Drottningarmaður dregur sig í hlé

danmork drottningarmaður henrik
Auglýsing

Eitt helsta umræðu­efni Dana nú um ára­mótin var sú ákvörðun Hin­riks drottn­ing­ar­manns að draga sig til baka, minnka við sig vinnu. Fara á eft­ir­laun eins og Mar­grét Þór­hildur Dana­drottn­ing orð­aði það þegar hún til­kynnti þetta í nýársávarpi sínu að kvöldi gaml­árs­dags. 

Mar­grét Þór­hildur hefur iðu­lega sagt að starf danska þjóð­höfð­ingj­ans sé lífs­tíð­ar­starf, þar sé ekk­ert sem heiti eft­ir­launa­ald­ur. Sjálf verður drottn­ingin 76 ára í apríl og hef­ur, eftir nokkra daga, verið þjóð­höfð­ingi lands­ins í 44 ár. Henri de Mon­peza, sem Danir nefna Hen­rik en við Íslend­ingar Hin­rik, er sex árum eldri en Mar­grét Þór­hild­ur, fæddur 11. júní 1934. Þau kynnt­ust í veislu í London árið 1964, Hin­rik var þá starfs­maður franska sendi­ráðs­ins þar í borg. 

Hann hafði tveimur árum fyrr lokið her­skyldu sinni og magister­prófi í frönskum bók­menntum og asískum tungu­mál­um. Hin­rik hafði mik­inn áhuga á listum og það hafði sessu­naut­ur­inn í fyrr­nefndri veislu líka og því eng­inn skortur á umræðu­efni. Hin­rik sagði síðar að sér hefði aðeins brugðið þegar sessu­naut­ur­inn sagð­ist vera prinsessa og rík­is­arfi Dan­merk­ur. Þau hitt­ust svo aftur skömmu síð­ar, líka í veislu, og „uppúr því hæfði Amor okkur með örvum sín­um“ sagði Hin­rik síðar í við­tali.  

Auglýsing

Hann er franskur  

Þegar sam­band rík­is­arfans og franska diplómatans spurð­ist út gerðu dönsku blöðin frétta­menn út af örk­inni til að afla upp­lýs­inga og margar greinar og myndir birt­ust í blöð­unum um þennan mann. D­anir voru mjög for­vitn­ir. Ekki verður með sanni sagt að all­ir hafi orðið yfir sig hrifnir af manns­efn­inu og það tók dönsku þjóð­ina reyndar mörg ár að taka Hin­rik í sátt. Þótt hann sé mik­ill tungu­mála­maður og tali meðal ann­ars bæði kín­versku og víetnömsku var hann mjög lengi að ná tökum á dönsk­unni og talar enn í dag með greini­legum frönskum hreim. Hann hefur síðar sagt að hann hefði átt að leggja meiri áherslu á dönsk­una í upp­hafi. Svo er hann Frakki, sögðu sum­ir, örugg­lega snobb, vill helst ost og rauð­vín og svo á hann það til að ganga í rauðum bux­um.  

Þau Mar­grét Þór­hildur og Hin­rik voru gefin saman í Hólms­ins kirkju í Kaup­manna­höfn 10. júní 1967. Hin­rik sem var eftir það kall­aður prins sagði í við­tölum að sér væri mjög vel ljóst hlut­skipti sitt sem maka rík­is­arfans og hann sætti sig fylli­lega við að ganga alltaf tveimur skrefum á eftir henni, eins og hann orð­aði það. Þau Mar­grét Þór­hildur og Hin­rik eign­uð­ust á næstu tveimur árum eftir að þau gengu í hjóna­band tvo syni, krón­prins­inn Frið­rik 1968 og Jóakim 1969.  

Mar­grét Þór­hildur varð þjóð­höfð­ingi Dana 14. jan­úar 1972, en faðir hennar Frið­rik IX lést kvöldið áður. Þessi breyt­ing varð til þess að þau hjónin höfðu í mörg horn að líta og Hin­rik hefur síðar sagt að hann sakni þess að hafa ekki getað varið meiri tíma med drengj­unum meðan þeir voru að vaxa úr grasi. Það reynir hann nú að bæta upp með barna­börn­unum og segir að sér líki afa­hlut­verkið vel, syn­irnir eiga fjögur börn hvor.

Prins­gemal - drott­ing­ar­mað­ur   

Eftir að barna­börnin komu til sög­unnar var prinsa- og prinsessu­kraða­kið á Amali­en­borg orðið svo mikið að ákveðið var að Hin­rik prins fengi tit­il­inn prins­gemal, drottn­ing­ar­mað­ur. Ekstra blaðið sagði frá því fyrir nokkrum árum að drottn­ing­ar­mað­ur­inn hefði í við­tali við franskt blað lýst óánægju með að vera ekki titl­aður kóng­ur. Hin­rik hefur síðan stundum verið spurður um þetta og hefur þá svarað því til að það sé ein­kenni­legur siður (einsog hann kemst að orði) að kona sem gift er þjóð­höfð­ingja sé drottn­ing en maður sem giftur er þjóð­höfð­ingja sé ekki kall­aður kóng­ur. Þetta sé ekki jafn­rétt­i. 

Vín­bóndi

Þrátt fyrir skyldur og kvaðir sem fylgja eig­in­manni þjóð­höfð­inga hefur Hin­rik drottn­ing­ar­maður haft mörg önnur járn í eld­in­um.  

