Á páskum fögnum við sigri lífs­ins sem er okkur hvergi hug­leikn­ara en einmitt á þeim tíma­mótum er því er stork­að. 

Óvissan nagar og við upp­lifum ótta­blandnar hugs­anir fyrir því ókunna. Þekk­ing okkar er tak­mörkuð sem kyndir undir örvænt­ingu okkar og óvissu. Við skynjum að við erum ekki lengur við stjórn­völ­inn því eitt­hvert afl okkur æðra nálg­ast og fjar­lægir jafnt og þétt völdin yfir okkar eigin lífi. Við eygjum aðeins eina lausn; von­ina um að þetta afl sé afl ljóss­ins, afl hins góða.

Hug­ur­inn og lífið

Stundum eru himna­ríki og hel­víti líkt við para­dís eða vít­isloga og hvoru tveggja eiga sér ein­hverja stoð. Þessar tvær and­stæður lífs­ins bær­ast með okk­ur, hugs­unum okkar og gjörð­um. Himna­ríki eða hel­víti er okkar eigin hugur sem end­ur­varp­ast í mis­mun­andi blæ­brigðum allt okkar líf. Hug­ar­far okkar má líkja við óskrifað ljóð sem litar áruna mis­mun­andi orku sem veldur hug­breyt­andi áhrifum í sam­neyti okkar hvert við annað og líf­ríkið í heild. Við teljum oft að hugs­unin sé okkar prí­vat ver­öld sem eng­inn hafi getu né rétt til að skyggn­ast inn í en það er af og frá. Í mann­heimum á þetta við nokkur rök að styðj­ast en ekki í heimi and­ans, hins var­an­lega lífs og efn­is. Hugs­unin er end­ur­varp alls þess sem við verðum áskynja, með­vitað sem og ómeð­vit­að. Öll þekkjum við hug­boð og hug­hrif sem krist­all­ast í vit­und okkar og fram­kallar jafn­vel full­mót­aðar hug­mynd­ir, kenn­ingar eða lausn á flóknum við­fangs­efnum í dags­ins önn. Ljóð­skáld­um, rit­höf­undum og lista­mönnum eru þessi hug­hrif kunn­ug­leg og ást­kær í aðdrag­anda og vinnslu sköp­unar þeirra.

Allir hugs­uðir eru þess með­vit­aðir að hug­mynd á sér sam­runa og úrvinnslu í heila okkar þó efni­við­ur­inn kunni að ber­ast víða að. Þannig er hug­ar­orka og flutn­ingur hennar sjaldan sýni­leg berum augum heldur er okkur fært að nema, mót­taka og vinna úr með flóknu gang­verki skyn­færa og heila­stöðva og end­ur­varpa þannig til hvers ann­ars og umhverf­is­ins.

Það er allrar athygli vert að lesa mann­legt sam­fé­lag frá tíma til tíma­bils og fylgj­ast með þeim ólíku hug­mynda­fræði­legu flóð­bylgjum sem flestir hafa skoðun á í dag þar til umræðan líður hjá á morgun og bíður þess að næsta flóð­bylgja ríði yfir dag­inn eft­ir. Hlut­verk okkar og þátt­taka í flóð­bylgju umræð­unnar er mik­il­væg, mjög mik­il­væg, því skoðun okkar myndar skoðun allra, sem fram­kallar ein­hvers­konar nið­ur­stöðu eða þráð sem sætt­ir, fari svo að meiri­hluti uni. Í þjóð­fé­lagi sem býr við heil­brigða skoð­ana­myndun ætti unandi nið­ur­staða fjöld­ans í flestum til­vik­um, ef ekki öll­um, að vera leið­ar­vísir okkar og þráður sann­leik­ans. E.t.v. eigum við Íslend­ingar tals­vert langt í land með að öðl­ast skiln­ing á æðri til­gangi þess að kom­ast að nið­ur­stöðu sem fjöld­inn unir, en á því er ein­föld skýr­ing; vald og fégirnd fárra. Allt líf er sam­ofin kerfi gagn­virkra sam­skipta, sýni­legra, ósýni­legra, meðvit­aðra og ómeð­vit­aðra. Líf­ríkið er þannig heill­andi fyr­ir­bæri og óþrjót­andi upp­spretta nýti­legrar þekk­ingar sem við ein­ungis þurfum að sækja til að skapa fal­legra og sann­gjarn­ara líf. En til þess þarf við­horf okkar að vera kær­leiksmið­að.

