Óléttri móð­ur, Sobo Answar Hasan, föð­ur, Nasr Mohammed Rahim, og 18 mán­aða syni þeirra, Leo, var vísað úr landi á grund­velli Dyfl­inn­ar­reglu­gerð­ar­innar í gær­morgun með nán­ast engum fyr­ir­vara. Umsókn þeirra um alþjóð­lega vernd á Íslandi var hafnað en þau komu fyrst til lands­ins 20. mars síð­ast­lið­inn eftir að hafa verið synjað um hæli í Þýska­landi.

Í gær­morgun voru þau send út í óviss­una. Þau vita ekk­ert hvað verður um fram­tíð sína, hvort þau fái að dvelja í Þýska­landi eða verði send aftur til Íraks eða Íran, því hjónin koma frá sitt­hvoru land­inu. Þeirra bíður dauða­refs­ing í Íran en þau hafa flúið ofsóknir af hálfu fjöl­skyldu­með­lima og þeim hefur verið hótað líf­láti. Vegna þess að Leo er fæddur á flótta í Evr­ópu, ótt­ast for­eldrar hans það einnig að hann verði grýttur til dauða í Íran þar sem fólk muni segja hann trú­lausan og krist­inn.

Þau flúðu ekki að ástæðu­lausu heima­land sitt og fóru til Þýska­lands. Það sama má segja um komu þeirra til Íslands. Hún var ekki að ástæðu­lausu. Þau voru í leit að betra lífi. Þeim líður vel hér og vilja bara lifa eðli­legu og áhyggju­lausu fjöl­skyldu­lífi. Að senda fjöl­skyld­una úr landi, þar sem þeirra bíður ofbeldi og jafn­vel dauði, er brot á mann­rétt­ind­um.

Í stjórn­ar­skrá Íslands, barna­vernd­ar­lögum og Barna­sátt­mála Sam­ein­uðu þjóð­anna segir að tryggja skuli börnum allt það sem vel­ferð þeirra krefst og að hags­munir þeirra skuli verða hafðir að leið­ar­ljósi við afgreiðslu allra mála sem þau varða.

Börn eiga rétt á að lifa og þroskast í öruggu umhverfi en það er að mínu mati greini­lega ekki Leo litla fyrir bestu að hafa verið sendur í burtu. Það er einnig brot á lögum að senda fólk þangað þar sem líf þeirra kann að vera í húfi. Það er óheim­ilt ,,...að senda útlend­ing eða rík­is­fangs­lausan ein­stak­ling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að ótt­ast ofsókn­ir,..., er í yfir­vof­andi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómann­úð­legri eða van­virð­andi með­ferð...“ (ný útlend­inga­lög)

Í 3. kafla nýrra útlend­inga­laga seg­ir: 

III. kafli. Máls­með­ferð­ar­reglur í málum um alþjóð­lega vernd.

25. gr, 3. og 4. mgr - Varði mál sam­kvæmt þessum kafla barn skulu hags­munir þess hafðir að leið­ar­ljósi. Barni sem myndað getur eigin skoð­anir skal tryggður réttur til að tjá sig í máli sem það varðar og skal tekið til­lit til skoð­ana þess í sam­ræmi við aldur og þroska, sbr. 2. mgr. 10. gr. Við ákvörðun sem er háð mati stjórn­valds skal huga að öryggi barns, vel­ferð þess og félags­legum þroska og mögu­leika þess til að sam­ein­ast fjöl­skyldu sinni. Varði mál fylgd­ar­laust barn eða annan ein­stak­ling í sér­stak­lega við­kvæmri stöðu skal reynt að tryggja að starfs­maður með við­eig­andi sér­þekk­ingu og reynslu vinni að mál­in­u.  

42. gr. Grund­vall­ar­reglan um bann við því að vísa fólki brott eða end­ur­senda þangað sem líf þess eða frelsi kann að vera í hættu.

Ekki er heim­ilt sam­kvæmt lögum þessum að senda útlend­ing eða rík­is­fangs­lausan ein­stak­ling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að ótt­ast ofsókn­ir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svip­aðra aðstæðna og greinir í flótta­manna­hug­tak­inu er í yfir­vof­andi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómann­úð­legri eða van­virð­andi með­ferð. Sama gildir um þá ein­stak­linga sem eru úti­lok­aðir frá rétt­ar­stöðu flótta­fólks skv. 40. gr. 

Ég og við í ung­menna­ráði Barna­heilla biðlum til íslenskra stjórn­valda og yfir­valda að hafa mann­rétt­indi barna og fólks ávallt í huga þegar ákvarð­anir eru teknar sem varða þau. Við viljum að flótta­fólki sé sýnd sama mannúð og öðr­um. Barn er barn, sama hvaðan það kem­ur, rétt eins og við erum öll mann­eskjur óháð upp­runa, kyni, menn­ingu o.s.frv.

Mann­rétt­indi ber að virða, enda ekki bara ein­hver orð á blaði.

Þessi grein er byggð á eft­ir­far­andi heim­ild­um:

Greinar og við­töl:

htt­p://www.mbl.is/frett­ir/inn­lent/2017/11/30/fjol­skyld­an_var_­flutt_­ur_land­i_i_morg­un/

htt­p://www.mbl.is/frett­ir/inn­lent/2017/11/19/vilja_veita_­leo_vernd_a_is­landi/

htt­p://www.mbl.is/frett­ir/inn­lent/2017/10/20/grat­bidja_um_a­d_fa_a­d_ver­a_her_a­fram/

Laga­bálkar:

https://www.alt­hing­i.is/laga­s/n­una/2016080.html

htt­p://www.­barnasattmali.is/­barnasattmal­inn/­barnasattmal­inn­heild­ar­text­i.html

https://www.alt­hing­i.is/laga­s/n­una/2002080.html

https://www.alt­hing­i.is/laga­s/n­una/1944033.html

Höf­undur er frá­far­andi for­maður ung­menna­ráðs Barna­heilla og þátt­tak­andi í land­skeppni ungra vís­inda­manna, á vegum Háskóla Íslands, og Evr­ópu­keppni ungra vís­inda­manna.

Verk­efni Her­dís­ar, Staða flótta­barna á Íslandi, er rann­sókn­ar­skýrsla sem sýnir að brotið hefur verið á rétt­indum barna sem sækja um alþjóð­lega vernd á Íslandi, setur það skýrt fram hvaða rétt­indi gilda þegar börn sækja um alþjóð­lega vernd, geymir við­töl við sér­fræð­inga í þessum mála­flokki og annan fróð­leik, inn­lendan og erlend­an.

Vegg­spjaldið í við­hengi er afurð verk­efn­is­ins. Á því eru nokkrar reglur Barna­sátt­mála Sam­ein­uðu þjóð­anna, settar fram á skýran og ein­faldan hátt, ætl­aðar börn­um, for­eldrum þeirra og þeim sam­tökum sem sjá um þeirra mál­efni, til að hafa í huga.