Ég hef beðið í mörg ár eftir því að umræðan um hefndarklám næði að klóra sig upp á yfirborðið í íslensku samfélagi. Ég hef séð afleiðingar þess og hvaða áhrif þess konar ofbeldi getur haft á einstakling.
Við skulum byrja á því að koma einu á hreint. Birting nektarmynda án leyfis viðkomandi er ofbeldi. Það er brot á friðhelgi einkalífs einstaklings. Að taka nektarmyndir af sér og deila með einhverjum sem maður treystir er það hins vegar ekki. Það er kannski heimskulegt, sumum gæti jafnvel þótt það barnalegt, en það er ekki viðkomandi að kenna ef einhver brýtur traust þeirra.
Rót vandans
Hulda Hólmkelsdóttir.
Við skulum aðeins staldra við og athuga hvernig við tölum um þolendur hefndarkláms. Umræðan er oftast á þá leið að þolendur geti sjálfum sér um kennt, sem er því miður ekki óalgengt þegar talað er um þolendur kynferðisofbeldis. Fólk vill oftast stöðva myndatökurnar sjálfar, vilja meina að það sé rót vandans. Sumum finnst það kannski rökrétt en það er það ekki. Ofbeldi er aldrei, undir neinum kringumstæðum, þolendum að kenna.
Rót vandans er dreifing hefndarkláms. Fólki á að vera frjálst að mynda eða kvikmynda kynlíf sitt og líkama eins og því sýnist. Það er enginn sem getur bannað fólki það. En það er kominn tími til að við förum að tala um samþykki og ábyrgð. Að barnungar stúlkur séu ekki gerðar ábyrgar fyrir því að fólk brjóti á þeim, hvað þá fullorðið fólk. Það verður að eiga sér stað samtal milli allra í samfélaginu. Við verðum að hætta að útskúfa fólki sem verður fyrir hefndarklámi, það gerir illt verra. Við verðum að hætta að skella skuldinni á þolendur.
Þegar óvinurinn er óstöðvandi
Fræðsla um internetið og afleiðingar gjörða er að sjálfsögðu nauðsynleg. Í öllu uppeldi, ekki bara uppeldi stúlkna. Ekki segja „ekki taka myndir” og sleppa því að segja „ekki dreifa myndum”. Það hefur ekkert upp á sig.
Oft er ekkert hægt að gera til að stöðva dreifingu hefndarkláms. Það er hinn ljóti sannleikur, og raunveruleikinn sem fylgir internetinu. Oft reyna þolendur að leita réttar síns en komast að því að óvinurinn er Hydra og um leið og einn haus er hogginn af þá vaxa tveir í hans stað. Það sem við getum þá gert, sem samfélag í heild, er að vera til staðar.
Þeir sem skoða hefndarklám eru stór hluti af vandamálinu. Ef þú skoðar nektarmyndir sem birtar eru í leyfisleysi ert þú að valda þolendum skaða. Sama hversu gamlar myndirnar eru. Stundum ertu jafnvel að skoða barnaklám. Bara eitthvað svona til að hafa bakvið eyrað. Ég hvet þá sem stunda það að skoða klám í sínum frítíma, til að ganga úr skugga um að allir aðilar séu samþykkir.
Hefndarklám er samfélagsmein. Það fylgir fólki alla ævi. Það er á ábyrgð okkar allra að ganga úr skugga um að fólk geti unnið úr slíku ofbeldi. Fyrsta skrefið er að hætta að kenna því um.
Skilum skömminni heim.
Höfundur er talskona Ungra vinstri grænna.
