Sköp­un­ar­kerfið í kven­kyni sem svo fæðir af sér þessa yfir­leitt full­komnu lík­ama og mann­verur með öllu, er auð­vitað magnað og ólýs­an­lega vel skapað kerfi en það á við um öll kven­dýr sem og spen­dýr.

Um aldir og fyrir tíma getn­að­ar­varna fæddu konur börn vegna kyn­lífs, burt­séð frá því hvort að þær hugs­uðu í alvöru um hvað það þýddi fyrir þær eða ekki, eða hvort þær virki­lega vissu hvort þær þráðu að verða mæður eða ekki. Trú­lega fengu fleiri for­eldrar þó börn sem þau elsk­uðu og voru rétt fyrir þau.

Þau hjálp­uðu til við búskap­inn og svo fram­vegis og fjöl­skyldan elskaði og elskar hvert ann­að.

Lífið er þó stundum flókn­ara þegar á reyn­ir.

Þá koma þessar spurn­ing­ar:

• Hvaða hugs­anir eru í gangi hjá fólki þegar það vill bjóða börnum inn í líf sitt?
• Hvað er það sem kemur í heilabú ein­stak­linga þegar þá dreymir um að fá barn inn í líf sitt?
• Hugsar fólk í raun um öll þau mögu­legu atriði og mögu­leik­ana um hvað sé og geti verið inni­falið?
• Eða eru flestir til í að hætta á það burt­séð frá því hvað geti ger­st?
• Það að hafa það tæki­færi fyrir framan sig að geta valið og ákveðið án þrýst­ings að maður þrái að fá barn inn í líf sitt, er allt annað dæmi, en að vera ýtt í það af öðrum með slæmum skila­boðum eða vera slysa­barn sjálf.
• Svo hvað brást frá draumnum til veru­leik­ans?

Hið mikla val sem fóstur hefur

Þau hafa fengið sál inn í líf sitt sem hefur greini­lega nýtt sér það sem Stephen Hawk­ing lýsir í síð­ustu bók sinni. Það er að gena­banki mann­veru sé á við fimm­tíu Harry Potter bækur að gagna­fjölda, svo að hvert fóstur sem kem­ur, hefur þá aðgang að tveim gena­bönkum sem nemur val­magni um ótal atriði frá lík­am­legu útliti til alls­konar ann­arra atriða frá inni­haldi hund­rað slíkra bóka. Það er meira val en ég tel að nokkur mann­vera hafi nokkurn tíma hug­leitt né einu sinni látið sér detta í hug.

Það þýðir þá að hvert barn sem kemur í móð­ur­líf til að skap­ast hefur efni úr því sem nemur hund­rað Harry Potter bókum til að velja sinn skammt fyrir lík­amann eða það kerfi sem sjái um það.

Mögu­leik­arnir á vali um það hver útkoman verður eru því mun fleiri en ég tel að nokkur mann­vera hafi gert sér grein fyr­ir, og margir því reiknað með að gena­bank­inn væri bara frá því sem er í lík­ömum þeirra, og kannski öðrum nán­ustu ætt­ingj­um.

Það er hugsun sem er til víkk­unar sjón­deild­ar­hrings­ins um hvað fólk dreymi um áður en þau ákveða að gefa nýrri sál aðgang inn í líf sitt.

Upp­lýs­inga­magn og mögu­leikar sem gæti verið skemmti­legt eða flókið og erfitt að velja vel úr. Ein­stak­lingur sem virkar eins og hann til­heyri allt annarri fjöl­skyldu en hann kom inn í.

Sá ein­stak­lingur kemur for­eldrum sínum þá stór­kost­lega á óvart.

Eða hafa það að mark­miði að fá sálir inn í líf sitt til að sjá hver þau eru, skynja hæfi­leika þeirra og njóta þess að styrkja þau í að ná sínu besta í lífi sínu.

Hinir ótal mögu­leikar um hvað getur komið

Hvað var í gangi í hugum for­eldra við ákvörðun um getn­að? Var það þetta sæta umkomu­lausa krútt sem er svo ósjálf­bjarga svo lengi, og muni þurfa á þeim að halda. Telja for­eldrar hugs­an­lega að barnið þeirra verði eins­konar útgáfa af þeim eða „klón“? Eins og þau, hugsi eins og þau, líti út eins og þau, vilji það sama og þau, eða hlýði og geri allt sem for­eldrar vilja án mót­stöðu.

Vilja þau bæta við ætt­ina og vera opin fyrir hvernig ein­stak­ling sem þau fái af því að þau upp­lifi sig fær um að ala upp hvaða barn og ein­stak­ling sem komi?

