Segja má að dauð­inn sé ákveðið feimn­is­mál í nútíma­sam­fé­lagi. Við forð­umst að ræða hann og þögnin er ekki til góðs. En hverjar ætli séu ástæð­urnar fyrir því að við tölum ekki um dauð­ann? Er það vegna þess að…

…dauð­inn er orð­inn okkur fjar­læg­ur?

Á árum áður var nándin við dauð­inn mun meiri. Fólk lá fyrir dauð­anum heima hjá sér þar sem fjöl­skyldu­með­limir sinntu aðhlynn­ingu og urðu vitni að síð­ustu and­ar­vörp­un­um. Eftir and­látið var vakað yfir þeim látna fram að útför og fólk gat komið og kvatt. Í dag deyja flestir eða um 80% á sjúkra­stofn­unum og útfar­ar­þjón­ustur ann­ast allt ferl­ið. 

…við gerum ráð fyrir að fólk sé of heil­brigt til að deyja?

Kannski líta fjöl­skyldu­með­limir okkar bara vel út. Eða við höldum að þeir geti ekki dáið þar sem þeir hafa ekki náð mjög háum aldri. Þar með gleymum við því að veik­indi, slys og and­lát geta barið að dyrum hvenær sem er.

…okkur finnst erfitt að horfast í augu við lífslok?

Við höfum stundum til­hneig­ingu til að trúa því að ef við hunsum dauð­ann muni hann ein­fald­lega hverfa. Ef við tölum ekki um dauð­ann þá sé hann ekki til.

…við gefum okkur ekki tíma til þess?

Í hvert skipti sem við eigum sam­tal um lífs­lok við ást­vin, þeim mun auð­veld­ara verður að fram­fylgja óskum hans þegar að því kem­ur. Samt byrjum við ekki nógu snemma að skipu­leggja enda­lok­in, oft ekki fyrr en þau hvolfast yfir.

…við trúum goð­sögn­um?

Sumir virð­ast halda að þegar við ræðum um dauð­ann og áætl­anir um lífs­lok séum við mun lík­legri að deyja um aldur fram. Eða það að tala um dauð­ann sé böl­sýni.

Dauð­inn á ekki að vera feimn­is­mál enda er hann órjúf­an­legur hluti af líf­inu og það eina sem við getum gengið að sem vísu. Látum ekki ótta okkar skyggja á upp­lifun okkar af dauð­anum og því að deyja. Tölum um dauð­ann.

Höf­undur er for­maður Lífs­virð­ing­ar, félags um dán­ar­að­stoð.