Félögin í ensku úrvals­deild­inni hafa nú þegar bætt eyðslu­met sitt í einum félaga­skipta­glugga þetta sum­ar­ið, þótt að enn sé tæp vika eftir þangað til að glugg­anum lok­ar. Á fimmtu­dag höfðu félögin sam­tals eytt 880 millj­ónum punda, tæp­lega 136 millj­örðum króna, í nýju leik­menn frá því að félaga­skipta­glugg­inn opn­aði í sumar sam­kvæmt tölum frá end­ur­skoð­un­ar­fyr­ir­tæk­inu Deloitte sem tekur reglu­lega saman upp­lýs­ingar um fjár­hags­leg mál­efni íþrótta­fé­laga. Það er 30 millj­ónum punda meira en félögin keyptu leik­menn fyrir í öllum sum­ar­glugg­anum í fyrra. Félaga­skipta­glugg­anum verður lokað næsta fimmtu­dag.

Á þessum tíma í fyrra höfðu félögin í ensku úrvals­deild­inni eytt sam­tals 685 millj­ónum punda, eða 78 pró­sent af þeirri upp­hæð sem þegar hefur verið eytt í sum­ar. Þekkt er að mestum fjár­hæðum er iðu­lega eytt á enda­sprett­in­um, rétt áður en glugg­anum er lok­að. Í fyrra­sumar eyddu félögin til að mynda 165 millj­ónum punda í nýja leik­menn í síð­ustu viku hans. Það þýðir að fimmt­ungur kaup­verða voru greidd út í henni. Ef það sama ger­ist nú, sem er talið afar lík­legt, þá mun eyðsla félag­anna í ensku úrvals­deild­inni fara vel yfir einn millj­arð punda. 

Eyða fjórð­ungi meira en fyrir ára­tug

Mikil verð­bólga hefur verið í eyðslu lið­anna í ensku úrvals­deild­inni á und­an­förnum árum. Fyrir ára­tug eyddu þau til að mynda sam­tals 260 millj­ónum punda í nýja leik­menn í sum­ar­glugg­an­um. Nú stefnir í að eyðslan verði fjórum sinnum meiri og þetta sumar er það fjórða í röð sem nýtt eyðslu­met er sett. 

Stærstu við­skiptin sem átt hafa sér stað þetta sum­arið eru kaup Manchester United á Frakk­anum Paul Pogba fyrir um 89 millj­ónir punda og kaup Manchester City á varn­ar­mann­inum John Sto­nes á um 50 millj­ónir punda. Á meðal þeirra við­skipta sem búið er að semja um en eftir að ganga frá eru kaup Arsenal á varn­ar­mann­inum Shkodran Must­afi á 35 millj­ónir punda og sókn­ar­mann­inum Lucas Perez Martinez á 17 millj­ónir punda. 

En það eru ekki bara stærstu liðin sem eru að punga út fárán­legum upp­hæðum fyrir ein­staka leik­menn. Hæsta verð sem t.d. Crys­tal Palace hafði greitt fyrir leik­mann fyrir þetta tíma­bil voru tíu millj­ónir punda fyrir Yohan Cabaye. Í sumar hefur félagið tví­bætt það met. Fyrst með því að borga 13 millj­ónir punda fyrir Andros Town­send, væng­mann sem komst ekki í enska lands­liðið í sum­ar, og síðar hátt í 30 millj­ónir punda fyrir Christ­ian Benteke, sókn­ar­mann sem komst ekki lengur á bekk­inn hjá Liver­pool. Chel­sea keypti miðju­mann­inn N´Golo Kanté á 32 millj­ónir punda, en Leicester hafði keypt hann ári áður á 5,6 millj­ónir punda. Everton keypti kant­mann­inn Yann­ick Bolasie, sem Crys­tal Palace keypti á klink fyrir fjórum árum, á 25 millj­ónir punda. Svona mætti lengi áfram telja.

