Í ár eru 70 ár frá lokum seinni heim­styrj­aldar og þess víða minnst.

Stolpern á þýsku þýðir að hnjóta og í Berlín er fjöldi Stolpern- eða Hnot­steina. Hnot­steinn er götu­steinn með mess­ing­yf­ir­borði þar sem stendur nafn íbúa húss­ins og örlög. Oft er það dauði í útrým­inga­búðum nas­ista. Lista­mað­ur­inn Gunter Demnig kemur stein­unum vel fyrir í gang­stétt svo að í raun hnýtur eng­inn um hann, nema í hug­an­um.

Til eru bækur um Hnot­steina í Berlín og sögu fólks­ins á þeim. Fórn­ar­lamba nas­ism­ans er minnst víðar en í Berlín. 48.000 þús­und Hnot­steinum hefur verið komið fyrir á gang­stéttum í 18 lönd­um. Þeir eru orðnir að stærsta stríðs-minn­is­merki heims.

Þegar Demnig hóf að leggja Hnot­steina í götur Berlínar og víðar vakti það athygli og virð­ingu. Und­an­farið hafa sumir steinar verið huldir svartri máln­ingu, þeir teknir í burtu eða þeim sem vernda þá verið hót­að. Nú þarf lista­mað­ur­inn lög­reglu­vernd gegn nýnas­istum og öðrum sem bók­staf­lega vilja hylja minn­ing­una um hryll­ing seinni heim­styrj­ald­ar.

Ef ein­hver setti niður Hnot­stein um fórn­ar­lömb Stalíns í Rúss­landi í dag færi hann beint í fang­elsi. End­ur­ritun sög­unnar er þar í fullum gangi og sam­kvæmt nýrri könnun Levada stofn­un­ar­innar líta 52% Rússa á Stalín sem „já­kvæða hetju“.

Joachim Gauck, for­seti Þýska­lands.

Ólikt haf­ast menn að

Joachim Gauck, for­seti Þýska­lands, hélt ræðu 6. maí við heið­urs­graf­reit sov­éskra her­manna við Hol­te-Stu­ken­brock.

Þar minnt­ist hann lát­inna sóvét­manna og hörmu­legri með­ferð nas­ista á þeim. Hann þakk­aði og banda­mönnum fyrir að frelsa Þýska­land úr klóm nas­ism­ans.Gauck leggur ævin­lega áherslu í ræðum sínum á mik­il­vægi þess að þekkja og muna sög­una.

Að það sem við gerum í dag er bein afleið­ing af því sem við vitum um sögu okk­ar.

Þann 9. maí not­aði for­seti Rúss­lands Vla­dimir Pútín minn­ing­ar­dag­inn um 70 ára sigur Sov­ét­manna gegn nas­istum til að kynda undir þjóð­ern­is­kennd með her­sýn­ingu í Moskvu. Sagan er skrum­skæld til að rétt­læta ein­ræð­is­stjórn­un­ar­stíl og mik­il­vægi hern­að­ar­legs styrks Rúss­lands í dag. Flestir þjóð­ar­leið­togar snið­gengu sýn­ing­una vegna her­náms Kríms­skaga og stríðs­rekst­urs Rússa í Úkra­ínu. Leið­togar Norður Kóreu, Kína ofl. vermdu sætin við Kreml. Á stóru skilti í Moskvu var talið niður til hátíð­ar­hald­anna og sumir virt­ust að springa úr stór­veld­isstolti. Patríóta-ís, og -súkkulaði skreytt borðum hins heilaga Georgs býr til stemn­ingu meðan fjöldamorðum Stalíns er sópað undir rauða teppið á torg­inu. Yfir það óku Armata risa-skrið­drekar Pútíns í fylgd þús­unda her­manna. Ang­ela Merkel kansl­ari Þýska­lands mætti svo dag­inn eftir 10 maí til að leggja blómakrans að minn­is­merki.

Með­limir úr mótór­hjól­geng­inu Nætur­úlf­arn­ir, aðstoð­ar­menn Pútíns og vinir , voru ekki með í þetta sinn, því þeir óku til Berlín­ar. Pól­verjar og fleiri litu á ferð Nætur­úlf­anna sem ögrun og sögðu að rúss­neskir þjóð­ern­is­sinnar og aðdá­endur Stalíns mættu ekki mis­nota minn­ing­una um 70. ára stríðs­lok. Pól­verjar neit­uðu að sleppa þeim inn í landið en Ung­verjar gerðu það.

Vla­dimir Pútín og Alex­ander Saldosta­now.

Nætur­úlf­arnir eru þjóð­ern­is­sinnar sem dreymir um Stór-Rúss­land. And­stæð­ingar lýð­ræðis sem styðja her­nám Krím­skaga auk stríðs Rúss­lands í Don­bass. Þeir eru hluti af And-Mai­dan hreyf­ingu Kreml og hvetja til ofbeldis gegn þeim sem hafa aðrar skoð­an­ir. Í And-Mai­dan göngu sinni í Moskvu köll­uðu þeir Mai­dan mót­mæl­endur "Ma­i-Down­is” og sýndu um leið fyr­ir­litn­ingu sína á fólki með Downs heil­kenni, sem eins og fatl­aðir og fleiri búa við bág kjör í Rúss­landi. Leið­tog­inn Alex­ander Saldosta­now er kall­aður Kirurg, af því að hann lærði lækns­fræði. Hann snéri þó af þeirri braut er hann heill­að­ist svo mjög af kvik­mynd­inni Mad Max . Hug­mynda­fræði hans er að Rúss­land sé leik­tjöld þeirrar kvik­myndar og hann ein­hverss­konar Mel Gib­son að taka til. Síðan er kryddað með kirkju, KGB, fas­isma og homma­hatri. Sam­kvæmt nýjum skjölum frá stjórn­ar­and­stæð­ingnum Navalny hafa nætur­úlf­arnir fengið meira en milljón doll­ara af rúss­nesku skattfé til aðgerða sinna. Meðal ann­ars til svið­setja nýársleik­rit þar sem börn eru hrædd með Amer­íku og öðrum “vondum lönd­um” sem vilja Rúss­landi illt.

