Nýlega bár­ust fréttir af tveimur umferð­ar­ó­höppum í Hval­fjarð­ar­göng­um. Slys í jarð­göngum er grafal­var­legt mál. Hval­fjarð­ar­göngin eru löng jarð­göng, hátt í 6 km og í þeim eru tvær akreinar sem liggja í hvora átt og eru ekki aðskildar með örygg­is­vegg. Auk þess eru í göng­unum eða við þau engin örygg­is­göng sem veg­far­endur geta leitað í ef slys verða í göng­unum t.d. ef eldur brýst út.

Hval­fjarð­ar­göngin voru verk­fræði­legt stór­virki þegar þau voru gerð á sínum tíma. Með til­komu gang­anna jókst umferð­ar­ör­yggi og hring­veg­ur­inn stytt­ist sem sam­svarar tæp­lega klukku­tíma akstri. Varð­andi umferð­ar­ör­yggið má benda á, að enn í dag er leyft að flytja hættu­legan farm (t.d. elds­neyti) um göng­in. Það er óskilj­an­legt og stór­hættu­legt að slíkir flutn­ingar séu leyfðir með annarri umferð um göng­in.

Gerð hefur verið áætlun og kostn­að­ar­grein­ing um tvö­földun Hval­fjarð­ar­ganga. Vega­gerðin gerði árið 2018 ítar­lega grein­ar­gerð um tvö­földun Hval­fjarð­ar­ganga, þar sem til­teknir voru fimm mis­mun­andi leiðir við tvö­földun gang­anna. Er skemmst frá því að segja að allar þessar leiðir gera ráð fyrir nýjum göng­um, með neyð­ar­út­göngum og auk þess gerðu þrír val­kostir ráð fyrir sér­stökum neyð­ar­rým­um. Kostn­aður við þessa fimm val­kosti er á bil­inu 17 til 24,5 millj­arðar á verð­lagi dags­ins í dag, en þess má geta að göngin sjálf kost­uðu full­búin 4.6 millj­arða árið 1996 sem gera 13 millj­arða á verð­lagi dags­ins í dag.

Umferðin í dag er að nálg­ast þol­mörk gang­anna og því er nauð­syn­legt að ganga hreint og örugg­lega til verks og byrja að vinna að tvö­földun Hval­fjarð­ar­ganga þannig að ný göng verði tekin í notkun eftir 6-7 ár. Fyrsta skrefið væri að stofna fyr­ir­tæki utan um fram­kvæmd­ina með þátt­töku aðila eins og sveit­ar­fé­laga á svæð­inu og Faxa­flóa­hafna.

Til að fjár­magna gerð nýrra ganga liggur bein­ast við að hafa gjald­töku, sam­bæri­lega við þá sem notuð var til að fjár­magna göngin í upp­hafi. Hægt er að hafa veggjaldið 1000 kr. fyrir staka ferð með afslátt fyrir þá sem fara oft um göng­in.. Það tók um 20 ár með veggjöldum að ná fyrir kostn­aði við göngin og m.v. þann fjölda öku­tækja sem fer nú í gegnum göngin (um 7000 öku­tæki á dag) mætti áætla svip­aðan tíma að ná inn kostn­aði við nýjum göng­um.

Nið­ur­staðan er því sú að aukin umferð um Hval­fjarð­ar­göngin kallar á ný göng. Ný göng munu auka öryggi veg­far­enda og draga úr slysa­hættu. Ný göng munu tengja betur Vest­ur­land við höf­uð­borg­ar­svæð­ið. Til­lögur um ný göng liggja fyr­ir. Því er ekki eftir neinu að bíða. Hefja þarf und­ir­bún­ing og fram­kvæmd­ir.

Höf­undur er heilsu­hag­fræð­ing­ur.