Við búum yfir afkasta­mik­illi hugs­ana­getu, sem orkar tví­mælis á líf okk­ar. Stundum náum við að frið­mæl­ast við umhverfi og líf­ríki en stundum ekki. Við höfum áttað okkur á að ef ekki á illa að fara í þróun okkar þurfum við marg­vís­leg kerfi og stofn­anir okkur til leið­bein­ingar og vernd­ar. Við þurfum einnig að vinna ötul­lega að auk­inni nýt­ingu hugs­unar okkar með aðstoð for­dóma­lausra rann­sókna sem miða að opnun landamæra hinna mis­mun­andi hug­mynda- og aðferða­fræði vís­ind­anna. Okkur ber að mynda skap­andi hugs­ana­vett­vang þver-þekk­ing­ar­legra-fræða, raun­vís­inda, hug­vís­inda, lista, trúar og anda.

Eitt for­dæmi af mörgum um þver-þekk­ing­ar­legan vett­vang er t.d. „Hub“ sem sett var á stofn af John Hop­k­ins Uni­versity fyrir u.þ.b. fimm árum síð­an. En til­gang­ur þess­ar­ar ­stofn­unar er að leita sam­runa og marg­feld­is­á­hrifa hinna ýmsu ólíku sér­fræð­inga til að þróa aðferða­fræði sem stuðlar að fram­för og nýjum upp­götv­un­um. 

Hug­myndir þurfa and­legt og þekk­ing­ar­legt rými til að öðl­ast verð­ugt líf. Við þurfum að losa um hólfa­skipt­ingu mennta­kerf­is­ins til að hleypa inn nýju súr­efni sem brýtur viðjar van­ans og hafa sam­fara því kjark og dirfsku til að sækja þekk­ingu á æðri mið.

T.a.m. gerði Sviss­neskur banki sér grein fyrir því að hann væri alls­kostar óhæfur til að raun­meta verð­mæti ákveð­ins lyfja­fyr­ir­tækis þar í landi án þess að ráða til sín þver­fag­legt teymi eðl­is­fræð­inga, lyfja­fræð­inga, líf­fræð­inga, hag­fræð­inga, stærð­fræð­inga, nátt­úru­fræð­inga, lækna, hjúkr­un­ar­fræð­inga, meina­tækna, verk­fræð­inga, hómópata og fjár­festa. Þekk­ing, við­horf og skoð­ana­skipti hóps­ins mynd­aði nið­ur­stöðu sem sætti heild­ina og reynd­ist tals­vert frá­brugðin þeim hug­myndum sem tak­mark­aðri þekk­ing­ar­grunnur færri fjár­mála­sér­fræð­inga komst áður að.

Með þver­fag­legu þekk­ing­arteymi helstu vís­inda­manna eigum við að búa svo að ylrækt, að hægt sé að fram­leiða undir gler­þaki allt græn­meti og ávexti til eigin neyslu og útflutn­ings. Við eigum að búa svo að líf­tækni að hægt sé að byggja upp öfl­uga starf­semi. Nú er t.a.m. komin CLED ljós­gjafar sem leysa af LED með 50% minni notkun orku. Ljósa­pera sem notar 5w varpar frá sér 100w án þess að hitna. Við höfum græna raf­orku til umhverf­is­vænnar fram­leiðslu sem skapar okkur algjöra sér­stöðu meðal þjóða heims. Ísland er eyja mik­illa vinda og er sú auð­lind van­nýtt en hana er mik­il­vægt að nýta með eigin hug­viti nýrra tækni vindraforku­stöðva sem hvorki veldur hávaða né merkj­an­legri sjón­meng­un. Við höfum þekk­ingu til að hanna og fram­leiða þessar vindraf­stöðvar hér­lendis til eigin vind-raforku­fram­leiðslu. Við eigum að leggja metnað í að keyra allan skipa og bif­reiða­flota okkar á grænum orku­gjöf­um. Fram­tíðar draumar raf­orku­út­flutn­ings um sæstreng eru á sama þró­un­ar­stigi og útflutn­ingur óunn­ins sjáv­ar­fangs. Raf­orkan er að vísu full­unnin afurð virkj­anna okkar en ein­ungis hrá­efni til hátækni­fram­leiðslu, iðn­aðar og auk­innar verð­mæta­sköp­un­ar. Við eigum að reka full­komn­ari raf­orku­drifnar almenn­ings­sam­göngur sem reknar eru fyrir sam­eig­in­lega sjóði og verða því ávalt full­nýtt­ar, gjald­eyr­is­spar­andi og umhverf­is­vernd­andi. Okkur ber að nýta getu okkar sem þjóð til að hugsa og taka metn­að­ar­full skref til fram­þró­unar okkar þjóð­fé­lags. Til að það megi ger­ast verður sann­girni og hagur allra að vera að leið­ar­ljósi.

