Um þriðj­ungi allra mat­væla sem fram­leidd eru í heim­inum er hent. Um 10 pró­sent af losun manna á gróð­ur­húsa­loft­teg­undum teng­ist þess­ari miklu mat­ar­só­un. Á þessum stað­reyndum byggir m.a. stefna Sam­ein­uðu þjóð­anna um að helm­inga mat­ar­sóun á heims­vísu fyrir árið 2030. Norsk stjórn­völd og mat­væla­fyr­ir­tæki ákváðu árið 2017 að stefna að þessu mark­miði.

Ný skýrsla um mat­ar­sóun í Nor­egi árið 2020 sýnir að þótt að málið þok­ist í rétta átt virð­ist leiðin að því að upp­fylla mark­miðið vera tor­fær. Fyrsta skref­ið, að draga úr mat­ar­sóun um 15 pró­sent á fimm ára tíma­bili (2015-2020) náð­ist ekki. Á þessum árum tókst þó að minnka mat­ar­sóun um 10 pró­sent að með­al­tali þótt ákveðnir geirar hafi náð settu marki.

Að auki kemur fram í skýrsl­unni að grein­ing á mat­ar­sóun og sam­drætti sé ófull­kom­in. Þannig skil­greini ákveðnir geirar og fyr­ir­tæki mat­ar­sóun með ólíkum hætti svo dæmi sé tek­ið.

Talið er að 453.650 tonn af mat hafi endað í norskum sorp­tunnum í fyrra. Það jafn­ast á við að hver Norð­maður hafi hent 84,7 kílóum af mat. Þetta er stór tala en hún er þó um 9,5 pró­sent lægri en árið 2015, segir í skýrsl­unni.

Í skýrsl­unni er farið nánar ofan í hver er að sóa mat. Heim­ili eru talin hafa hent 261 þús­und tonnum árið 2020, mat­væla­fram­leið­endur 86 þús­und tonnum og mat­vöru­versl­anir um 67 þús­und tonn­um.

Inn í þessa grein­ingu vantar hins vegar mat­væla­sóun sem verður í norskum land­bún­aði. Ekki var byrjað að safna gögnum til að meta sóun­ina í þeim geira fyrr en á síð­asta ári.

Hver Íslend­ingur hendir 90 kílóum af mat árlega

Nýlegar mæl­ingar á mat­ar­sóun á Íslandi benda til þess að hver ein­stak­lingur hendi í kringum 90 kíló af mat árlega. Í hefð­bund­inni fjög­urra manna vísi­tölu fjöl­skyldu er því hent 360 kílóum á ári. Það eru nær 7 kíló af mat á viku. Þetta umfang svipar til hinna Evr­ópu­land­anna.

Í aðgerð­ar­á­ætlun íslenskra stjórn­valda, sem gefin var út í júní 2020 til að stuðla að sam­drætti í losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda fram til 2030, er rætt um áhrif mat­ar­só­unar á los­un. Þar er lögð áhersla á að draga eigi úr losun frá úrgangi um 59 pró­sent miðað við árið 2018. Þar sem mat­væli eru stór hluti urð­aðs úrgangs á Íslandi þá mun minni mat­ar­sóun draga úr urðun og til­heyr­andi los­un. Þess vegna er það hluti af aðgerðum stjórn­valda að draga úr mat­ar­sóun sam­hliða því að bann við að urða líf­rænan úrgang og urð­un­ar­skattur verði settur á, segir í aðgerða­á­ætl­un­inni. Þar kemur enn­fremur fram að með aðgerðum sem fela í sér að draga mark­visst úr mat­ar­sóun minnki losun koltví­oxíðs frá úrgangi um 14 þús­und tonn til árið 2030.