku­öfl­un. Hann hefur þegar stofnað fyr­ir­tæki, Norsk Kjerna­kraft, í þeim til­gangi. Áform hans miða við að hægt verði að opna kjarn­orku­ver í Nor­egi að 10 til 15 árum liðn­um.

Orku­mála­ráð­herr­ann Terje Aas­land hefur slegið þá hug­mynd út af borð­inu. Hann segir kjarn­orku­ver ekki vera raun­veru­lega lausn á vand­anum fyrir Norð­menn. Fjöl­mörg vanda­mál fylgi kjarn­orku­ver­um. Þau séu dýr og geymsla geisla­virkra efna sem falla til við fram­leiðsl­una sé mik­ill vandi hjá öllum þeim ríkjum sem eru með kjarn­orku­ver.

António Guterres, fram­kvæmda­stjóri Sam­ein­uðu þjóð­anna, vill að öll ríki heims fjar­lægi við­skipta­hindr­anir sem standa í vegi fyrir því að rúss­neskur áburður sé fluttur frá land­inu og á mark­að. „Ef áburð­ar­mark­að­ur­inn nær ekki jafn­vægi þá gæti heims­byggðin orðið uppi­skroppa með mat á næsta ári,“ skrif­aði hann í Twitt­er-­færslu í morg­un, föstu­dag. Það sé því „nauð­syn­legt“ að ríki afnemi allar hindr­anir hvað varðar inn­flutn­ing á rúss­neskum áburði. „Við verðum að koma áburð­inum til bænda á sann­gjörnu verði og út á akrana sem allra fyrst.“

Í frétt NRK í morgun kom fram að útgjöld norskrar vísi­tölu­fjöl­skyldu, tveggja full­orð­inna og tveggja barna, verði 20 pró­sent hærri í ár en í fyrra. Norsk heim­ili eru þegar farin að draga úr notkun raf­magns og neyslu­vara. Stýri­vextir voru hækk­aðir í Nor­egi í gær þar sem verð­bólga hefur auk­ist hratt á síð­ustu vik­um.