Jóla­hefðir eru ómissandi hluti af jóla­há­tíð­inni. Krist­inn Haukur Guðna­son sagn­fræð­ingur kaf­aði ofan í alþjóð­legar jóla­hefð­ir, og setti saman lista yfir tíu jóla­hefðir sem verða að telj­ast stórfurðu­leg­ar, sumar hverjar í það minnsta. En lík­lega þjóna þær þó til­gangi sín­um; að vekja gleði.

10. Ástr­alía

Jólin eru um hásumar í landi and­fætling­anna og jóla­hefðir þeirra bera keim af því. Ein helsta jóla­hefð Ástr­ala er að fara í pikknikk niður á strönd. Strend­urnar eru fullar af fólki. Fólk tekur með sér gervi­jóla­tré og jafn­vel bún­inga, skellir sér í sund og grillar rækj­ur. Auð­vitað eru brim­brettin ekki langt und­an. Í raun má segja að það sé eitt stórt jóla­partí á strönd­inni sem byrjar um það bil viku fyrir jóla­dag og endar ekki fyrr en á nýju ári. Stærsta partíið er á hinni geysi­vin­sælu Bondi strönd við Sydn­ey.

 

9. Mexíkó

Í borg­inni Oaxaca í Mexíkó er á jól­unum haldin hátíð til heið­urs radís­um. Sér­lega færir útskurð­ar­meist­arar skera út radísur og annað rót­ar­græn­meti og verð­laun eru veitt fyrir fal­leg­asta útskurð­inn. Radís­urnar eru sér­stak­lega rækt­aðar fyrir keppn­ina, þ.e. þær eru látnar vaxa lengi í jörð­inni og fá þá oft óvenju­lega lög­un. Þessi hefð er rúm­lega ald­ar­gömul og í seinni tíð hefur þetta aukið virki­lega ferða­manna­straum­inn til borg­ar­inn­ar.

8. Þýska­land

Í Bæj­ara­landi á jóla­sveinn­inn hjálp­ar­sveina sem kall­ast Buttnmandl. Þeir eru nokk­urs konar púkar sem eru umvafðir strái og utan um þá miðja eða á bak­inu hanga kúa­bjöll­ur. Þeir hlaupa um og eru með mik­inn hávaða og eiga að hræða burtu illa anda og vekja móður nátt­úru úr svefni. Þeir eru samt einnig illir enda eru þeir púk­ar. Fólk sem fylgist með á að syngja helg­isöngva, biðja bænir og skvetta helgu vatni á þá til að flæma þá í burtu. Þetta er allt mjög rugl­ings­legt.

 

7. Banda­ríkin

Und­ar­leg­asta jóla­skraut sem til er er ábyggi­lega jólagúrk­an. Hún er ekki bara gúrka, heldur súr gúrka úr gleri, sem falin er á jóla­trénu. Sá sem finnur hana á að verða heppin fram að næstu jólum og sums staðar fær sá hinn sami gjöf að laun­um. Því hefur verið haldið á lofti að þetta sé æva­gömul þýsk hefð en fyrir því er eng­inn fót­ur. Að öllum lík­indum á þetta upp­runa sinn í amer­ísku versl­un­ar­keðj­unni Woolworths seint á 19. öld. Sér­stök jólagúrku­há­tíð er haldin í bænum Berrien Springs í Michigan fylki.

6. Spánn

Nánar til­tekið í Kata­lóníu og nær­liggj­andi svæðum er stillt upp helgi­myndum (styttum af fæð­ingu krists) eins og víð­ast hvar nema ávallt er Caganer lát­inn fylgja með. Caganer er klæddur hefð­bundnum kata­lónískum klæðum með rauða húfu........................og að kúka. Þessi hefð er alda­gömul og ástæður fyrir henni ekki alveg á tæru. Mögu­lega til þess að gefa fólki mennska teng­ingu við helgi­dóm­inn. Í dag þykir þetta mjög fyndið og seldar eru Caganer-­styttur af alls kyns frægu fólki.........að kúka.

