Bjarni Bene­dikts­son fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra segir að ef áhersla sé ein­göngu lögð á hæsta verð í sölu á Íslands­banka þá sé sátt um að allur hlut­ur­inn fari til eins aðila sem til­bú­inn er að borga mest.

Ráð­herr­ann lét þessi orð falla undir liðnum fund­ar­stjórn for­seta á Alþingi í dag eftir að margir þing­menn höfðu komið í pontu og gagn­rýnt sölu rík­is­ins á hlut í Íslands­banka – hvernig staðið var að söl­unni og sölu­verðið sömu­leið­is. Þing­menn köll­uðu einnig eftir frek­ari umræðu um málið á þingi og sagði for­seti Alþing­is, Birgir Ármanns­son, að hann myndi fara yfir það með hvaða hætti hægt væri að koma við umræðu um þetta þannig að það þyrfti ekki að eiga sér stað undir fund­ar­stjórn for­seta.

Kjarn­inn greindi frá því í morgun að alls 22,5 pró­senta hlutur í Íslands­banka hefði verið seldur með 2,25 millj­arða króna afslætti í gær. Fyr­ir­komu­lag söl­unnar var knappt og stóð yfir í nokkra klukku­tíma eftir að það var til­kynnt. Það var í sam­ræmi við þá leið sem boðuð hafði verið frá því að sölu­ferlið var sett form­lega af stað á ný þann 11. febr­úar síð­ast­lið­inn.

Sala sem á sér margra mán­aða aðdrag­anda

Bjarni sagði í ræðu sinni í dag að stjórn­völd hefðu viljað tryggja dreifða eign­ar­að­ild. „Við vildum að þetta yrði heil­brigt eign­ar­hald fyrir fram­tíð bank­ans og það þýðir meðal ann­ars að þú leggur þig ekki eftir lang­hæsta verð­inu enda hefur svona fyr­ir­komu­lag, svona sala aldrei farið fram án afsláttar neins staðar í heim­in­um.“

Hann sagð­ist vilja fá umræðu um fram­kvæmd söl­unn­ar, eins og þing­menn köll­uðu eft­ir.

„Ég vek athygli á því að þetta er ekki eitt­hvað sem ger­ist á nokkrum klukku­stund­um. Þetta er sala sem á sér margra mán­aða aðdrag­anda, meðal ann­ars með aðkomu þings­ins. Svo virð­ist sem margir hafi ekki áttað sig á því hvað Banka­sýslan var að boða þegar hún boð­aði að salan færi fram með til­boðs­fyr­ir­komu­lagi sem hlaut alltaf að þurfa að ger­ast á milli þess að mark­aðir lok­uðu þar til þeir opn­uðu næsta dag. Það var nákvæm­lega það sem gerð­ist.

Þegar við veltum því fyrir okkur hvort það hefði mögu­lega verið hægt að fá hærra verð þá þurfum við aðeins að spyrja okkur hvort við meintum það sem við sögð­um, að minnsta kosti get ég sagt fyrir mitt leyti að ég meinti það sem ég sagði, að ég legði áherslu á margt annað heldur en ein­göngu bara hæsta verð,“ sagði hann.

Fyr­ir­komu­lag á söl­unni opin­bert

Bjarni kom aftur í pontu nokkru síðar undir sama lið og sagð­ist vilja ítreka að það væri eðli­legt að alvöru umræða færi fram um þessa sölu eins og þau hefðu „reyndar staðið fyrir til þessa“.

„Við höfum verið í sam­skiptum við þingið og með málið til vinnslu í fleiri en einni þing­nefnd þannig að þetta fyr­ir­komu­lag á söl­unni var opin­bert og var rætt við þing­ið, og við fengum skoðun á því áður en ráð­ist var í söl­una. Ég vil ítreka að það er Banka­sýslan sem að lögum fram­kvæmir söl­una og ég er alveg sann­færður um að Banka­sýslan er til­búin að koma hingað í þingið og gera betur grein fyrir rök­unum á bak við þá aðferð sem valin var,“ sagði hann.

Verð­mæti í eigu rík­is­ins seld á und­ir­verði

Jóhann Páll Jóhanns­son þing­maður Sam­fylk­ing­ar­innar sagði undir sama lið að þrátt fyrir gríð­ar­lega umfram­eft­ir­spurn hefði verið veittur 2,25 millj­arða afsláttur í söl­unni í gær.

„Við erum enn þá í þoku um það hverjir kaup­end­urnir eru og afslátt­ur­inn var auð­vitað mörgum millj­örðum meiri ef við myndum miða við gengið eins og það er núna eftir dag­inn. Fyrsti við­skipta­dagur er ekki lið­inn.

Ég vil taka þetta upp undir þessum lið vegna þess að þetta þarfn­ast allt saman umræðu í þing­inu. Mér finnst það umhugs­un­ar­vert að frumút­boðið í fyrra hafi ekki verið gert upp hérna í þessum sal þegar verð­mæti í eigu rík­is­ins voru seld á und­ir­verði. Verð­mæti í eigu rík­is­ins voru seld á und­ir­verði – þetta eru hluta­bréf sem í dag eru hátt í 30 millj­örðum meira virði en þau voru þá og það hefur engin þing­leg umræða farið fram til að draga ein­hvern lær­dóm af þessu. Það kom skýrsla frá fjár­mála­ráð­herra um söl­una, um frumút­boð­ið. Hún hefur aldrei verið tekin hér á dag­skrá í þing­inu. Salan á eignum almenn­ings heldur áfram án þess að það komi Alþingi við, eða þannig er lát­ið,“ sagði hann.