Eða vilja þau sjá um að nöfnin í ætt­inni rúlli áfram. Eða hrein­lega elska að rækta mann­verur og gera það vel?

Ég velti þessu stundum fyrir mér þegar ég vitna for­eldra eins og til dæmis hjá Dr. Phil því að þar kemur oft í ljós að for­eldrar höfðu mjög tak­markað sjón­ar­horn um hvernig ein­stak­lingur myndi fæð­ast þeim sem þetta fyr­ir­fram óskaða eftir barn. Svo reyn­ast þau alger­lega ráða­laus þegar sá ein­stak­lingur er ekki að virka eins og eins­konar tví­buri úr þeirra eigin gena­banka, né með það hug­ar­far sem þau töldu að yrði.

Barnið þá ung­lingur kannski orð­inn háður fíkni­efnum eða með ein­hverja óalandi hegð­un. Og þeir for­eldrar ekki skilið nógu snemma mik­il­vægi þess að vita hvenær eigi að segja nei og setja tak­mörk. Slík dæmi ger­ast um allan heim.

Af hverju fer dæmið ekki alltaf eins og fólk dreymdi um að fá börn eða ekki?

Ótal dæmi um óviss­una um það sjást í þáttum Dr. Phil og í ótal öðrum til­fellum um allan heim þegar ung­lingar hafa ekki lært eða skilið hinar réttu og gagn­legu umferð­ar­reglur lífs­ins og var eitt af þeim til­fellum í þætti hans þann 12. des­em­ber 2019. Það var til­felli um algera eig­in­gjarna frekju­dós.

Móð­irin lét allt eftir frekju­dósinni henni dóttur sinni til að sleppa við að glíma við skap­vonsku henn­ar, en fað­ir­inn var strangur þegar hann hafði tæki­færi til að leggja eitt­hvað til um upp­eldi henn­ar. En dóttirin virti orð föð­ur­ins einskis og not­aði veik­lyndi móður sinnar sem við­hengi fyrir sig, en bar enga virð­ingu fyrir henni.

Mamman var að hennar áliti bara mann­vera sem hún gat notað og fengið allt frá sem hún vildi. Hún stal líka frá mömmu sinni í við­bót við það sem mamma hennar gaf henni sjálf, og það bæði pen­ing­um, kredit­korti, og bíl.

Bíl sem mamma hennar hafði greini­lega aðgengi­legan fyrir hana til að fara út að keyra á nótt­unni og aka undir áhrif­um. Í stað þess að hafa bíl­inn ann­að­hvort læstan inni og hafa lyklana óað­gengi­lega fyrir dótt­ur­ina. Móð­irin sagð­ist ekki hafa vitað að dóttirin væri að þessum næt­ur­ferða­lög­um, sem ég verð að efast um að hafi verið satt.

Dóttirin stal bíl móður sinnar og ók um í honum undir áhrifum fíkni­efna og áfengis á nótt­unni þegar for­eldrar hennar sváfu. Þau hefðu getað fengið sím­hring­ingu eða menn á dyrnar til að segja þeim að dóttir þeirra væri dáin frá slæmu bílslysi og undir áhrif­um.

Móð­irin ját­aði að það væri auð­veld­ara að gefa eft­ir, af því að hún hafði ekki skap í sér né per­sónu­legan styrk til að mæta skapi og frekju dóttur sinn­ar.

Henni láð­ist að skilja að með því að leyfa það allt, gæti hún verið að gefa dóttur sína beint inn í dauð­ann með því að hún gæti ekið bíl stolnum bíl hennar undir áhrifum fíkni­efna og áfeng­is.

Í þætt­inum var greini­legt að dóttirin sýndi enga löngun eða ástæðu til að breyta hegðun sinni, og taldi það vera rétt sinn sem sautján ára ung­lings að gera það sem henni sýnd­ist, af því að í hennar augum gerðu allir sautján ára ung­lingar þessa hluti.

Ákvörð­unin sem var tekin af Dr. Phil var um fyrsta skref for­eldra hennar um að vera sam­stíga í að segja henni að hún yrði að fara til þeirrar með­ferð­ar­stofn­unar sem hann skipu­lagði fyrir hana og máttu ekki sýna neina lin­kind. Hún fór eftir nokkur öskur inn í bíl­inn til að hefja þá end­ur­hæf­ingu sem hún þurfti.

