Ísland er í góðri aðstöðu til að verða miðstöð fyrir flug á norðurslóðum að mati starfshóps um efnahagstækifæri á norðurslóðum. Í nýrri skýrslu starfshópsins sem ber heitið Norðurljós og kom út í gær er lagt til að stjórnvöld stuðli að því að Ísland verði samgöngu- og þjónustumiðstöð fyrir norðurslóðir. Þar er sagt að landið sé vel staðsett til þess, hér séu góðir innviðir, hafnir séu íslausar allt árið, hér séu góðar flug- og skipasamgöngur auk þess sem samgöngukerfið innanlands sé gott.
Vegna staðsetningar landsins er það vel í stakk búið til að verða að miðstöð flugsamgangna að mati skýrsluhöfunda. „Ísland hefur þegar sannað að staðsetning þess hentar vel til að vera miðstöð í flugsamgöngum milli Evrópu og Norður-Ameríku. Leiðakerfi Icelandair, þar sem áfangastaðir á meginlandi Evrópu og áfangastaðir í N-Ameríku eru tengdir með viðkomu á Íslandi, hefur gefið góða raun við að tryggja góðar flugsamgöngur til og frá Íslandi.“
Lögð er áhersla á það í skýrslunni að flugsamgöngur frá Íslandi til annarra áfangastaða á norðurslóðum og nærsvæðum verði styrkt. Sérstaklega er vikið að flugi til Rússlands og Kína og það talið mikilvægt að koma á flugi til landanna eftir kórónuveirufaraldurinn, enda hafi kínverskir ferðamenn mikinn áhuga á að heimsækja norðurslóðir. Þá muni flug yfir norðurpólinn sem er framtíðarmöguleiki stytta flugleiðina til Norður-Asíu, sem og til vesturstrandar Bandaríkjanna.
Vilja uppbyggingu á flugvöllum og fleiri þyrlupalla
Í skýrslunni er það sagt mikilvægt að áfram verði unnið að uppbyggingu og stækkun Keflavíkurflugvallar og að innviðir á nærsvæði flugvallarins verði styrktir og efldir. Að mati skýrsluhöfunda geti „öflugur flugvöllur með góðar tengingar við hafnir og meginæðar vegakerfisins“ styrkt innlenda atvinnustarfsemi og laðað hingað erlenda fjárfestingu og starfsemi. Í því sambandi minnast skýrsluhöfundar á samstarfsverkefni ISAVIA og Kadeco, Þróunarfélags Keflavíkurflugvallar um hina svokölluðu flugborg en hönnunarsamkeppni um þróunarsvæðið umhverfis Keflavíkurflugvöll hófst nýverið.
Þá er það einnig sagt brýnt að flugvöllurinn á Akureyri sé efldur þar sem þar fari fram mikilvæg starfsemi sem tengist norðurslóðastarfi auk þess sem flugvöllurinn sé veigamikill varaflugvöllur fyrir Keflavíkurflugvöll, sem og fyrir sjúkraflug og þjónustu við grænland. Skýrsluhöfundar segja það einnig fyrirsjáanlegt að aukin þörf verði fyrir þyrlupalla víða um landið.
Þriðjungur flugfarþega til Grænlands flaug í gegnum Ísland fyrir COVID
Augunum er einnig beint að betri tengingu Íslands við Grænland í skýrslunni. Samkvæmt upplýsingum úr skýrslu Grænlandsnefndarinnar sem kom út í janúar á þessu ári fór um það bil þriðjungur allra flugfarþega til Grænlands í gegnum Ísland áður en heimsfaraldur COVID-19 skall á. Nú standi yfir uppbygging nýrra flugvalla í Nuuk, Iluissat og Qaqortoq og tilkoma þessara flugvalla mun, að mati skýrsluhöfunda, skapa mikil tækifæri fyrir Grænlendinga til að tengjast betur áfangastöðum í Evrópu og Norður-Ameríku.
Í skýrslunni segir að hagkvæmara sé að skipuleggja flutninga til og frá Grænlandi gegnum Ísland en Danmörku, vegna nálægðar landanna tveggja. Nú fari um tíu prósent af flugfrakt til Grænlands í gegnum Ísland og um 90 prósent í gegnum Danmörku. „Augljós tækifæri eru til að gera mun betur hvað þetta varðar og efla samgöngur milli landanna.“