Fjöl­mörg félög eiga enn eftir að kaupa mikið af leik­mönn­um, ef áætl­anir þeirra ganga upp. Hull City hefur til að mynda varla keypt neinn og á ein­ungis 13 aðal­liðs­leik­menn. Áform félags­ins ganga út á að kaupa allt að sjö leik­menn á næstu dög­um. West Bromwich Albion vill kaupa fimm og Chel­sea mun að öllum lík­indum kaupa tvo fok­dýra leik­menn til við­bót­ar. Svo fátt eitt sé nefn­t. 

Risa­vaxnir sjón­varps­samn­ingar

Ástæðan fyrir þess­ari miklu eyðslu er aug­ljós. Það eru rosa­legir fjár­hags­legir hags­munir undir í því að halda sæti sínu á meðal þeirra bestu í Englandi og fyrir betri liðin aukast þeir hags­munir eftir því sem þau lenda ofar á töfl­unni í lok tíma­bils. 

Ástæða ástæð­unnar er umfang ­sjón­varps­rétt­­ar­­samn­ing, sem hefur auk­ist gríð­­ar­­lega sam­hliða aukn­um vin­­sældum ensku úrvals­­deild­­ar­innar og fleiri kepp­­ast nú um að kom­­ast yfir­ rétt­inn en áður. Í byrjun síð­asta árs var gerður nýr samn­ingur sem er að mörg­um talin nærri gal­in. Þá var rétt­­ur­inn fyrir árin 2016-2019 seldur fyrir 5,2 millj­­arða punda. Það þýðir að Sky Sports og BT Sport, sem keyptu rétt­inn, borga ­meira en tíu milljón pund fyrir hvern leik sem stöðv­­­arnar sýna.

Til sam­an­­burðar má ­nefna að samn­ing­­ur­inn sem var í gildi fyrir árin 2013 til 2016 kost­aði um þrjá millj­­arða punda. Og þegar úrvals­­deildin var sett á fót árið 1992 var ­sjón­varps­rétt­­ur­inn seldur til sex ára fyrir 191 milljón punda. Til að setj­a þann vöxt á sölu­­tekjum sjón­­varps­réttar í sam­hengi þá fengu liðin í deild­inn­i ­sam­tals 32 millj­­ónir punda á með­­al­tali á árið á tíma­bil­inu 1992 til 1997. Á ár­unum 2016 til 2019 fá þau um 1,3 millj­­arða punda til skipt­anna.

Til við­­bótar segja enskir fjöl­miðlar að salan á alþjóð­­legum sýn­ing­­ar­rétti á enska bolt­­anum skili ensku úrvals­­deild­inni þremur millj­­örðum punda á samn­ings­­tím­an­­um. Sam­tals verður rétt­­ur­inn því seldur fyrir um eitt þús­und og sex­hund­ruð millj­­arða ­ís­­lenskra króna. Eina íþrótta­­deildin í heim­inum sem þénar meira vegna seldra ­sjón­varps­rétta er banda­ríska NFL-­­deild­in.

Keðju­verkun

Enska úrvals­deildin er alveg sér á báti þegar kemur að vin­sældum og pen­inga­flæði. Þetta vita önnur lið í öðrum deild­um, hvort sem um er að ræða neðri deild­irnar í Englandi eða aðrar deild­ar­keppnir í heim­in­um. 

Það eru því í gangi tvenns konar verðstrúkt­úrar á félaga­skipta­mark­aðn­um, sá sem gildir fyrir ensku félögin og felur í sér mun hærra verð, og sá sem gildir fyrir hina. Í praktík virkar þetta þannig að ef enskt félag setur inn til­boð í leik­mann hækkar verðið ósjálfrátt, vegna þess að selj­enda­fé­lagið vita að öll ensku úrvals­deild­ar­fé­lögin eiga ótrú­legt magn af pen­ing­um. Af öllum þessum inn­kaupum verður síðan keðju­verk­un, þar sem kaup­verðin sem minni lið inn­heimta nýt­ast þeim í að styrkja sig. Því má segja að hinn mikli auður ensku úrvalds­deild­ar­innar sé orð­inn helsti drif­kraft­ur­inn í við­skipta­hlið nútímaknatt­spyrn­unn­ar.