Þau hjón eiga aðra dóttur sem var ekki með sömu hegðun og systir henn­ar, og var sú sem hafði haft sam­band við Dr. Phil. Sú óstýri­láta var með betra ytra útlit en systir henn­ar, sem ég kalla pakkn­ingu. Af því að ytra útlit hefur ekki nærri alltaf neitt sama-­sem-­merki við það hver mann­veran sé hið inn­ra, og stundum sjá slíkar stelpur það sem eins­konar aðgöngu­miða að því að eiga rétt á að fá það sem þeim hent­ar, án til­lits til eins eða neins, eins og þessi stelpa hugs­ar. Ég velti fyrir mér hvort að það hafi spilað inn í dæm­ið?

Við sjáum það í ótal fjöl­miðlum að þetta með útlit fær mun meiri athygli og mik­il­vægi, en efni um að hið innra skipti mun meira máli.

Við fæð­umst ekki endi­lega sem full­komnir uppalendur

Hugsa ein­stak­lingar sem vilja fá börnin inn í líf sitt um það ef um hjón er að ræða hvaða verð­gildi þau hafi verið alin upp við, eða hvort þau séu þau sömu eða aðferð­irnar geti bætt aðferð hins, og því skapað enn betri for­múlu? Þau voru langt frá að vera þau sömu í til­fell­inu hjá Dr. Phil. Og sú umræða hafði ekki átt sér stað áður en blessuð börnin fædd­ust.

Stað­reyndin er sú að það var aldrei nein kennsla í upp­eldi í skólum á Íslandi né vitn­aði ég umræðu á hvað gott og rétt upp­eldi væri. Og ég efast um að það hafi verið kennsla í upp­eldi í banda­rískum skólum held­ur.

Það sem pirrar mig hins­vegar oft við við­horf Dr. Phil er að hann talar eins og við konur séum allar fæddar með full­komið upp­eld­is­prógram í heil­anum og að allar konur hafi þetta mæðra-„app“ í sér. Hann hefur allt aðrar skoð­anir er varða karl­kynið og telur hann yfir­leitt að það sé bara karl­maður sem geti verið hetjan í fjöl­skyld­unni, þegar það er ekki alltaf til­fellið og feður eru stundum algerar linkindur við börn sín.

Hann virð­ist ekki hug­leiða að mæðrun lærist frá fjöl­skyldum niður lín­una og er það ann­að­hvort gott eða slæmt upp­eldi nema og ef ný kyn­slóð vaknar til að sjá að það séu betri og gæfu­sam­ari leiðir til slíks.

Með þessi hjón for­eldra stelpunnar í Dr. Phil þætt­inum áttu þau líka að fá með­ferð sem gekk út á það að þau næðu að verða sam­mála um upp­eld­is­leiðir og gætu staðið saman sem hafði greini­lega ekki verið til­fellið fram að því að þau komu til Dr. Phil.

Það segir svo mikið um að það að langa í börn, og hvaða draum þau hafi um það í sér, og þá að bera saman bækur sínar um við­horf sín og stefnu og það upp­eldi sem þau fengu sjálf. Sum börn koma sem betur fer í heim­inn sem gæða­sálir og hrein­lega ala sig upp sjálf, og er ansi auð­velt að vinna með. Þegar önnur eins og þau sem for­eldrar koma með til Dr. Phil eru eins og um eilíft stríð sé að ræða.

Hinar flóknu til­finn­ingar þegar börn eru gefin til ætt­leið­ingar

Svo var annað athygl­is­vert til­felli um þetta með að fæða börn í heim­inn. Á SBS var farið í ferð með tveim ungum konum sem höfðu fæðst í Sri Lanka og verið gefnar til hins vest­ræna heims. Þær voru í Sri Lanka í leit að upp­runa sín­um.

Þær voru gefnar vegna erf­iðra aðstæðna hjá mæðrum og þjóð­inni og höfðu liðið miklar til­finn­inga­legar þján­ingar vegna þess að þær vissu ekki hverjir blóð­for­eldrar þeirra voru eða hvaðan þær komu. Vissu ekki hverjir höfðu komið þeim í heim­inn. Önnur þeirra fann fjöl­skyld­una og var mjög glöð, en hin var leidd til fjöl­skyldu sem taldi hana vera sína, en DNA próf sýndi svo að það var ekki satt. Mikil von­brigði fyrir hana og þá fjöl­skyldu sem taldi hana vera barn dánar móður sem hafði gefið barn upp á því ári sem hún fædd­ist.

Það sem alla­vega önnur þeirra hafði upp­lifað var að hún taldi sig ekki hafa neitt „identity“ – neitt afmarkað ætt­ar­sjálf – en þetta orð „identity“ á sér ekki hlið­stæðu í íslenska tungu­mál­inu.

Þau orð ungu kon­unnar hvöttu mig til að skoða það með mig.

