Í góðu samfélagi hefur almenningur það gott. Hér hjá okkur hefur all stór hópur það mjög gott. Stór miðhópur hefur það sæmilegt og gæti haft það mun betra. Allt of stóri hópur hefur það skítt og allt of margir hafa það ömurlegt. Þar á meðal eru lífeyrisþegar, láglaunaðir og um 6.000 börn. Þetta þarf ekki að vera svona. Þetta er svona af því við leyfum því að vera svona.
Almannahagur vs. sérhagsmunir
Það kann að vera arfur frá gamalli tíð, þegar lífsbaráttan var mun harðari, að sérhagsmunir matvælaframleiðenda og fleiri eru teknir fram yfir almannahag. Það kemur niður á lífskjörum allra, sem er stóralvarlegt gagnvart fátækum. Sem betur fer er matarskortur ekki lengur vandamál og feðraveldið meira að segja á undanhaldi. Löngu tímabært er að láta hag neytenda og almennings hafa forgang á sérhagsmuni.
Við getum auðveldlega bætt lífskjör
Samanburður á lífskjörum neytenda hér og í nágrannalöndunum sýnir að (1) matvara er hér mjög dýr og fjölbreytni takmörkuð og (2) vextir hér eru mjög háir.
Fyrir fjögurra manna fjölskyldu sem skuldar í húsnæði lætur nærri að útgjöld í mat og vexti séu um 150.000kr. hærri á mánuði en í nágrannalöndunum. Til að greiða þennan mun þarf að hafa um 300.000kr. tekjur á mánuði.
Ef greiða á hærri laun en gert er í nágrannalöndunum til að bæta upp hærri framfærslukostnað þarf þjóðarframleiðsla á mann að vera hærri og framlegð betri, en ekki um 20% lægri eins og verið hefur undanfarin ár. Vonandi gengur okkur vel að auka þjóðarframleiðsluna en því miður er ekki útlit fyrir að við förum fram úr nágrannalöndunum í þessu efni í fyrirsjáanlegri framtíð. Til þess þurfum við að hafa okkur öll við því þau keppast líka við að auka þjóðarframleiðsluna og bæta lífskjör, eru á fleygiferð fram á við í heimi sem þróast hratt.
Það er ekki nóg að hafa góðar tekjur, það þarf líka að fara vel með. Evrópulöndin hafa enda fyrir löngu fellt niður matartolla og opnað matvælamarkað sín á milli. Svo hafa mörg þeirra komið sér upp sameiginlegum gjaldmiðli sem hjálpar þeim í lífskjarabaráttunni. Evran færir með sér auðveldari viðskipti, minni viðskiptakostnað, stöðugleika, meiri samkeppni á fjármagnsmarkaði og lægri vextir. Evran myndi því hjálpa okkur að bæta lífskjörin til jafns við betur settu Evrópuþjóðirnar. Þörfin fyrir krónuna, sem hægt er að fella ef illa gengur, er ýkt af sérhagsmunaaðilum með hræðsluáróðri. En það tekur tíma að fá Evruna. Þangað til þurfum við virka samkeppni á fjármálamarkaði til að lækka vexti.
Neytendur eiga leik
Neytendasamtökin styðja lækkun matartolla og vaxta en sérhagsmunaöflin hafa hingað til haft betur með sinni öflugu hagsmunagæslu. Það þarf að stórefla Neytendasamtökin til að sjónarmið almennings heyrist hátt og skýrt. Það má gera á ýmsan hátt. Ein góð hugmynd er að sem flest félög sem vinna að neytendamálum sameinist um húsnæði og vinni þétt saman. Einnig þarf að stórauka tekjur samtakanna þannig að þau eigi meiri möguleika í baráttu við sérhagsmunasamtök.
Landsþing Neytendasamtakanna verður 27. október n.k. þar sem kosin verður ný forysta og félagsformið uppfært. Margir eru í framboði meðal annars sá er þetta ritar, sem býður sig fram til formennsku. Fjöldi frambjóðenda sýnir aukinn áhuga á samtökunum.
Þú getur veitt samtökunum lið og takið þátt. Kosið verður rafrænt. Til að hafa kosningarétt þarftu að vera í samtökunum að lágmarki viku fyrir landsþingið og hafa greitt árgjaldið kr. 5.800. Ganga má í samtökin á ns.is og greiða árgjaldið með millifærslu. Áfram neytendur!
Tilvísanir:
- www.ns.is
- https://gudjonsigurbjarts.wordpress.com/neytendur/
Höfundur er viðskiptafræðingur í framboði til formanns Neytendasamtakanna.
