Þing­flokkur Pírata og einn þing­maður Við­reisn­ar, Hanna Katrín Frið­riks­son, hafa lagt fram frum­varp um þrenns konar breyt­ingar á ýsmum lögum sem ætlað er að bæta stöðu kvára og stálpa í sam­fé­lag­in­u. 

Í grein­ar­gerð sem fylgir frum­varp­inu kemur fram að verði það að lögum verði fólki frjálst að velja end­ingu for­eldris­nafns óháð opin­berri kyn­skrán­ingu. „Þá verður öryggi fólks á ferða­lögum aukið með því að heim­ila fólki með hlut­lausa skrán­ingu kyns að eiga auka­vega­bréf með annarri kyn­skrán­ingu. Að lokum er lagt til að útgáfa auka­vega­bréfs og end­ur­nýjun vega­bréfs vegna breyttrar kyn­skrán­ingar verði gjald­frjáls.“

Fyrsti flutn­ings­maður frum­varps­ins er Andrés Ingi Jóns­son en auk hans eru Arn­dís Anna Krist­ín­ar­dóttir Gunn­ars­dótt­ir, Björn Leví Gunn­ars­son, Eva Sjöfn Helga­dótt­ir, Gísli Rafn Ólafs­son og Hall­dóra Mog­en­sen úr Pírötum á frum­varp­inu auk áður­nefndrar Hönnu Katrínar úr Við­reisn. 

Vilja leið­rétta skekkju

Fyrsta breyt­ingin snýr að því að kyn­skrán­ing hafi ekki áhrif á það hvers konar for­eldrisnöfn fólk má velja sér. Þannig verði orðin for­eldri eða for­eldrisnöfn tekin upp í lögum um manna­nöfn í stað „föð­ur- og móð­ur“ eða „föð­ur- og móð­ur­nafna“. Þá verði orðin for­eldri for­eldri síns tekin upp í stað „afa síns“.  For­eldrisnöfn eru mynduð þannig að á eftir eig­in­nafni eða eig­innöfnum og milli­nafni, ef því er að skipta, kemur nafn for­eldris í eign­ar­falli með eða án við­bót­ar­innar son, dóttir eða bur. Þá verði orðin „hvort heldur er í karl­legg eða kven­legg“ í lög­unum felld á brott.

Með þessu er ætlun þing­mann­anna að leið­rétta skekkju sem fylgdi sam­þykkt laga um kyn­rænt sjálf­ræði, vegna tveggja hlið­stæðra en ólíkra breyt­inga á lögum um manna­nöfn. Þing­menn­irnir segja það orka tví­mælis að á sama tíma og krafa um kynja­skipt eig­innöfn var fjar­lægð úr manna­nafna­lögum hafi slíkt hið sama ekki verið gert gagn­vart for­eldrisnöfn­um. „Nú­ver­andi fyr­ir­komu­lag stendur í vegi fyrir því að hluti kynsegin fólks geti að fullu nýtt rétt sinn til að breyta nafni sínu. Þetta stang­ast á við það mark­mið laga um kyn­rænt sjálf­ræði að tryggt sé að kyn­vit­und fólks njóti við­ur­kenn­ing­ar, enda er rétt­ur­inn til nafns stór þáttur í rétti fólks til að skil­greina kyn sitt. Því er hér lagt til að allar útgáfur for­eldris­nafna sem gild­andi lög heim­ila standi ein­stak­lingum til boða óháð kyn­skrán­ingu við­kom­and­i.“

Gjald­frjáls auka­vega­bréf fyrir þá sem ótt­ast ama á ferða­lögum

Önnur breyt­ingin er að hægt verði að gefa út auka­vega­bréf til fólks sem hefur ástæðu til að ótt­ast að kyn­hlut­laus skrán­ing í vega­bréfi verði því til ama á ferða­lög­um. Í grein­ar­gerð segir að fyrir því séu dæmi í lögum um heim­ild til útgáfu auka­vega­bréfa, t.d. til ein­stak­linga sem ferð­ast mikið til útlanda vegna vinnu. „Með þessum hætti geta stjórn­völd unnið að auknu öryggi kynsegin ein­stak­linga. Svo virð­ist sem ekki hafi verið hugsað fyrir þessum veru­leika þegar lög um kyn­rænt sjálf­ræði voru sett. Mark­mið þessa frum­varps er að bæta úr því og bregð­ast þannig við ákalli þeirra ein­stak­linga sem lögum um kyn­rænt sjálf­ræði var ætlað að standa vörð um.“

Þriðja breyt­ingin sem þing­menn­irnir vilja koma í gegn er að útgáfa nýs auka­vega­bréfs verði gjald­frjáls. „Ein­stak­lingar ættu ekki að þurfa að greiða auka­lega fyrir þau mann­rétt­indi sem átti að tryggja þeim með lögum um kyn­rænt sjálf­ræð­i.“