Ég sem veit upp á hár hverjir komu mér í heim­inn, en ég er ekki endi­lega á því að sjálfið mitt eða „indentity“ sem sál og per­sónu­leiki sé kom­inn frá þeim. Því sumt komum við með sem sálir burt­séð frá blóð­tengsl­um, en alla­vega lík­am­inn er það sem kemur auð­vitað frá for­eldr­um. Sem þýðir ekki endi­lega að maður hafi sama verð­mæta­mat og þeir.

Það segir mér að ég hljóti að hafa farið í önnur gögn í mögu­leika­bank­anum sem Stephen Hawk­ing vitnar í sem upp­lýs­inga­magn blað­síðu­tals á við hund­rað Harry Potter bæk­ur.

Hins­vegar tengi ég vel við það afslít­andi ferli sem ung­barn verður fyrir þegar það er slitið frá þeim lík­ama sem fæddi það í heim­inn, og það fékk alla sína lík­am­legu nær­ingu frá í níu mán­uði og sinn slatta af gen­um. Grunn­eðli allra sem fæð­ast reiknar sjálf­virkt með að það muni fá nær­ing­una frá þeim ein­stak­lingi á næstu mán­uðum og árum sem fæddi það í heim­inn. Það er því sorg­ar­ferli í dýpt iðra mann­vera sem erfitt er að finna rétt orð yfir sem á það til að sitja í mann­ver­unni. En að því að ég veit hafa engin vís­indi rann­sakað það. Og trú­lega er það ansi snúið verk­efni að vinna og ná full­kom­lega. Og ekki alltaf fram­kvæm­an­legt held­ur.

Ég var sjálf skilin eftir sem unga­barn í höndum afa og ömmu þegar móð­irin fór til Amer­íku til að vera með barns­föð­ur. Það var af því að þeim hafði verið skipað að gift­ast út af getn­aði mín­um. Það er aðeins ann­ars­konar dæmi en þessar ungu konur með gen frá Sri Lanka voru með en með mörgu af sömu órann­sök­uðu áhrifum og afleið­ingum í mann­ver­unni.

Ein af þessum ungu konum hafði verið ætt­leidd af hjónum sem voru líka frá Sri Lanka eða Ind­landi og höfðu sama húð­ar­lit. En hún ein­kenndi sig samt engan veg­inn með þeim hjón­um, af því að þau höfðu ákveðið hvernig ætti að móta hana, og það án þess að taka til­lit til hennar eigin þarfa. Hún upp­lifði sig sem eins­konar eign þeirra en ekki mann­veru með eigin upp­lifun af því hvernig þróun lífs hennar ætti að verða.

Hin rúss­neska rúl­letta í að fjölga mann­kyni

Það minnti mig á veru­leik­ann um að stundum er það að bjóða börn í heim­inn til þess­arar jarðar á við að leika rúss­neska rúl­lettu. Þú hefur ekki glóru um hver kemur inn í líf þitt. 

Ég man ekki eftir að heyra neina konu á mínum tíma tala um þessa þrá eftir að verða móð­ir. Hvort sú til­finn­ing var í gangi og séð sem einka­mál er spurn­ing. Ég heyrði slíka tján­ingu ekki opin­ber­lega fyrr en ég kom til Ástr­al­íu.

Að heyra þessar konur tala af svo mik­illi þrá um að verða mæður var mikil veru­leika­upp­lifun fyrir mig. Ég tárað­ist yfir að börnin mín hefðu ekki upp­lifað þá til­finn­ingu í móð­ur­lífi að vita að þau væru fyr­ir­fram þráð, en seinna barnið var það á sinn hátt af því að það var til að vera systk­ini fyrir það fyrra.

Tárin voru af því að ég hafði ekki fengið tæki­færi, né svig­rúm til að ná að kom­ast á þá síðu í mér rök­lega eða til­finn­inga­lega til að upp­lifa sjálf, þegar lík­ami minn fæddi tvö fal­leg og fín börn í heim­inn, sem var frá slæmum þrýst­ingi frá brengl­uðum og forn­ald­ar­legum við­horfum tveggja kvenna.

Mis­mun­ur­inn á milli þess að skilja að fyrir daga getn­að­ar­varna og að vera upp á karl­kyn komnar fyrir líf sitt og fram­færi, kyngdu konur trú­lega oft til­finn­ingum sínum þegar þung­anir urðu fleiri en þær hefðu kos­ið. Og sáu það hugs­an­lega oft meira eins og veðrið sem eitt­hvað sem kæmi og færi, og þær gætu ekki stjórn­að.