https://www.youtu­be.com/watch?v=94e8-3S-HoY

Vildu grilla pylsur við Dachau

Nokkrir af þessum mönnum fóru til Berlínar og voru skiptar skoð­anir um hvort ætti að veita þeim athygli. Að það væri til­gangur ferð­ar­innar að sýna rúss­neskum áhorf­endum rík­is­fjöl­miðla hvað öllum sé illa við Rúss­land í Gay-rope, Eins og Evr­ópa er kölluð á meðal þeirra vegna mann­rétt­inda sem sam­kyn­hneigðir njóta í sumum landa álf­unn­ar.

Við brott­för frá Moskvu veif­uðu nætur­úlf­arnir rauðum fánum með myndum af Stalín með slag­orðum rauða hers­ins: „Fyrir föð­ur­land­ið! Fyrir Stalín!“. Fjórða maí áðu þeir við útrým­inga­búðir nas­ista í Dachau og litu á það sem móðgun að mega ekki grilla pylsur sínar á gras­inu fyrir fram­an. Það er kannski ekki nema von að þeir viti ekki hvernig á að sýna hinum látnu virð­ingu því hvergi er minn­ingu þeirra millj­óna sem Stalin myrti í Gulag haldið lif­andi.

Eina Gulag-safni lands­ins í Perm var nýlega lok­að. Eða rétt­ara sagt ,yf­ir­völd létu skrúfa fyrir raf­magn og hita.

Sagt var frá ferða­lagi úlf­anna í rúss­neskum rík­is­fjöl­miðlum og hindr­un­unum lýst sem um hern­að­ar­að­gerðir gegn rúss­neskum frið­ar­englum væri að ræða. En þeir eru hvorki englar né hetj­ur. Heldur öfga­menn á fjár­styrks frá yfir­völdum sem taka að sér að mót­mæla og espa upp hat­urs­stemn­ingu í Rúss­landi Pútíns.

Þann 8. maí, dag­inn áður en Kirurg mætti á mótór­hjóli til Berlínar (með orðu frá Pútín í leð­ur­vest­in­u), var stríðslokanna minnst í þýska þing­inu.

Í fyrsta sinn hélt hvorki kansl­ari né ráð­herra minn­ing­ar­ræðu í Bundestag. Í þeirra stað tal­aði sagn­fræð­ing­ur­inn og pró­fess­or­inn Hein­rich Aug­ust Winkler. Winkler er nokk­urs konar „Að­alsagn­fræð­ing­ur“ Þýska­lands í dag . Hann kemur oft fram í fjöl­miðlum og segir póli­tíska mis­notkun sög­unnar ógn­vekj­andi. Hann telur end­ur­ritun Pútíns á Grið­ar­sátt­mála Hitlers og Stalíns vera : "Sér­stak­lega skelfi­lega “.

Rödd Winklers er mik­il­væg m.a. í ljósi nýlegra orða bæði Merkel kansl­ara og Stein­meier utan­rík­is­ráð­herra vegna 100 ára minn­ingar þjóð­ar­morðs á Armen­um. Sér til minnk­unar forð­uð­ust þau að minn­ast á þjóð­ar­morð til að styggja ekki við­skipti við Tyrk­land. Joachim Gauck for­seti not­aði aftur á móti óhræddur orðið þjóð­ar­morð. Fyrr á árinu sagði for­seti Þýska­lands við minn­ing­ar­at­höfn í Auschwitz : „Það er engin þýsk sjálfs­mynd án Auschwitz”. Á sama tíma eru háværar raddir sem segja að nú sé komið nóg af tali um stríðið og útrým­ingu gyð­inga. Rétt sé að draga strik yfir for­tíð­ina. En eins og Gauck hefur oft bent á þá er það ekki aðeins ómögu­legt heldur bein­línis hættu­legt.

Eitt af því sem rúss­neskar áróð­urs­stöðvar halda fram er að í Kiev sitji stjórn fas­ista. Nýlega sam­þykkti úkra­ínska þingið í Kiev að opna skjala­söfn lands­ins. Mörg þeirra voru lokuð síðan við upp­haf Sov­ét­ríkj­anna. Nú getur fólk séð hvernig komm­ún­istar stjórn­uðu og hvaða atburðir áttu sér stað í seinni heim­styrj­öld. Á sama tíma eru skjala­söfnum lokað í Rúss­landi, einnig KGB skjöl­um. Aftur til 1938 á ter­r­or­tíma Stalíns. Það er ekki stjórn­völdum í hag að að þjóðin viti hvað gerð­ist . Á næstu dögum mun skýrsla Boris Nemtsovs um rúss­neska her­menn sem berj­ast í Úkra­ínu koma út. Prent­smiðju­eig­endum hefur verið hótað og margt gert til að koma í veg fyrir að upp­lýs­ing­arnar komi fyrir sjónir almenn­ings í Rúss­landi. Boris Nemtsov var myrtur í Moskvu 27. febr­úar skömmu eftir að hann boð­aði útkomu skýrsl­unn­ar.