Banda­lag íslenskra lista­manna (BÍL) telur að bæta þurfi fag­sjóðum list­greina upp það tap sem fyr­ir­hugað er í fjár­lögum og færa þeim sjóðum í það minnsta það sem þeir höfðu til ráð­stöf­unar 2021. Sé vísi­tala reiknuð inn í þessum nið­ur­skurði eru sjóð­irnir á pari við það sem þeir höfðu til ráð­stöf­unar 2014.

Þá telur banda­lagið að lista­manna­laun þurfi að hækka í 560 þús­und krónur til að þau haldi í við launa­vísi­tölu og mán­uðum sem úthlutað er þurfi að fjölga í 2.700 úr þeim 1.600 sem hefur verið óbreyttur fjöldi frá árinu 2014. Það myndi þýða að 450 millj­ónum króna þyrfti að bæta í sjóð­inn. 

BÍL vill að 30 pró­sent skerð­ing á fram­lögum í Kvik­mynda­sjóð verði dregin til baka enda telur banda­lagið hana vera í and­stöðu við sam­þykkta kvik­mynda­stefnu. Sjóð­ur­inn fékk 1.527 millj­ónir króna á fjár­lögum þessa árs en á að fá 1.094 millj­ónir króna á næsta ári. Ef skerð­ingin yrði dregin til baka myndi það þýða við­bót­ar­kostnað upp á 433 millj­ónir króna á ári.  

Þetta kemur fram í umsögn BÍL um fyr­ir­liggj­andi fjár­laga­frum­varp. 

Vilja skýr­ingar á „and­lits­lausu“ ráð­stöf­un­arfé

Banda­lagið vill líka að gerð verði grein fyrir því fjár­magni sem í dag er stærsti útgjalda­liður samn­inga og styrkja við lista menn­ingu. Það kallar þennan útgjalda­lið, sem er 1,2 millj­arðar króna í fyr­ir­liggj­andi fjár­laga­frum­varpi og hækkar um tíu pró­sent milli ára, „and­lits­laust“ ráð­stöf­un­arfé mennta- og við­skipta­ráðu­neyt­is­ins. 

Að lokum vill BÍL að fé verði eyrn­ar­merkt til und­ir­bún­ing stofn­unar Þjóð­ar­óp­eru. Í umsögn banda­lags­ins segir að nefndir á vegum ráðu­neyt­is­ins hafi á und­an­förnum árum unnið að und­ir­bún­ingi Þjóð­ar­óp­eru og að stofnun hennar hafi verið á verk­efna­lista þess sem kynntur var í Hörpu í upp­hafi starfs­tíma sitj­andi rík­is­stjórn­ar. „Sú stað­reynd að óperan sem list­form skuli ekki eiga stöðugri starfs­grund­völl en raun ber vitni gerir menn­ing­ar­lands­lag okkar fátæk­legra en ásætt­an­legt er. Við eigum gríð­ar­legan fjölda hæfi­leika­fólks í grein­inni sem flest starfar erlend­is, því tæki­færin og óperu­um­hverfið hér heima býður ekki upp á að þeir lista­menn starfi hér nema stöku sinn­um. Fyrir liggja hug­myndir og vinna í ráðu­neyt­inu til að hrinda þessu í fram­kvæmd og því þarf að skapa rými í fjár­lögum rík­is­ins.“

End­ur­greiðslur auknar en fram­lög til Kvik­mynda­sjóð skorin niður

Stjórn­völd ákváðu fyrr á þessu ári að hækka end­ur­greiðslu­hlut­fall fyrir stærri kvik­mynda­verk­efni úr 25 í 35 pró­sent. Sam­kvæmt fjár­laga­frum­varp­inu eiga slíkar end­ur­greiðsl­ur, sem fara að uppi­stöðu til erlendra fram­leið­enda sem ákveða að vinna verk­efni sín á Íslandi, að hækka úr 1.453 millj­ónum króna í ár í 1.724 millj­ónir króna á næsta ári.

Á árunum 2021 og 2022 voru 412 millj­ónir króna, á hvoru ári um sig, settar inn í Kvik­mynda­sjóð auka­lega við það sem áður hafði verið ákveð­ið. Auk þess var 98 milljón króna við­bót­ar­fram­lag veitt til Kvik­mynda­mið­stöðvar vegna sér­staks tíma­bund­ins fjár­fest­ing­ar­átaks rík­is­stjórn­ar­innar til að sporna við nið­ur­sveiflu í efna­hags­líf­inu í kjöl­far heims­far­ald­urs kór­ónu­veirunn­ar. 

Sam­kvæmt fjár­laga­frum­varpi næsta árs verða þessar við­bót­ar­greiðslur ekki lengur í boði þar sem rík­is­stjórnin er að vinna gegn þenslu og verð­bólgu í hag­kerf­inu. Þess vegna verður fram­lag rík­is­sjóðs í Kvik­mynda­sjóð dregið saman um næstum 30 pró­sent milli ára og fram­lög til Kvik­mynda­mið­stöðvar um rúman fjórð­ung.