Sú nið­ur­staða sem mynd­ast við sam­runa mis­mun­andi sér­þekk­ingu margra ólíkt hugs­andi aðila skilar jákvæðum marg­feld­is­á­hrifum þess sem ann­ars mætti vænta. Í þessu sam­hengi má nefna þann mikla þekk­ing­ar­fjár­sjóð sem þjóð okkar býr yfir en fær ekki notið sökum vald­bjög­unar lýð­ræð­is­ins. Það er brýnt fyrir fram­þróun efna­hags okk­ar, líf­ríkis og sam­fé­lags að end­ur­skoðuð stjórn­ar­skrá öðlist gildi. Stjórn­ar­skrá sem eykur vald­dreif­ingu og skilar rík­ari þekk­ingu fjöld­ans til stuðn­ings ákvörð­unum sem varðar Íslend­inga alla. Þetta er hinn eig­in­legi kjarni lýð­ræð­is­ins. Við óbreytta stjórn­ar­skrá eru fáir mis­vitrir stjórn­mála­menn að taka, oft á tíðum sér­hags­muna­tengdar ákvarð­an­ir, en á sama tíma að úti­loka þann þekk­ing­ar­auð sem þjóðin býr yfir. Það skilur hver hugs­andi sál að engin rök duga gegn marg­feldis áhrifum hug­arafls fjöld­ans gegn þröngri sýn fámenns hóps manna lit­uðum sér­hags­muna­tengsl­um. Sú end­ur­skoð­aða stjórn­ar­skrá sem fjöld­inn vill, kaus sér og unir, þarf að öðl­ast gildi.

Í veru­leika jarð­vist­ar­lífs­ins styðj­umst við menn­irnir við lög, reglur og venjur sem við höfum samið og úthlutað hvort öðru í við­leitni til að sið­væða sam­fé­lag okk­ar. Við höfum sett okkur þessar reglur við aðstæður sem við sjálf rákum okkur á að þyrfti til að friður megi ríkja meðal okk­ar. Við notum þessar reglur sem við­mið til aðgrein­ingar á réttu og röngu og hegnum hvort öðru að við­lögðum brotum okkar eigin laga og reglna. Til marks um þróun okkar verða hegn­ingar æ mann­úð­legri. Okkur hefur lærst að kær­leikur nærir kær­leik og að orsök flestra afbrota á rætur sínar í rang­læti gagn­vart hinum seka á ein­hverju tíma­bili ævi hans. Við horfum því meir til skiln­ings og betr­unar meðan á frels­is­svipt­ingu stend­ur, en harðrar refs­ing­ar. Við höfum stofn­anir s.s. lög­reglu, dóm­stóla og fulln­ust­u-­yf­ir­vald refs­inga. Stofn­anir þessar eiga að gæta hlut­leysis en fylgja lag­anna ramma. Í stuttu máli; við erum þess full­viss að við förum okkur að voða án reglna sem við setjum okkur sjálf, okkur til aðhalds og vernd­ar. Okkur hefur lærst að okkur er vart treystandi fyrir eigin hugs­unum og gjörðum sem í raun er ákveðin auð­mýkt og við­ur­kenn­ing smæðar okkar gagn­vart ein­hverju æðra sem við viljum nálg­ast og eiga sam­fé­lag við. Þetta er hluti jákvæðrar þró­unar okkar sem að lokum mun úthýsa grimmd og illsku sem því miður er langt ferða­lag.

