Ræða Más Guð­munds­son­ar, seðla­banka­stjóra, á árs­fundi Sam­taka atvinnu­lífs­ins í gær, var merki­leg fyrir margra hluta sak­ir. Hún var ítar­leg, og fjall­aði um hvernig pen­inga­stefna í land­inu yrði rekin til fram­tíð­ar, eftir að höft hafa verið los­uð. 

Eitt blasir við. Krónan er ekki að fara fljóta á mark­aði frjáls og óheft, eins og hún gerði á árunum 2001 og fram í nóv­em­ber 2008. Þá var búið í örvænt­ingu að reyna að festa geng­is­vísti­töl­una í 175, þegar fjár­mála­kerfið var að hrynja, en allt kom fyrir ekki. Ekk­ert nema allur þungi rík­is­valds­ins í gegnum laga­setn­ingu, gat bjargað því að íslenska hag­kerfið sog­að­ist ofan í skelfi­lega stöðu. Fjár­magns­höftum var komið á.

Það er ekki ólík­legt að þetta tíma­bil, verði að stórum kafla í hag­fræði­kennslu­bókum fram­tíð­ar­inn­ar, og eflaust eru þegar komnar nokkrar síður í mörgum þeirra, um þetta skeið. Eftir á að hyggja, var þetta lík­lega algjör fífldirfska, eins og útþensla banka­kerf­is­ins var sömu­leið­is. Afleið­ing­arnar eru þekkt­ar. Kerf­is­hrun og neyð­ar­laga­setn­ing til að bjarga land­inu frá næstum alls­herj­ar­þroti.

Framundan er lyk­il­punkt­ur­inn í áætlun um afnám hafta, sem gengið hefur vel til þess, og stendur þjóð­ar­búið eftir mun traust­ari fót­um. Meira en sjö þús­und millj­arða skuldir eru horfnar úr efna­hags­reikn­ingi þjóð­ar­búss eftir nauða­samn­inga slita­búa föllnu bank­anna, og stöð­ug­leika­fram­lögin til rík­is­ins styrkja stöð­una enn frek­ar. 

En aflandskrón­u­út­boðið er eft­ir, en með því verður mögu­legt að form­festa nýja pen­inga­stefnu sem á að geta verið leið­ar­vísir­inn inn í fram­tíð­ina. 

Til ein­föld­un­ar, á ann­ars ítar­legri ræðu Más, þá má segja að hann hafi boðað pen­inga­stefnu þar sem Seðla­banki Íslands hafi meiri var­úð­ar­tæki til að bregð­ast við aðstæð­um, en hann bjó yfir fyrir hrun­ið. Þar á meðal er að grípa inn í þróun mála, ef inn­streymi fjár­magns verður of mik­ið, t.d. vegna vaxta­mun­ar­við­skipta. 

Þá tal­aði Már einnig fyrir mik­il­vægi þess að halda í stofna­naum­gjörð bank­ans, sem nú er not­ast við. Það er að pen­inga­stefnu­nefnd bank­ans taki ákvarð­anir og upp­lýsi um rök­stuðn­ing með reglu­legum hætti. Einn seðla­banka­stjóri sé síðan með aðstoð­ar­seðla­banka­stjóra sér til stuðn­ings, sem báðir eiga sæti í pen­inga­stefnu­nefnd­inn­i. 

Innan stjórn­ar­flokk­anna hefur verið vilji til þess að breyta þessu fyr­ir­komu­lagi, en ef það stendur til að gera það, þá verður það greini­lega gert þvert gegn ráð­legg­ingum Más. Spenn­andi verður að sjá hvað verður ofan í þessum efn­um.



Már nefndi einnig, að það þyrfti að ljúka þess­ari vinnu, það er að búa til rammann um pen­inga­stefn­una, áður en farið yrði í það að losa um höft á almenn­ing, eða inn­lenda aðila. 



Þetta þýð­ir, að tím­inn til þess að ljúka þess­ari vinnu er núna á næstu mán­uð­um, ef hafta­ferlið á ekki að tefj­ast. Vissu­lega getur þetta unn­ist hratt, óháð því hverjir eru við stjórn­völ­inn, en stjórn­ar­kreppa, eins og hefur sést að und­an­förnu, eftir að for­sæt­is­ráð­herra sagði af sér, getur verið hættu­spil. Hér veg­ast á ýmis sjón­ar­mið, til dæmis hvort það sé yfir höfuð skyn­sam­legt að fresta kosn­ing­um, eða hvort stjórn­mála­flokk­arnir geti hugs­an­lega náð sáttum um þetta mál sér­stak­lega, fram að kosn­ingum í haust. 



Það eru almanna­hags­munir í húfi, því eins og Már hefur sagt áður þá er loka­hnykk­ur­inn í þess­ari vinnu aðeins eitt skot. Það er engin önnur til­raun. 



Von­andi tekst að vanda til verka, þrátt fyrir krefj­andi aðstæð­ur.