Aug­ljóst hver for­gangs­röð­unin er hjá rík­is­stjórn­inni

Ást­hildur Lóa Þórs­dóttir þing­maður Flokks fólks­ins var einn þeirra þing­manna sem tók til máls.

„Já, salan á þessum banka tók rétt um þrjá tíma. Það er aug­ljóst hver for­gangs­röð­unin er hjá rík­is­stjórn­inni. Þetta þurfti að keyra í gegn, þessu lá á, vegna þess að fjár­fest­arnir þurfa jú að geta grætt.

Svo langar mig bara aðeins í þessu sam­hengi að minn­ast á þing­mála­skrána, þar er ekki eitt ein­asta mál frá rík­is­stjórn­inni varð­andi hags­muni heim­il­anna og varð­andi það að hjálpa þeim í gegnum það sem fram undan er þegar verð­bólgan stefnir í tveggja stafa tölu. Það er ekki einu sinni hægt að taka hús­næð­islið­inn úr vísi­töl­unni. Það er ekki einu sinni hægt að frysta í eitt ár verð­trygg­ingu á lánum og leigu. Samt er hagn­aður bank­anna eins og við vitum öll og Félags­bú­staðir högn­uð­ust um 18,5 millj­arða á síð­asta ári og Alma um 12,4 millj­arða. Er ekki ein­hvers staðar þarna borð fyrir báru frekar en hjá heim­il­un­um?“ spurði hún.

Vill selja Íslands­banka og Lands­bank­ann líka

Sig­mar Guð­munds­son þing­maður Við­reisnar sagð­ist vera alveg hjart­an­lega sam­mála því að það ætti að selja Íslands­banka og reyndar Lands­bank­ann líka.

„Ég fagna því að það sé verið að stíga virk skref til þess að gera það. Mér finnst ekki að ríkið eigi að vera sterkur leik­andi á þessum sam­keppn­is­mark­aði, bara alls ekki. Hins vegar hljótum við auð­vitað að velta því fyrir okkur hvernig þetta er gert og án þess að ég ætli að ganga eitt­hvað langt í því að full­yrða nokkurn skap­aðan hlut þá held ég að umræðan í sam­fé­lag­inu eftir þessi tíð­indi í gær kalli á að við verðum hrein­lega upp­lýst um það sem fyrst hvað þarna liggur að baki, hvernig þetta var gert, hvernig menn voru vald­ir, ekki síst líka hverjir keyptu og hvers vegna kjörin voru eins og þau voru.

Að öðru leyti vil ég fagna því og vona að umræðan fari ekki að snú­ast um það hvort það eigi yfir höfuð að selja hlut­inn eða ekki. Það er afstaða mín að ríkið eigi ekki að vera sterkur leik­andi á þessum mark­að­i,“ sagði hann.

Þjóðin vill fá svör

Arn­dís Anna Krist­ín­ar­dóttir Gunn­ars­dóttir þing­maður Pírata greindi frá því að hún væri per­sónu­lega búin að fá skila­boð frá þremur mis­mun­andi aðilum í morgun um hvort ekki ætti að ræða þetta mál í þing­inu í dag.

Hún sagði að aug­ljóst væri að þjóðin vildi fá svör strax og upp­lýs­ingar um hvernig það hefði borið að að 27 millj­arðar hefðu farið úr „vasa þjóð­ar­innar til – ja, hver veit?“

Allir sem komu að sölu bank­ans geti verið stoltir

Guð­rún Haf­steins­dóttir þing­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og for­maður efna­hags- og við­skipta­nefndar sagð­ist vilja leggja orð í belg og nefndi orð Jóhanns Páls og gagn­rýni hans að farið hefði verið í sölu Íslands­banka í fyrra í miðjum heims­far­aldri.

Hún sagð­ist ekki vita betur en að sú sala hefði tek­ist afskap­lega vel, svo vel að eftir hefði verið tek­ið.

„Þegar er talað um að þar hafi verið selt á und­ir­verði, þá voru mark­miðin bara allt önn­ur. Þar var verið að tryggja það að almenn­ingur gæti eign­ast hlut í einum af bönkum okkar Íslend­inga og þús­undir manna svör­uðu kall­inu og vildu taka þátt í því. Þannig að við fengum dreift eign­ar­hald inn í Íslands­banka sem var mjög af hinu góða. Í kjöl­farið á þeirri sölu þá fengum við líka verð­miða á bank­ann. Hann fór á mark­að. Það þýðir að við fengum að vita raun­veru­legt virði bank­ans. Og hvað gerð­ist? Eign­ar­hlutur rík­is­ins varð meiri. Þannig að ég held að allir sem komu að sölu bank­ans á síð­asta ári og byrj­un­inni á þessu ferli geti verið stoltir af því,“ sagði hún.