Við megum ekki glata tengslum við æðri vit­und og anda í dag­legu lífi. Við byggjum sam­fé­lag okkar á fal­legri hug­sjón og krist­inni sið­fræði. Jesú gat orðið mikið niðri fyrir þegar á vegi hans varð órétt­læti. Hann velti um borðum víxlar­anna og gagn­rýndi harð­lega mis­mun­un, spill­ingu og hræsni. En hann vakti einnig með okkur vit­und hins hug­prúða hug­sjóna­manns. Þessa vit­und þurfum við að end­ur­vekja í kær­leiks­sam­tali við okkur sjálf, hvort ann­að, umhverf­is­ins og Guðs.

Það er stundum eins og við göng­umst ekki við til­vist sam­visk­unnar sem and­lega leið­bein­andi afli í lífi okk­ar. Því ef við næðum þeim þroska í jarð­vist að gera svo myndum við ekki þurfa á öllu þessu laga og reglu­verki að halda eða hvað? En lífið er langt ferða­lag sem aldrei tekur enda, þó for­vitni­leg umskipti bíði okkar við við­skilnað sálar og lík­ama. Þetta lífs­ins ferða­lag er ánægju­legt en erfitt, en umfram allt lær­dómur sem engin leið er að svindla sér gegnum án þess að þurfa að end­ur­taka próf­raun­irn­ar. Við bröltum áfram, mis­stígum okk­ur, er refs­að, leið­rétt­um, höldum áfram, mis­stígum okk­ur, er refs­að, leið­réttum og höldum áfram osfr­v., osfrv. Hjá sumum okkar er þetta eins og hringa­vit­leysa enda­leysunn­ar. En svo ger­ist eitt­hvað, við vöknum til and­legrar vit­und­ar, teng­ing mynd­ast við sam­visk­una og lær­dómur mis­tak­anna raun­ger­ist.

Við flestar hindr­anir sem við hrösum um, þurfum við ekki að eiga við refsiramma kerf­is­ins þar sem okkar eigin sam­viska sér um fulln­ust­una en sam­viska okkar er and­legur leið­ar­vísir sem ýmist angrar eða gleð­ur. Með­vit­und okkar um til­vist sam­visk­unnar og guð­dóm­legt eðli hennar til að leið­beina okkur og hjálpa í þró­un­inni skilur milli til­gangs og til­gangs­leysis í jarð­veru okk­ar.

Að kunna að skynja sam­visk­una og túlka, oft á tíðum óræð skila­boð henn­ar, ætti að vera skyldu­fag okkar allra frá vöggu til við­skiln­að­ar.

Öllum þeim kimum vit­und­ar­innar sem myrkar hugs­anir dvelj­ast getum við umbreytt með ljósi. Það eina sem þarf er að hlusta á sam­visk­una, þetta óræða vit­undar ang­ur, og iðka vilja til að fram­fylgja. Þannig ræktum við kær­leika lífs­ins í sam­fé­lagi hvert við annað og Guð. Því sam­viskan og Guð eiga sér sam­nefn­ara sem er rétt­læt­ið.

Fyrir 2019 árum síðan

Þegar and­stæðir orkupólar mæt­ast verður skamm­hlaup. Myrkur og hræsni var slíkt meðal manna að til­koma Jesú ork­aði á sam­fé­lagið sem skamm­hlaup. Hann var upp­reisn­ar­maður fyrir þær sakir einar að boða rétt­læti, kær­leika og eilíft líf, nokkuð sem allir hefðu átt að fagna. En tíð­ar­and­inn var annar og ein­kennd­ist af hræsni, vald­girnd, fégirnd og þjónkun fólks til lægri hvata. Fólk bjó við aðra guðs­mynd og ótt­að­ist refsi­vönd almætt­is­ins eins og um yfir­vald var að ræða. Skynjun fólks laut að guði refs­ing­ar, og fæl­ing­arótti því ráð­andi, sem var and­staða við hinn kær­leiks­ríka Guð sem Jesú nefndi gjarnan föð­ur­inn á himn­um.

Manns­son­ur­inn var dæmd­ur, smáð­ur, hýddur og nið­ur­lægður þyrni­kór­ónu í písl­ar­göng­unni til sárs­auka­fullrar kross­fest­ingar og dauða. „Faðir fyr­ir­gef þeim, því þeir vita ekki hvað þeir gjöra.“ Voru orð Jesú í garð kval­ara sinna. Sonur Guðs reis upp á þriðja degi, sá hinn sami og mann­heimar dæmdu til harmdauða fyrir guð­last.