Árið 1974 keyptu drottn­ingin og hann vín­bú­garð­inn Chateau de Cayx skammt frá æsku­heim­ili Hin­riks í Suð­ur- Frakk­landi. Þegar hjónin eign­uð­ust búgarð­inn þótti vínið frá Cayx ekk­ert til að hrópa húrra fyrir en Hin­rik setti sér það mark­mið að fram­leiða gæða­vín og á síð­ustu árum hefur það unnið til fjölda verð­launa og við­ur­kenn­inga. Drottn­ingin hefur ekki komið nálægt fram­leiðsl­unni en iðu­lega dvalið þar á sumr­in. Á síð­asta ári ákvað Hin­rik að láta þrúgu­rækt­ina og fram­leiðsl­una í ann­arra hendur en þau hjónin eiga áfram búgarð­inn. Vínið frá Cayx mun eftir sem áður vera auð­kennt með kór­ónu og á flösku­mið­ana letrað „vin du prince de Dane­mark.“  

Hin­rik hefur allt frá æsku feng­ist við ljóða­gerð og sent frá sér átta ljóða­bæk­ur, sumar þeirra hefur hann sjálfur mynd­skreytt og einnig notið aðstoðar drottn­ing­ar, sem er afkasta­mik­ill mynd­list­ar­mað­ur. 

Árum saman sótti hann tíma í högg­mynda­gerð á Kon­ung­lega lista­há­skól­anum og eftir hann er til fjöld­inn allur af brons­verk­um.  Í hitteð­fyrra efndi AROS lista­safnið í Árósum til stórrar sýn­ingar á verkum drottn­ingar og Hin­riks.  Sýn­ing­in, sem tæp­lega 300 þús­und manns sáu vakti mikla athygli.

Drottn­ing­ar­mað­ur­inn er áhuga­samur um mat og mat­ar­gerð, hann hef­ur, einn og í sam­vinnu við aðra, skrifað þrjár mat­reiðslu­bæk­ur, og margoft komið fram í mat­ar­gerð­ar­þáttum í sjón­varpi. Þar nýtur kímni­gáfa hans sín vel, og öllum sem til þekkja ber saman um að hann sé mik­ill húmoristi. Ekki má gleyma því í þess­ari upp­taln­ingu að Hin­rik er mik­ill áhuga­maður um tón­list og prýði­legur píanó­leik­ari. Hann hefur og samið nokkur tón­verk. 

Eigin ákvörðun

Þegar Mar­grét Þór­hildur skýrði frá því að eig­in­mað­ur­inn færi nú á eft­ir­laun tók hún fram að þá ákvörðun hefði hann sjálfur tekið og hún virti hana að sjálf­sögðu. Drottn­ingin sagði jafn­framt að Hin­rik yrði sér áfram sú ómet­an­lega stoð og stytta sem hann hefði verið í ára­tugi og tæki áfram þátt í mörgum opin­berum athöfnum og heim­sókn­um. Hann væri semsé að minnka við sig en ekki að hætta.



Kom á óvart   

Til­kynn­ing drottn­ingar vakti mikla athygli og hennar getið í fjöl­miðlum víða um heim. Dönsku blöðin fjöll­uðu ítar­lega um þessa ákvörðun Hin­riks og sér­fræð­ingar og áhuga­fólk um fjöl­skyld­una á Amali­en­borg hafa rætt málið í útvarpi. Allir virð­ast sam­mála um að ákvörðun Hin­riks sé skilj­an­leg, mað­ur­inn sé jú orð­inn nokkuð við ald­ur. Lögin um eft­ir­launa­aldur (67 ár) gildi ekki um kónga­fólkið og því verði það sjálft að meta og ákveða hvenær tími sé til kom­inn að hægja á. Mikla athygli vakti að Hin­rik tók ekki þátt í opin­berum hátíða­höldum vegna 75 ára afmælis Mar­grétar Þór­hildar í apríl síð­ast­liðn­um, hún til­kynnti að hann hefði fengið slæma inflú­ensu. Nokkrum dögum síðar sást hann hins­vegar í Fen­eyjum og danska Ekstra blaðið gat þess sér­stak­lega að hann hefði þar spíg­sporað í rauðum bux­um. 

Eng­inn er spá­maður í sínu föð­ur­landi segir mál­tæk­ið.  Þetta á að nokkru leyti við Frakk­ann Henri de Mon­peza sem gerði Dan­mörku að sínu föð­ur­landi. Danir voru lengi að taka hann í sátt, það tók þá ára­tugi að sætta sig við að drottn­ing­ar­mað­ur­inn er ekki Dani, hann er á margan hátt öðru­vísi en makar margra ann­arra þjóð­höfð­inga. Iðu­lega hefur verið gert grín að hinum franska hreimi sem ein­kennir fram­burð Hin­riks. Einn við­mæl­enda dag­blaðs­ins Politi­ken sagði að Danir ættu kannski að líta sér nær í þeim efn­um, þeir væru nú ekki slíkir tungu­mála­snill­ing­ar. Og bætti svo við að það þyrfti að minnsta kosti ekki að texta það sem Hin­rik segði í sjón­varpi, það væri meira en hægt væri að segja um marga danska leik­ara, jafn­vel í vin­sælum sjón­varps­þátt­um.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnBorgþór Arngrímsson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar
None