Á und­an­förnum árum hef ég setið nokkrar aðal­með­ferðir í hrun­mál­unum svoköll­uðu. Þau eru orðin nokkur og eru ólík að eðli. Langt er í að sjá­i ­fyrir end­ann á þeim. Í sumum hafa hinir ákærðu verið fundnir sekir og í öðrum hafa þeir verið sýkn­að­ir, eins og geng­ur.

Sömu spurn­ing­arnar

Í mörgum þess­ara mála hafa leitað á mig sömu spurn­ing­arn­ar, sem ég kann ekki svar við, sem snúa að skráðum mark­aði og kaup­hall­ar­við­skipt­um. Þær eru meðal ann­ars þess­ar; Hver er lág­marks­stærðs skráðs mark­aðar með verð­bréf, sam­kvæmt akademískum kenn­ingum sem hug­myndin byggir á (þær hljóta að vera grunn­ur­inn)? Eru til leið­ar­vísar í hag­fræði um hver sé lág­marks­dýptin á mark­aði svo að verð­mynd­unin á hon­um sé eðli­leg, og styrki ávöxt­un­ar­markað fyrir fjár­magn til langs tíma? Er ein­hver botn?

„Eru til leið­ar­vísar í hag­fræði um hver sé lág­marks­dýptin á mark­aði svo að verð­mynd­unin á mark­aðnum sé eðli­leg, og styrki ávöxt­un­ar­markað fyrir fjár­magn til langs tíma?“

Nú kann það að vera að ein­hverjum finn­ist þetta vera ein­kenni­legar og kannski vit­lausar spurn­ing­ar. Ég er þó ekki viss. Ég hef talað við fólk í banka­kerf­inu sem spyr sig þess­ara spurn­inga, og veltir því upp hvort það geti verið að hug­myndin um skipu­lagðan verð­bréfa­markað í gegnum kaup­höll á svæði sem er með ríf­lega 240 þús­und manns á sjálf­ræð­is­aldri, og örfáa virka fjár­festa, sé í grunn­inn hug­mynd sem gangi ekki upp til lengd­ar. Mark­að­ur­inn verði alltaf of grunn­ur, og hjálpi hag­kerfum þar af leið­andi ekki eins mikið – eða í versta falli alls ekki – eins og hann gerir á svæðum þar sem umfangið er meira.

Er dýptin nægi­leg?

Það má reglu­lega sjá skarpar lækk­anir og hækk­anir á mark­aðsvirði stórra félaga í kaup­höll­inni, oft um mörg pró­sentu­stig, í pínu­litlum við­skipt­u­m.  Vægi hverra við­skipta á svona litlum og grunnum mark­aði er mik­ið, meira en á öðrum mörk­uðum sem búa að raun­veru­legri alþjóða­væð­ingu, teng­ingu milli landa, og síð­ast en ekki síst miklu fleiri fjár­festum en eru á mark­aðnum hér á landi.

Það er með vilja gert, að sá sem þetta skrifar sé fyrst og síð­ast að spyrja spurn­inga, án þess að svara þeim. Von­andi verður ein­hver til­bú­inn/til­búin að taka við kefl­inu og velta þessu fyrir sér enn frekar, og svara spurn­ing­unum því ég er klár­lega sá sem spyr og ekki veit í þessu til­viki. En í ljósi þess að ég er alls ekki eini mað­ur­inn sem veltir þessu fyrir sér, það er hvort það geti verið að íslenski mark­að­ur­inn sé ein­fald­lega of lít­ill, þá von­andi getur farið fram umræða um þetta atriði.