Kristur færði okkur viss­una og sann­leik­ann um upp­ris­una og áfram­hald lífs­ins. Kristur kenndi okkur að biðja án þess að efast. Kenndi okkur að vera við sjálf, menn meðal manna, og gang­ast við því sem gott er og rétt. Hann var auð­mjúk­ur, hug­rakkur og heið­ar­leg­ur. Hann sýndi okkur í verki að sam­líf okkar við Guð væri raun­veru­legur val­kostur í mann­heimum og að tungu­mál kær­leik­ans bæri ekki með sér ótta heldur ljós og von. Hann kenndi okkur að hlusta á hjartað og skynja köllun almætt­is­ins til góðra verka sem stundum krefð­ust mik­ils. Kristur lét ekki nægja að tala við okkur heldur sýndi okkur í verki og sann­aði að fölskva­laus bæn til algóðs Guðs til­heyrði okkar dag­lega hvers­dags­leika og á hana væri hlust­að. Hann færði okkur sönnur fyrir því að lækn­ing fyrir bæn væri raun­veru­leg í hvers­dags­leik­an­um. Hann sýndi með lífi sínu og harmdauða að mála­miðlun sann­leik­ans væri ekki föl til þyrm­ingar eigin lífs í mannheim­um. Hann kenndi okkur að lausn mis­taka okkar væri gegnum iðrun og fyr­ir­gefn­ingu. Kristur bauð myrkum mann­heimum byrg­inn með kær­leika, heið­ar­leika, hug­rekki og trú að vopni því hann vissi sem var, að ljós hans myndi lifa í vit­und mann­kyns við upp­risu og sam­runa við Guð. Upp­risu sem færði okkur öllum sönnun þess að algóður Guð er til staðar fyrir okkur og er hluti af okkur öll­um. Það eina sem við þurfum er vilji og trú til að gang­ast við honum í okkar lífi. Frá fæð­ingu til við­skiln­aðar var hlut­skipti Jesú að opna kær­leiksvit­und okkar í mann­heimum og full­komna vilja Guðs á jörð. Hann sýndi okkur með lífi sínu og gjörðum að Guð væri kær­leik­ur.

Pásk­arnir minna okkur á sigur lífs­ins yfir dauð­an­um. Sigur and­ans yfir efn­inu. Sigur kær­leik­ans yfir illsk­unni. Sigur ljóss­ins yfir myrkr­inu. Páska­boð­skap­ur­inn færir okkur von um kær­leiks­ríka fram­tíð. Boð­skap­ur­inn færir okkur trú­ar­vissu um að hið illa á ekki síð­asta orðið heldur líf­ið, kær­leik­ur­inn og ham­ingj­an.

Heil­un­ar­á­hrif nátt­úr­unn­ar.

Nú vorar senn og skiln­ing­ar­vitin þok­ast nær brum­hnöpp­um, fugla­söng og úti­veru. Litlu lit­skrúð­ugu blómin vakna af vetr­ar­dvala og vorilmur nátt­úr­unnar laðar til sín börn í leik. Engin vís­indi né önnur mann­anna verk leysa af hólmi það guð­lega spil­verk ljóss, lita, ilms og ang­urs sem nátt­úran færir okkur íklædd blæ­brigðum árs­tíð­anna.

Nær­gætni, nálgun og sam­runi nátt­úr­unn­ar, þess­arar við­kvæmu líf­keðju, er okkur mönnum blessun til lífs eða for­dæm­ing­ar. Án okkar dafnar nátt­úran eins og blóm­strið eina en við förumst án verndar hennar og gjafa. Þetta sköp­un­ar­verk fæðir okkur og klæðir og nærir sál okkar heilandi orku sem er óþrjót­andi upp­spretta list­sköp­un­ar, inn­blást­urs og vís­inda­legra fram­fara. Ekk­ert okkar skyldi taka líf­ríki nátt­úr­unnar fyrir sjálf­sagðan hlut sem áhuga hefur á að lifa í sátt við sjálfan sig, æðri vit­und og Guð.