5. Japan

Hvað er jóla­legra en bökkett af KFC með brúnni sósu og frönskum? Í um 40 ár hafa Jap­anir flykkst á veit­inga­staði ofurstans Sand­ers frá Kent­ucky á jól­unum til þess að borða saman djúp­steikan kjúkling.  Þessi hefð á rætur sínar í vel heppn­aðri aug­lýs­inga­her­ferð á átt­unda ára­tugnum sem kall­að­ist „Kurisumasu ni wa kentakki­i!“ Panta þarf borð með margra mán­aða fyr­ir­vara og boðið er upp á sér­stakan jóla­mat­seð­il, þar sem t.d. er hægt að fá kampa­vín. Jólin skipa ekki stóran sess í menn­ing­ar­lífi Jap­ans en fara þó stækk­andi.

4. Wales

Milli jóla og nýárs halda Wales-verjar upp á Mari Lwyd, gráu mer­ina. Þá klæða þeir sig í hvítt eða grátt lak, setja á sig haus­kúpu af hrossi, valsa um bæinn og syngja. Fjöldi fólks fylgir hverri meri. Þetta þykir eðli­legt. Bæði er hægt að syngja á ensku og vellsku. Þetta er forn­kelt­neskur sið­ur, lík­lega trú­ar­leg­ur, en upp­runinn er svo­lítið í móðu. Þetta lagð­ist nán­ast af á sein­ustu öld en hefur verið að koma sterkt inn aftur með vax­andi þjóð­ar­með­vit­und Wales-­búa.

3. Hol­land

Hol­lend­ingar eiga sinn jóla­svein og hann heitir Sinterkla­as. Hann á þjón sem kall­aður er Svarti Pétur eða Zwarte Piet. Hann er klæddur í 17. aldar föt, með krullað hár og svartur í fram­an. Sumir segja að hann sé Mári eða Eþíóp­íu­maður en aðrir að hann sé svartur í framan vegna sóts úr skor­steinum sem hann fær þegar hann og jóli gefa gjaf­ir. Hann gefur ein­ungis þægum börnum gjaf­ir. Óþekk börn flengir hann með kústi eða setur í poka og fer með til Spán­ar. Það þykir því einkar jóla­legt að setja upp black­face í Hollandi þó að það sé tabú víð­ast hvar ann­ars stað­ar.

2. Aust­ur­ríki

Krampus er nokk­urs konar Grýla Aust­ur­rík­is­manna. Nema hann er miklu hræði­legri og hann er alls ekki dauður eins og Grýla. Hann er með þykkan feld, hófa, horn og er eins og djöf­ull eða ófreskja í fram­an. Hann hræðir börn með því að klingja bjöllum og keðjum og gefur óþekkum börnum við­ar­spýtu í skó­inn. Sagt er að hann ræni verstu börn­un­um,  drekki þeim, étur þau  eða fer með þau beina leið niður í hel­víti. Þann 5. des­em­ber  er haldin sér­stök hátíð fyrir hann, Krampusn­acht, sem minnir meira á hrekkja­vök­una en jól­in.

1. Ka­ta­lónía

Jóla­drumbur­inn Tio de Nadal er kata­lónskur sið­ur. Fólk tekur venju­legan tré­drumb og málar á hann and­lit. Frá 8. des­em­ber og fram að jólum þarf að gefa honum að borða á hverjum degi og breiða yfir hann teppi svo honum verði ekki kalt. Á jóla­dag er drumbur­inn tek­inn og settur hálfur í eld­stæði, þar sem honum er skipað að kúka. Þetta er gert með því að lemja hann með prikum og syngja lög um drumbinn. Drumbur­inn kúkar svo ýmsum góð­gætum eins og sæl­gæti, hnetum og fíkj­um. Það sein­asta sem hann kúkar er svo síld og lauk­ur.

Eitt af lög­unum um drumbinn:

Caga tió,                                 kúk­aðu drumbur

caga tor­ró,                              kúk­aðu núggati,

avella­nes i mató,                    hesli­hnetum og mató-osti

si no cagues bé                      ef þú kúkar ekki vel

et daré un cop de bastó.        þá lem ég þig með priki

caga tió!                                  kúk­aðu drumbur!