Eitt af því sem ég átt­aði mig á, þegar ég kom til New York í fyrsta sinn, var að þarna var ég ­stað­ar­kunn­ug­ur. Umhverfið á mörgum stöðum í borg­inni var ekki nýtt fyrir mér­, og jafn­vel smá­at­riði í dag­legu lífi, eins og stað­setn­ingar á til­teknum bekkj­u­m í almenn­ings­görð­um, pylsu­vagnar á götu­horn­um, götu­skilti eða litlar versl­an­ir, virtu­st ­kunn­ug­leg. Hvers vegna er þetta?

Ástæðan fyrir þessum hug­hrifum mínum er meðal ann­ars sú að ­New York er fyrir aug­unum í gegnum afþrey­ing­ar­iðn­að­inn svo til alla daga. Í mínu til­felli, ver­andi á 36. ald­ursári, þá var New York-skotin menn­ing ­sér­stak­lega áhrifa­mikil í gegnum afþrey­ing­ar­iðnað og tísku á árunum 1990 til­ 2000. En það hafa komið mörg slík skeið á und­an­far­inni öld, þar sem menn­ing­ar- og lista­straum­arnir frá borg­inni hafa kryddað til­veru fólks um allan heim, og verið áhrifa­miklir í mótun tíð­ar­and­ans.

Nokkrir staðir í borg­inni, sem lifn­uðu við í hug­an­um, voru sér­stak­lega eft­ir­minni­leg­ir, og ég spurði mig hvers vegna ég kann­að­ist við þá, hvar þeir höfðu birst. 

Ljós­lif­andi höfðu þeir birst mér í gegnum menn­ing­ar- og lista­strauma sem tengj­ast borg­inni órjúf­an­legum bönd­um. 



Það er þannig með menn­ing­ar- og lista­starf að það verður seint metið til fjár af ein­hverri nákvæmni, og oft er það ósýni­legt. Þegar fólk er farið að efast um gildi þess, þá er hollt að staldra við og horfa í kringum sig. New York er ekki ein­stök hvað þetta varð­ar, heldur frekar boð­beri þess­ara tíð­inda og stað­fest­ing á mik­il­vægi þeirra.

Grand Central

Stór­virkið Grand Central er með mögn­uð­ustu bygg­ingum New York ­borg­ar. Hún hefur verið vett­vangur ótal list­gjörn­inga í gegnum tíð­ina. Með­al­ ann­ars má nefna loka­sen­una í Car­litos Way, frá 1993, þar sem Benny Blanco frá Bronx hverf­in­u birt­ist skyndi­lega.

Litla Ítalía

Kvik­mynd Martin Scor­sese, Good­fellas, kemur upp í hug­ann hér, og einnig mynd­irnar um Guð­föð­ur­inn. En það sem ég tók eftir helst var að ­kvik­myndin Leon eftir Luc Bes­son, frá 1994, þar sem Gary Old­man biður und­ir­mann sinn um að ná í „alla“ til að stöðva Leon, ger­ist þarna öll. Í mynd­inni eru fal­leg skot af götu­mynd­inni og hús­unum sömu­leið­is, ekki síst þegar leigu­morð­ing­inn þrammar ­með tólf ára stúlku sér við hlið – og kakt­us­inn – milli gisti­heim­ila.

Emp­ire State

Mynd­irnar af verka­mönn­unum sem voru lausir við loft­hræðslu eru vissu­lega eitt af því sem kom upp í hug­ann, þegar upp í Emp­ire State var kom­ið. En einn áhrifa­mesti lista­maður Banda­ríkj­anna – og New York borgar um ­leið – rapp­ar­inn Jay Z, hefur líka fengið mann til að muna vel eftir Emp­ire Sta­te, og mörgum öðrum kenni­leitum borg­ar­inn­ar. Alicia Keys, sem syngur lag­ið Emp­ire State of Mind, er líkt og Jay Z fædd og upp­alin í New York. Hún er ­jafn­framt á lista yfir fræg­ustu „drop out“ nem­endur í Col­umbia háskóla.  Hún hætti eftir mánuð í háskóla­nám­inu og á­kvað að ein­beita sér að tón­list­ar­ferl­in­um, sem þá þegar var á fleygi­ferð.