Nýleg og athygli­verð rann­sókn um streitu sem birt var í „Fronti­ers in Psychology“ stað­festir að návist við nátt­úru dregur úr streitu svo um mun­ar. Þessi rann­sókn frá 2016 mið­aði að því að mæla magn streitu­horm­óns­ins cortisol í blóði fólks sem tóku þátt í könn­un­inni. Aðal­hvata­maður að rann­sókn­inni var Dr. Mar­yCarol Hunter, aðstoð­ar­pró­fessor við Uni­versity of Michig­an. Rann­sóknin náði yfir 8 vikna tíma­bil og máttu þátt­tak­endur velja sér umhverfi og tíma dags til úti­vist­ar. Dr. Mar­yCarol segir úti­vist­ina kunni að vera hag­kvæm­ustu lækn­ingu við streitu sem völ er á en rann­sóknin leiddi í ljós að úti­veran ein og sér hefði umtals­verð lækk­un­ar­á­hrif á cortisol og dró því veru­lega úr streitu­á­hrifum við­kom­andi í dag­legu lífi. Þátt­tak­endur voru á aldr­inum 22-70 ára og lækk­aði Cortisol magn u.þ.b tvö­falt á við það sem ann­ars mæld­ist með­al­tal hjá þátt­tak­end­um, eða frá u.þ.b. -11% í u.þ.b. -23%.

Til­gang­ur­inn með því að leyfa hverjum og einum þátt­tak­anda að velja sér stund og stað var til að sýna fram á með óyggj­andi hætti að auð­velt væri fyrir ein­stak­linga að njóta þess­ara „nátt­úru-pillu“ óháð per­sónu­legum aðstæð­um. Við getum því nýtt okkur þessa lífs­lengj­andi lausn í nálægð við heim­ili, vinnu­stað, skóla eða sjúkra­hús svo fátt eitt sé nefnt, óháð stund eða efna­hag. Rann­sókn þessi ætti einnig að vera leið­bein­andi fyrir lækna, kenn­ara og með­ferð­ar­full­trúa svo fáeinir séu nefndir og umfram allt fyrir okkur almenn­ing sem nú lifir að 50% hluta í þétt­býli og borgum og mun ná 70% hlut­falli árið 2050.

Páli Skúla­syni pró­fessor í heim­speki var sam­vist manns­ins við nátt­úr­una hug­leikin og velti m.a. fyrir sér sam­úð­ar­gáf­unni í grein sinni um anda og óbyggð­ir. Þetta sagði Páll:

„Við höfum í reynd tvenns konar skiln­ing á nátt­úr­unni. Ann­ars vegar þennan vís­inda­lega og tækni­lega skiln­ing. En sá skiln­ingur veitir okkur ekki inn­sýn í raun­veru­legt sam­band okkar við nátt­úr­una. Hins vegar er hinn and­legi skiln­ingur þar sem við tengj­umst nátt­úr­unni til­finn­inga­lega. Okkar verk­efni er að rækta þennan and­legan skiln­ing.“

Páll heldur áfram:

„Aristóteles kall­aði and­ann sem tekur á móti veru­leik­anum „nous patheti­kos“, sem á við hug okkar að svo miklu leyti sem hann er mót­tæki­legur fyrir því að skynja. Á íslensku hefur þetta verið þýtt sem sam­úð­ar­gáfa. Sam­úð­ar­gáfan ásamt sköp­un­ar­gáf­unni, nous poeti­kos, eru okkar grund­vall­ar­gáf­ur. Maður nemur veru­leik­ann, fær hann inn í sig, og svo þarf að vinna úr þeirri skynjun til að skapa.”

Páll bætir við: „Sköp­un­ar­gáf­unni hefur verið gert mjög hátt undir höfði und­an­farið og það er allt gott og bless­að, en ég tel að nú þurfum við að leggja meiri rækt við sam­úð­ar­gáf­una. Það gerum við með því að leggja miklu meiri rækt við það að kynna nátt­úr­una og undur hennar börnum okk­ar.“

Gáfur og víddir eru marg­vís­legar og fáar mýkri og fal­legri en sam­úð­ar­gáfan sem við getum skil­greint sem nokk­urs­konar end­ur­varp kær­leik­ans. Sam­úð­ar­gáfan felur í sér ást, virð­ingu og nær­gætni í umgengni okkar hvort við ann­að. Hún er tungu­mál hjart­ans í sam­fé­lag­inu og mynd­birt­ing mann­helg­inn­ar. Sam­úð­ar­gáfan er eitt af fal­legum frá­vörpum ást­ar­innar sem er hinn frjósami jarð­vegur alls lífs. Þessa gáfu ber okkur einnig að virkja skil­yrð­is­laust gagn­vart líf­rík­inu sem, eins annað af þess­ari ver­öld, við erum ein­ungis lít­ill hluti af.

