Hern­aður og allt sem teng­ist hern­að­ar­um­svifum hefur gríð­ar­lega mikla mengun og nátt­úru­spjöll í för með sér um allan heim. Veru erlends her­liðs á Íslandi fylgdi og fylgir nákvæm­lega sami ófögn­uð­ur. Það á ekki ein­ungis við um óhóf­lega elds­neyt­is­notkun með til­heyr­andi útblæstri, heldur trufla hern­að­ar­tæki dýra­líf og skilja eftir sig gríð­ar­legt magn hvers kyns eit­ur­efna. 

Ein af ánægju­leg­ustu ákvörð­unum síð­asta þings var jafn­framt ein af þeim sem hvað minnsta athygli vakti. Alþingi sam­þykkti þar einum rómi að fela umhverf­is- og auð­linda­ráð­herra að gera rann­sókn og tíma­setta hreins­un­ar­á­ætlun á Heið­ar­fjalli á Langa­nesi. Svæðið er alræmt fyrir mengun frá þeim tíma þegar Banda­ríkja­her rak þar rat­sjár­stöð frá 1957 til 1970.

Saga þessa máls er orðin ára­tuga­göm­ul. Fljót­lega eftir að her­stöðv­ar­rekstri Banda­ríkja­manna lauk á fjall­inu tóku eig­endur lands­ins að krefj­ast úrbóta, enda við­skiln­að­ur­inn skelfi­legur og fljót­lega ljóst að mikið magn spilli­efna hafði borist út í nátt­úr­una. Íslensk stjórn­völd höfðu á sínum tíma samið við her­mála­yf­ir­völd um að engar bætur skyldu koma fyrir nátt­úru­spjöllin og engar kröfur gerðar um hreins­un.

Við tók mikil þrauta­ganga land­eig­enda með stappi við emb­ætt­is­menn og mála­rekstri hér heima og erlend­is. Hvorki gekk né rak, þrátt fyrir að Banda­ríkja­her hafi á liðnum árum oft reynst reiðu­bú­inn til að hreinsa til eftir sig gamla meng­un, jafn­vel þótt fyrir liggi samn­ingar sem firra hann ábyrgð.

Við í Vinstri­hreyf­ing­unni grænu fram­boði höfum alltaf látið okkur þessi mál varða. Ögmundur Jón­as­son hafði á sínum tíma frum­kvæði að því að taka málið upp sem for­maður Stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefndar Alþingis og vann mik­il­væga und­ir­bún­ings­vinnu. Síðar tók annar þing­maður Vinstri grænna, Kol­beinn Ótt­ars­son Proppé, þráð­inn upp að nýju og lauk þeirri vinnu sem fyrr segir með þess­ari gleði­legu sam­þykkt þings­ins.

Á dög­unum upp­lýsti Guð­mundur Ingi Guð­brands­son umhverf­is- og auð­linda­ráð­herra svo að ráð­ist verði í rann­sóknir á svæð­inu eftir ábend­ingar Umhverf­is­stofn­un­ar. Rann­sóknin bein­ist að hættu­legum spilli­efnum á borð við PCB, kvika­silf­ur, blý og úran. Öll þessi efni munu finn­ast á svæð­inu og kunna að ógna grunn­vatni. Lík­legt má sömu­leiðis telja að álíka mengun megi finna ann­ars staðar þar sem Banda­ríkja­her var með slík umsvif um miðja síð­ustu öld.

Það var löngu tíma­bært að hefj­ast handa við að þrífa upp þennan eitr­aða arf her­set­unnar og von­andi að unnt verði að lag­færa verstu umhverf­is­spjöll­in.

Höf­undur er þing­maður og skipar annað sæti á lista Vinstri­hreyf­ing­ar­innar – græns fram­boðs í Reykja­vík­ur­kjör­dæmi norð­ur.