Snæ­björn Brynjars­son rit­höf­und­ur.

Það er ákveðin hópur fólks í íslenska hægr­inu sem ég skrifa til. Hópur sem mætti kalla reiða fólk­ið. Það er fólk­inu sem finnst óbæri­legt að hugsa til þess að ekki verði allt, alltaf, allan tím­ann eftir vilja þess far­ið. Ég vona fyrir hönd nán­ustu fjöl­skyldu­með­lima og vina þeirra, að það sé auð­veld­ara að vera í sam­búð með þeim heldur en að mynda sam­fé­lag. Póli­tíkin virð­ist alla­vega ekki auð­veld með þeim. Enda sjá þeir stjórn­málin ein­ungis sem átaka­flöt án þess að koma auga á sam­starfs­mögu­leika. Allt end­ur­mat og sjálfs­gagn­rýni er séð sem sorg­ar­ferli og öll utan­að­kom­andi gagn­rýni ósvífin árás. Jafn­vel sam­særi.

Ég vona fyrir hönd nán­ustu fjöl­skyldu­með­lima og vina þeirra, að það sé auð­veld­ara að vera í sam­búð með þeim heldur en að mynda samfélag.

Maður ætti aldrei að mæta í byssu­bar­daga ein­ungis vopn­aður hníf. Þetta er eflaust gott ráð sé maður á leið í byssu­bar­daga, og ef eitt­hvað er að marka fréttir og yfir­lýs­ingar stjórn­mála­fólks má gera ráð fyrir mik­illi fjölgun á byssu­bar­dögum (Fólk sem bendir á lækkun glæpa­tíðni með töl­fræði­gögnum er bara naívt og fylgist ekki með útlönd­um). En mig langar ekki til að skrifa til reiða fólks­ins um það. Sem betur fer fara stjórn­mála­á­tök ekki fram með byssum á Íslandi enn­þá, heldur með umræðu og átökum hug­mynda. Það sem mig langar að skrifa til íslenska hægr­is­ins er bréf um hug­mynda­fræði­lega fátækt þess, skort­inn á nýjum lausnum og þröng­sýn­ina sem ein­kennir það.

Það var hrun. Já, ég veit að í íslenska hægr­inu er önnur túlkun á þeim atburð­um, en, lesið nú samt. Það getur verið að íslenska hrunið hafi orsakast út af  sér­ís­lensku eft­ir­lits­leysi, spill­ingu og klíku­skap og svo getum við bara kennt kaup­hall­ar­hrun­inu banda­ríska um þetta allt sam­an. Margir íslenskir hægri­menn hampa seinni skýr­ing­unni og tala um efna­hags­leg fár­viðri án þess að hugsa það fylli­lega til enda.

 ­Jafn­vel ef við gefum okkur að íslenskt stjórn­mála og banka­fólk hafi staðið sig með prýði en ekki veðrað erlendan storm þá er hug­mynda­fræði­lega krísan enn til staðar.

Jafn­vel ef við gefum okkur að íslenskt stjórn­mála og banka­fólk hafi staðið sig með prýði en ekki veðrað erlendan storm þá er hug­mynda­fræði­lega krísan enn til stað­ar. Enda var fyr­ir­myndin sótt til Banda­ríkj­anna og hug­mynda þaðan um fáar reglu­gerðir og lága skatta sem nauð­syn­legt var að koma á til að fyr­ir­mynd­ar­ríki frjáls­hyggj­unar gæti orðið að veru­leika. Banda­rísk hægri­stefna hefur haft mikil áhrif á sein­ustu árum. Skyndi­lega sér maður trú­ar­lega við­burði í boði íslenska hægr­is­ins, bæna­stundir með fyrr­ver­andi for­sæt­is­ráð­herra þar sem beðið er fyrir kvóta­kerf­inu og áður óþekktan ákafa fyrir vopna­væð­ingu. Jafn­vel tungu­takið virð­ist óís­lenskt. Talað er um „attack‟ á skóla á Íslandi.

Nei, þing­mað­ur­inn sem tal­aði um „attack‟ var ekki geng­inn í Attac-­sam­tökin heldur að lýsa því hvernig hann sæi fyrir sér íslenskan lög­reglu­þjón stökkva úr bíl og bjarga skólakrökkum frá morð­óðum brjál­æð­ingi (Eins og riflasam­tökin banda­rísku, NRA, myndu segja: It takes a good guy with a gun to stop a bad guy with a gun).

Attack er frekar slappt nýyrði, en honum var vor­kunn því það var ekk­ert íslenskt orð til yfir „school-s­hoot­ing‟ (Þótt að skóla-skotárás myndi kannski vera þjálla á móð­ur­máli okk­ar). Ástæðan fyrir þessum skorti er ein­fald­lega sú að það lýsir ekki íslenskum raun­veru­leika eða aðstæð­um. Mig grunar að ástæða þess að þing­mað­ur­inn greip til þessa dæmis til að rétt­læta stóra byssu-inn­flutn­ing­inn hafi ekki verið sú að hann væri endi­lega rök­þrota, heldur frekar sá að hug­mynda­fræði hans og skoð­anir hans mót­ast nærri alger­lega á enskri tungu.