En stærðin og tím­inn eru afstæð hug­tök og eitt lítið blóm er heil ver­öld í líf­rík­inu. Stundum þurfum við að staldra við og snerta nátt­úr­una hjarta okkar til að skilja næmi henn­ar, feg­urð, mik­il­vægi og marg­breyti­leika.

Skoðum aðeins líf­ríki eins lít­ils blóms

Goða­sól­ey, (ran­unculus ado­neus), er ljós­sækið blóm sem hreyfir sig eftir veðri og stöðu him­in­tungla. Goða­sóley veitir sól­inni í him­in­hvolf­inu eft­ir­för frá austri til vest­urs. Um nætur þegar skuggi mán­ans skýlir jörð­inni fyrir sólu er til­viljun hvernig blómið er meðan það hvílist í sem þægi­leg­astri stell­ingu. Í dögun vaknar það og snýr til aust­urs við upp­rás sól­ar. Ferð blóms­ins mynd­ast frá hreyfifrumum á sveigj­an­legum stað sem er rétt fyrir neðan blóm­haus­inn. Þessar hreyfifrumur dæla kal­íum-jónum í nálæga vefi og mynda þannig breyti­legan þrýst­ing sem ráða átt blóms­ins m.t.t. afstöðu sól­ar. Þetta litla blóm sem við veitum vart eft­ir­tekt í dag­legu lífi er sjálf­stætt líf­ríki í nátt­úr­unni sem lifir og hreyfir sig í takt við okkar sól­kerfi. Við menn­irn­ir, eins og litla blóm­ið, og allt annað líf, erum háð stuðn­ingi hvors ann­ars og líf­kerf­is­ins í heild.

Goða­sóley er t.a.m. ein­ungis ein teg­und plöntu af 8.7 milljón mis­mun­andi teg­undum líf­vera á móður jörð. En núver­andi vit­neskja vís­inda­sam­fé­lags­ins á fjölda mis­mun­andi líf­vera er almennt talin af skornum skammti og inn í taln­ingu vantar ver­öld örver­anna. Sem dæmi um tak­mark­aða þekk­ingu okkar á fjölda mis­mun­andi líf­vera þá fór Terry Erwin cara­bidolog­ist og starfs­maður Smith­son­ian Stofn­un­ar­innar inn í frum­skóg Pana­ma, lagði dúk undir tré og dreifði skor­dýra­eitri á stofn og krónu nokk­urra trjáa. Hann upp­götv­aði m.a. 1.100 nýjar teg­undir af bjöllu­ætt úr ein­ungis einu tré. Terry Erwing sagði í við­tali við Guar­dian að hæg­lega gætu fund­ist 30 milljón nýjar líf­verur í regn­skógum við mið­baug en ýmsir vís­inda­menn telja að regn­skóg­arnir hafi að geyma líf­verur og plöntur sem læknað geta alla sjúk­dóma mann­kyns.

Við þurfum að minna okkur á að mað­ur­inn er agn­arsmá eind í líf­ríki alheims­ins með tak­mark­aða þekk­ingu á efni og anda. Hans var­an­legi sigur getur ein­ungis verið and­legur og falist í auð­mýkt og virð­ingu fyrir Guði, líf­inu og gang­verki nátt­úr­unnar í heild. 

Í ímynd­aðri stærð okkar erum við lítið meira en end­ur­varp hvers ann­ars og umhverf­is­ins. En einmitt í end­ur­varp­inu höfum við mögu­leika á að bæta við örlít­illi þekk­ingu og kær­leika og skapa þannig betra og sann­gjarn­ara líf á plánetu jörð. Um þetta snýst þró­un­in.

Boð­skapur páskanna minnir okkur á sigur lífs­ins og and­ans. Pásk­arnir boða að Kristur er með okkur alla daga og gengur á undan okkur í heimi sem er ekki alltaf vin­veitt­ur. Hann lýsir okkur veg­inn í ver­öld sem getur verið myrkri skyggð, en eygir engu að síður birtu páska­sól­ar­innar í austri.

Höf­undur er áhuga­maður um betra líf.