Miklar sveiflur hafa ein­kennt þróun mála á hluta­bréfa­mark­aði á und­an­förnum vik­um, en mikil hækkun varð á virði félaga í kaup­höll­inn í gær. ­Sam­ræmd vísi­tala mark­að­ar­ins hækk­aði um 2,64 pró­sent en mesta hækk­unin varð á bréfum Icelandair Group, 4,52 pró­sent í við­skiptum upp á 1,3 millj­arða króna.

Mikil lækkun

Félagið hefur lækkað mikið að und­an­förnu, eins og fjallað var um í frétta­skýr­ingu á vef Kjarn­ans fyrir skömmu, og má því með sanni segja að hækk­unin á félag­inu hafi verið kær­kom­in. Frá því apríl hefur félagið þó rýrn­að í verði um tæp­lega 70 millj­arða króna.

Sím­inn hækk­aði einnig mik­ið, eða um 3,7 pró­sent. Önnur félög hækk­uðu um á bil­inu 1,5 til þrjú pró­sent, að HB Granda und­an­skildu en það ­lækk­aði um 1,09 pró­sent í við­skiptum upp á aðeins eina millj­ón.

Gengið styrk­ist

Sam­hliða tölu­vert miklum sveiflum á hluta­bréfa­mark­aði, og ­nei­kvæðri ávöxtun á honum á þessu ári, sé horft til sam­ræmdu vísi­töl­unn­ar, þá hefur gengi krón­unnar gagn­vart helstu við­skipta­myntum haldið áfram að ­styrkj­ast. Þannig er pundið komið í 145 krón­ur, en það kost­aði 206 krónur fyr­ir­ ári síð­an. Evran er nú á 128 krónur en kost­aði 150 krónur fyrir ári, og það ­sama má segja um Banda­ríkja­dal. Hann kostar nú 114 krónur en kost­aði 136 krón­ur ­fyrir ári.

Mikið gjald­eyr­is­inn­streymi

Ástæðan fyrir styrk­ingu krón­unnar er í stuttu máli sú að gjald­eyr­is­inn­streymi frá erlendum ferða­mönnum hefur verið gríð­ar­lega mik­ið, og er ­á­ætlað að það verði yfir 430 millj­arðar á þessu ári. Þá kúvent­ist skulda­staða ­ís­lenska þjóð­ar­búss­ins við útlönd þegar leyst var úr greiðslu­jafn­að­ar­vand­an­um ­sem slitabú föllnu bank­anna sköp­uðu, með því að ríkið fékk til sín tæp­lega 500 millj­arða krónu­eignir slita­bú­anna. Gjald­eyr­is­út­streymi vegna skulda í útlönd­um er því mun minna nú en það hefur verið um ára­tuga­skeið.

Hvar er æski­legt að hafa geng­ið?

Spurn­ingin sem margir spyrja sig að, er hvar æski­legt er að geng­i krón­unnar sé, þannig að það á æski­legum stað fyrir þjóð­ar­bú­ið. Útflutn­ings­fyr­ir­tæki og fyr­ir­tæki í ferða­þjón­ustu, sem fá tekjur í erlendri mynt, hafa kvart­að nokkuð yfir styrk­ing­unni að und­an­förnu, en styrk­ingin hefur þó hjálpað til við að halda verð­lagi niðri, þar sem verð á inn­fluttum vörum hefur hald­ist lægra en það hefði ann­ars ver­ið. Þá hjálp­aði mikil verð­lækkun á olíu, úr 110 ­Banda­ríkja­dölum á tunnu af hrá­olíu árið 2014 niður í 26 Banda­ríkja­dali í febr­úar á þessu ári, mikið til. Verðið á olíu hefur verið að þok­ast upp á við að und­an­förnu og kostar tunnan af hrá­olíu nú tæpa 50 Banda­ríkja­dali. Hald­i ol­ían áfram að hækka gæti það hæg­lega leitt til meiri verð­bólgu á Íslandi, og ­gert rekstur flug­fé­laga og útgerða meira krefj­andi.

Flestar spár gera ráð fyrir áfram­hald­andi hækkun á gjald­eyr­is­inn­streymi vegna ferða­þjón­ust­unnar og er gert ráð fyrir að það fari yfir 500 millj­arða á næsta ári, og að heild­ar­fjöldi ferða­manna fari yfir 2,2 millj­ón­ir.

Jákvæðir hag­vísar

Um þessar mundir eru flestir hag­vísar úr íslenska hag­kerf­inu að miða í rétta átt, sé mið tekið af mati fjár­mála­stöð­ug­leika­ráðs, en það kom ­saman 3. októ­ber síð­ast­lið­inn. Þetta var fjórði fundur ráðs­ins á árinu en næsti fund­ur­inn fer fram 16. des­em­ber.

Í ráð­inu sitja Bjarni Bene­dikts­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, Már Guð­munds­son, seðla­banka­stjóri, og Unn­ur G­unn­ars­dótt­ir, for­stjóri Fjár­mála­eft­ir­lits­ins. Í til­kynn­ingu eftir fund­inn, sem birt­ist á vef fjár­mála- og efna­hags­ráðu­neyt­is­ins, segir að „þjóð­hags­leg­ar að­stæður hafi í meg­in­at­riðum verið fjár­mála­kerf­inu hag­stæðar und­an­far­in miss­er­i.“ Hag­vöxtur hefur verið þrótt­mik­ill, dregið hefur úr atvinnu­leysi, ráð­stöf­un­ar­tekjur heim­ila auk­ist hröðum skrefum og hagn­aður fyr­ir­tækja ver­ið á­gæt­ur. „Heim­ili og fyr­ir­tæki hafa að tölu­verðu leyti nýtt góða stöðu til þess að lækka skuldir og bæta eig­in­fjár­stöðu. Útlána­vöxtur hefur verið hóf­legur um ­leið og aðgangur inn­lendra aðila að erlendum láns­fjár­mörk­uðum hefur orð­ið greið­ari. Þrátt fyrir öran vöxt eft­ir­spurnar hefur við­skipta­af­gangur hald­ist veru­legur og verð­bólga lít­il. Ytri staða þjóð­ar­bús­ins er á heild­ina litið með­ á­gætum og gjald­eyrisforði vel nægj­an­legur til að styðja við almenna los­un fjár­magns­hafta,“ segir í til­kynn­ing­unni.

Verð­bólga mælist nú 1,8 pró­sent, en hún hækk­aði óvænt úr 0,9 pró­sent­um, vegna mis­taka Hag­stofu Íslands, en hún hafði van­á­ætl­að á­hrifin af hækkun hús­leigu inn í vísi­töl­unni nokkur miss­eri á und­an.