47. stræti, vest­an­megin

Það kann að hljóma und­ar­lega, en ég kann­að­ist eitt­hvað við mig á 47. stræti, þegar ég kom þangað fyrst. Það voru myndir sem maður sá þar ­sem ég hafði séð áður. Martin Scor­sese, hver ann­ar, leik­stýrði meist­ara­verk­inu Tax­i Dri­ver, frá 1976 með Robert De Niro í aðal­hlut­verki, og fóru tökur að miklu ­leyti fram á þessu svæði. Magn­þrungin spenna mynd­ar­inn­ar, og eft­ir­minni­leg ­sam­töl, koma þarna upp í hug­ann.

Central Park

Margt er hægt að telja til hér – ótal­margar sen­ur, tón­list­ar­mynd­bönd og fleira – en ég sá John McClane koma akandi á taxa, skap­andi stór­hættu, í gegnum garð­inn.

Man­hattan

Sjón­varps­þætt­irnir Sex and The City eru fyrir löngu búnir að ­skapa sér sess í sögu sjón­varps­þátt­anna. Þeir gefa góða inn­sýn í lífið á Man­hatt­an. Þegar út fyrir það svæði er far­ið, dregur yfir­leitt til tíð­inda í þátt­un­um. Sam­an­ber þegar Miranda Hobbes ákveður að flytja til Brook­lyn. Sem var auð­vitað óhugs­andi.

Mad­i­son Squ­are Gar­den

Þegar John Starks tróð yfir Chicago Bulls, í úr­slita­keppn­inni 1993. Ef það var eitt­hvað sem ég man sterkt eftir úr æsku, sem teng­ist New York, þá eru það viður­eignir New York Knicks og Chicago Bulls í úr­slita­keppni NBA-­deild­ar­inn­ar. Allt var reynt til að stoppa Mich­ael Jor­dan og ­fé­laga, en sig­ur­inn lenti yfir­leitt að lokum hjá Bulls. Jor­dan lék sjaldan bet­ur en í Mad­i­son Squ­are Gar­den, en hann er fæddur og upp­al­inn í New York, nán­ar til­tekið í Brook­lyn.

Wall Street

Það er auð­velt að nefna Wall Street eftir Oli­ver Sto­ne, frá­ ár­inu 1989 hér. Það var ekki það sem kom upp í hug­ann, heldur til­tekið atrið­i úr kvik­mynd­inni. Þegar Gor­don Gekko heldur ræðu á hlut­hafa­fundi, og segir þau fleygu orð; „græðgi er góð“. Hann gleym­ist stundum að hann bætt við; „græðgi er rétt“. Að lokum fór þó illa fyrir hon­um.

Plaza Hotel

Það var ekki ég sem fékk flugu í höf­uðið þegar þetta hót­el blasti við, við Central Park skammt frá 59. stræti. Heldur sonur minn. Þarna kom Kevin sér fyrir í Home Alone 2, og hafði það fínt, eftir að hafa átt stutt sam­tal við Don­ald Trump. Það er árlegur við­burð­ur­ hjá hót­el­inu að leyfa fólki að koma við og taka mynd­ir, til að máta sig í jólastemmn­ing­una sem Home Alone kallar fram hjá mörg­um. 

Coney Island Boar­d­walk

Dar­ren Arronof­sky ber ábyrgð á því að þetta svæði virtist ­kunn­ug­legt. Í hinni mögn­uðu, en jafn­framt átak­an­legu, Requiem For a Dream, ­gengur Jared Leto um svæðið sem fíkni­efna­sjúk­ling­ur­inn Harry Gold­far­b.