 Mér var hugsað til þess að nærri öll dellan sem Hannes Hólm­steinn þýðir yfir á íslensku er fram­leidd af banda­rískum hugs­ana­veit­um, reknum af banda­rískum milljarðamæringum.

Mér var hugsað til þess að for­maður Sjálf­stæð­is­flokks­ins og annað ráð­herra­efni hefðu skroppið rétt fyrir síð­ustu kosn­ingar á lands­fund Repúblikana­flokks­ins. Mér var hugsað til þess að nærri öll dellan sem Hannes Hólm­steinn þýðir yfir á íslensku er fram­leidd af banda­rískum hugs­ana­veit­um, reknum af banda­rískum millj­arða­mær­ing­um. Mér var hugsað til að upp­á­halds­bækur ykkar eru oft á tíðum ein­hver af sjálfs­hjálp­ar­bókum Ayn Rand.

Það eru reyndar slá­andi lík­indi milli því hvernig Repúblikanar hafa hagað sér á valda­tíð Obama og hvernig Sjálf­stæð­is- og Fram­sókn­ar­menn hög­uðu sér meðan Jóhanna Sig­urð­ar­dóttir var for­sæt­is­ráð­herra. Í báðum til­vikum voru mál­þóf, sam­sær­is­kenn­ingar og öllum til­raunum til mála­miðl­ana hafn­að. Í báðum til­vikum var litið á sig­ur­veg­ara kosn­ing­ana sem ein­hvern veg­inn órétt­mæta. Í til­felli Obama bland­að­ist ógeð­felldur ras­ismi inn í kenn­ingar um afrískan fæð­ing­ar­stað en á Íslandi var vinstri­st­jórnin álitin óásætt­an­legt frá­vik. Eitt­hvað sem gerð­ist ein­ungis af því látið var undan ósvífnum anar­kistum (Með vænu dassi af kven­fyr­ir­litn­ing­u).

Svo virð­ist sem að þið lítið svo á að ekki hafi verið gengið nógu langt. Þið virð­ist líta á að í þetta sinn verði að vera hægri­s­inn­aðri og sam­heldn­ari. En samt virð­ist þið ekki einu sinni fylli­lega getað svarað þeirri spurn­ingu hvað það þýði að vera hægri­s­inn­að­ur. Sum ykkar virð­ast líta í átt til þjóð­ern­is­hyggj­unnar og svo­kall­aðra „kristi­legra gilda.‟ til að fylla upp í hug­mynda­fræði­legt tóm sitt, mjög í anda banda­ríska hægr­is­ins.

Ég skal alveg játa að ég væri til í að sjá Ísland færa sig til frjáls­ræðis og „borg­ara­legra gilda‟ að ýmsu leyti. Ég hef ekk­ert á móti bjór í búðum og held að ein­okun mjólk­ur­sam­söl­unnar sé af hinu illa. En ég velti fyrir mér hvaða fleiri hug­myndir þið hafið aðrar en að taka vínið úr vín­búð­inni og stilla upp við hlið­ina á mjólk­inni?

Kannski geta full­trúar frjáls­ræðis og borg­ara­legra gilda litið víðar en bara til Amer­íku? Til hægri­st­jórna í Þýska­landi eða Norð­ur­lönd­un­um? Kannski sam­taka og hugs­ana­veita innan Evr­ópu eða jafn­vel Asíu? Eða? Ég veit ekki, þetta er ykkar nafla­skoð­un.

Það hefur stundum verið sagt um íslenska vinstrið að það mæti í byssu­bar­dag­ann aðeins með hníf. Að það leyfi hægr­inu að skil­greina kosn­ing­arnar og nái seint að bregð­ast við útspilum þess. Annað sem hefur orsakað að hægri flokk­arnir hafa mótað íslenskt sam­fé­lag að mestu leyti er klofn­ingur vinstri manna, ótal vinstri­flokkar hafa sprottið upp í gegnum tíð­ina en fáir hægri flokkar hafa skotið rót­um. Akornin falla ekki langt frá eik Sjálf­stæð­is­flokks­ins, þau deyja í skugga hans.

En að sigra kosn­ingar forðar manni ekki úr hug­mynda­fræði­legri krísu. Ef það er eitt­hvað sem vinstri menn eru góðir í þá er það að vera ósam­mála, en það er eins og lit­rófið verði grárra hægra meg­in. Hvaðan koma hug­myndir ykk­ar? Hvar er end­ur­mat­ið? Hvar er vilj­inn til að koma til móts við önnur sjón­ar­mið?

Það gengur alla­vega ekki mikið lengur að vera reiði mað­ur­inn. Það er hrika­lega erfitt að vera í sam­fé­lagi með hon­um, hvað þá sambúð.

Það gengur alla­vega ekki mikið lengur að vera reiði mað­ur­inn. Það er hrika­lega erfitt að vera í sam­fé­lagi með hon­um, hvað þá sam­búð. Ef við eigum að búa á Íslandi saman þá þurfum við að fara ræða málin og hlusta á hvort ann­að, og ef einn aðil­inn gefur undan þá þarf hinn að gera það líka. Kannski komumst við þannig hjá ein­hverjum hörm­ung­um, annarri bús­á­halda­bylt­ingu þar sem illa sofnar lög­reglur mæta bitrum mót­mæl­endum og hríð­skota­vopn rífa sár sem ómögu­legt verður að græða.