Lág verðbólga, dómar og erlendir ferðamenn í lykilhlutverki

Liðið kjörtímabil hefur verið mikið endurnýjunar og uppgangstímabil fyrir íslenskt viðskiptalíf.

manudagur-i-juni-a-laugavegi_14496335195_o.jpg
Auglýsing

Eitt af stóru atriðum á kjör­tíma­bil­inu, sem nú er að klárast ­með kosn­ingum á laug­ar­dag­inn, hefur verið end­ur­reisn íslensks við­skipta­lífs og fjár­mála­mark­að­ar­ins. Kjarn­inn tók saman stór og mik­il­væg mál sem skiptu miklu máli fyrir íslenskt við­skipta­líf á kjör­tíma­bil­inu.

1.       Mik­ill upp­gangur hefur verið víð­ast hvar í efna­hags­líf­inu, og er mikil inn­spýt­ing gjald­eyris frá erlendum ferða­mönnum þar ­vega­mik­ill þátt­ur. Töl­urnar um vöxt­inn í ferða­þjón­ust­unni eru stór­merki­leg­ar. Árið 2010 komu innan við 500 þús­und erlendir ferða­menn á ári til Íslands en á næsta ári er gert ráð fyrir að ferða­mönnum muni fjölga um 500 þús­und frá árin­u í ár, sem þó var algjört metár. Á þessu ári bendir flest til þess að fjöld­i ­ferða­manna verði 1,7 millj­ónir og á næsta ári verði fjöld­inn kom­inn í 2,2 millj­ón­ir. Frá vori 2013, þegar rík­is­stjórn Sig­mundar Dav­íðs Gunn­laugs­sonar tók við völd­um, hefur upp­gang­ur­inn í ferða­þjónst­unni hafa mikið að segja um það að at­vinnu­leysi hefur minnkað og hag­vöxtur verið við­var­andi. Atvinnu­leysi mælist nú 2,9 pró­sent gera spár Seðla­banka Íslands ráð fyrir að 4 til 5 pró­sent hag­vexti á þessu ári.

Auglýsing

Fjöldi ferðamanna, og spár um framhaldið. Myndin er fengin úr skýrslu Íslandsbanka um ferðaþjónustuna.

2.       Eitt af því sem má telja til mik­illa tíð­inda í ís­lensku við­skipta­lífi á kjör­tíma­bil­inu eru dómar sem fallið hafa í svo­nefnd­um hrun­mál­um. Með dómum Hæsta­réttar í mál­unum eru nýjar línur dregnar í sand­inn um það sem má og má ekki, þegar kemur að banka­starf­semi og fjár­fest­ing­um. Má ­sér­stak­lega nefna dóm­inn í mark­aðs­mis­notk­un­ar­máli Kaup­þings, frá 6. októ­ber, þar ­sem níu ein­stak­lingar voru ákærðir og dæmd­ir. Í dómnum segir meðal ann­ars að ólög­legt verk­lag hafi verið við­haft í bank­anum frá árinu 2005, en á­kæru­tíma­bilið náð ein­ungis til áranna 2007 og 2008. Eins og í fyrri dóm­um Hæsta­rétt­ar, þar sem mark­aðs­mis­notkun hefur verið til umfjöll­un­ar, segir að hið ólög­lega athæfi hafi beinst gegn almenn­ingi og grafið undan til­trú á hluta­bréfa­mark­aði. Þrátt fyrir að þessi dómar hafi verið mikið til umfjöll­un­ar í fjöl­miðl­um, þá má segja grein­ing og rýn­ing á áhrifum dómanna eigi eftir að koma betur fram. Páll Harð­ar­son, for­stjóri kaup­hall­ar­inn­ar, er einn þeirra sem hefur gagn­rýnt það, hvernig við­horf hafa verið uppi gagn­vart þýð­ingu dómanna ­fyrir íslenskt efna­hags­líf. Hann segir mik­il­vægt að íslenskt við­skipta­líf læri af þessum dóm­um, og við­ur­kenni skil­yrð­is­laust að lög­brot hafi verið framin sem ollu stór­kost­legu tjóni.

3.       Gengi krón­unnar hefur styrkst veru­lega á und­an­förnum mán­um. Banda­ríkja­dalur kostar nú 114 krónur en fyrir rúm­lega ári ­kost­aði hann 136 krón­ur. Þá kostar evran nú 127 krónur en fyrir ári kost­aði hún­ 150 krón­ur. Mesta breyt­ingin hefur orðið á gengi krón­unnar gagn­vart pund­in­u, ­sem nú kostar tæp­lega 140 krón­ur, en það kost­aði 206 krónur fyrir ári síð­an. Eftir Brex­it-­kosn­ing­una í júní, hefur pundið veikst umtals­vert gagn­vart helst­u við­skipta­myntum heims­ins og sér ekki fyrir end­ann á þeirri þróun enn­þá. Áhyggju­radd­ir hafa heyrst að und­an­förnu vegna þess­arar þró­un­ar, einkum hjá ­út­flutn­ings­fyr­ir­tækjum og fyr­ir­tækjum í ferða­þjón­ustu. Frek­ari styrk­ing krón­unnar getur leitt til rekstr­ar­vand­ræða hjá útflutn­ings­fyr­ir­tækj­u­m ­sér­stak­lega. Flest bendir til þess að gengi krón­unnar muni halda áfram að ­styrkj­ast á næstu miss­erum, en inn­grip Seðla­banka Íslands í mark­að­inn hafa kom­ið í veg fyrir að krónan hafi styrkst meira.

4.       Eftir miklar hækk­anir á olíu­verði tók verðið að ­lækka með dramat­ískum hætti árið 2014. Það féll úr 110 Banda­ríkja­dölum á tunn­una af hrá­olíu niður í 26 Banda­ríkja­dali, í febr­úar á þessu ári. Síðan þá hefur verðið tekið að hækka, og stendur í dag í 49,6 Banda­ríkja­döl­um. Þetta ­mikla verð­fall hafði vítæk efna­hags­leg áhrif um heim allan, á Íslandi vor­u á­hrifin jákvæð, þar sem það dró mikið úr inn­fluttum verð­bólgu­þrýst­ing­i. Verð­fallið hjálpað þannig til í því að halda verð­bólgu í skefj­um.

5.       Verð­bólga mælist nú 1,8 pró­sent og hefur ver­ið undir 2,5 pró­sent verð­bólgu­mark­mið­inu í meira en tvö ár. Þessi staða hef­ur verið lyk­ilá­stæðan fyrir því að vel hefur tek­ist til við að byggja upp­ ­kaup­mátt. Sam­hliða styrk­ingu krónu, minnk­andi verð­bólgu­þrýst­ingi erlendis frá­ og launa­hækk­unum á vinnu­mark­aði, hefur kaup­máttur launa auk­ist jafnt og þétt. Fast­eigna­verð hefur hækkað hratt, eða um 30 pró­sent á síð­ustu tæpu þremur árum. Und­an­farið ár hefur kaup­mátt­ar­aukn­ingin numið ríf­lega tíu pró­sent­um, og bendir margt til­ þess að aukn­ingin geti haldið áfram á næstu mán­uð­um, þó alltaf sé vandi um slíkt að spá nákvæm­lega.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar
None