Kyn­slóð mín kom mikið til frá slíkum við­horfum og lífi sumra mæðra sem höfðu ekki allar náð að vakna til nýrra tíma um mögu­leika dætra á sjötta ára­tugn­um.

Þetta með sálir og ferðir þeirra

Slíkar pæl­ingar eru miklar ráð­gát­ur. En eftir að ég kom hingað til Ástr­alíu fór ég að fá innri vit­neskju um það – bæði varð­andi fyrri líf fólks og svo þetta með að sumar sálir velja vissa ein­stak­linga sem fram­tíðar for­eldra. Bíða þær glaðar eftir að hliðið opn­ist fyrir þær að byrja nýja lík­ams­sköpun í móð­ur­líf­inu, eða að for­eldrum sem þrá börn sé sagt að þær sálir sem séu þeirra, séu ekki til­bún­ar, en verði það eftir smá tíma og „pönt­un­in“ kemur á þeim tíma. Svo eru það sálir sem koma frá skipu­lags­leysi eða kaosi. Ég vitnað það í heil­un­inni mér til óvæntrar ánægju og lær­dóms um smá sneið um það hvernig það kerfi virk­ar.

Allar sálir geta svo dregið úr því magni DNA sem Stephen Hawk­ing segir í síð­ustu bók sinni að sé á við fimm­tíu Harry Potter bæk­ur. Og eiga sálir þá val um að geta valið frá magni gena í því sem jafn­ast á við hund­rað Harry Potter bæk­ur, ef það hefur sama skammt af vali frá bæði sæði og eggi. Svo að engin tvö börn sömu hjóna eða para komi út með sömu upp­skrift, þó frá sömu for­eldrum sé. Nema ef tvær sálir eða fleiri velji að koma með sömu upp­skrift sem er kallað ein­eggja.

Það segir okkur að þetta með að fæð­ast í jarð­neskan lík­ama sé bæði mikið veislu­hlað­borð af mögu­leik­um, sem og þeim veru­leika. Og um leið að fólk fái stundum mjög óvæntar send­ingar þegar barnið birt­ist úr móð­ur­líf­i. 

Samt er trú­lega nokkuð minna um mjög óvæntar komur við fæð­ingar eftir að sónar kom til sög­unn­ar. Það voru engar són­ar­skoð­anir á árunum milli 1970 og 1973, svo að ég sá mín börn ekki þar inni, bara þegar þau komu út.

Það er ljúft að fræð­ast af Stephen Hawk­ing í ein­lægni hans á blað­síð­unum í síð­ustu bók­inni sem hann skrif­aði áður en hann kvaddi þetta jarð­líf. Og það í sínum allt að því ónýta lík­ama, og hugsa um hvernig honum gæti hafa fund­ist að lifa með sína lík­am­legu kyrr­setn­ingu sem hann lifði við mik­inn hluta ævinn­ar, en ég ekki lesið neina kvörtun frá honum um það. Spurn­ing er hvort það hafi getað gert hann enn ein­beitt­ari við það verk­efni. Með heila­búið og hæfi­leika til að ferð­ast hug­rænt og and­lega allar þessar ótrú­legu fjar­lægðir út í him­in­hvolfin sem hann kom til jarðar til að vinna.

Ég hef gaman af þeim gull­molum hans sem ég skil, og er eitt af þeim það, að hann telur að almættið sé ekki nærri eins skipu­lagt og sum trú­ar­brögð halda fram.

Hann fékk hins­vegar ekki að læra neitt um þetta með ferðir sálna í sínum skammti af að veita mann­kyni þekk­ingu, þegar hann kenndi okkur um him­in­geim­inn.

Það var trú­lega samt svaka mik­ill skammtur sem hann fékk af þess­ari miklu dul­ar-­gátu sem sköpun og skap­ari er og hefur gert. Það eru aðrir sem munu fá æ meira af þekk­ingu á því í gegn um ald­irn­ar, ef mann­kyn lifir hlýn­un­ina af.

Það væri for­vitni­legt að vita hvort hann Stephen Hawk­ing sé þarna hinum megin að vinna og skoða hvernig lík­ama hann ætli að fá næst og geti kannski fengið að skoða hina ýmsu „Harry Pott­er“ hund­rað bóka mögu­leika. Hann hlýtur líka að vera í stór­kost­legu færi til að sjá him­in­geim­inn frá nýju sjón­ar­horni og kannski er hann að læra hluti um sálir sem hann fékk ekki aðgang að á meðan hann var á jörðu.

Svo hann og líf hans og gjöf hans til mann­kyns til að kenna okkur um him­in­geym­inn var trú­lega óvænt upp­á­koma fyrir for­eldra hans löngu áður en sónar kom til sög­unn­ar.