Lágvaxni stórleikarinn

Þegar hann var 16 ára, bólugrafinn, með spangir og hættur að stækka (167 sentimetrar á hæð) datt líklega engum í hug að sá sem hér er lýst yrði einn af stórleikurum sögunnar, síst af öllu honum sjálfum. Dustin Hoffman er orðinn áttræður.

Dustin Hoffman.
Dustin Hoffman.
Auglýsing

Dustin Lee Hoffman fædd­ist í Los Ang­eles í Kali­forníu 8. ágúst 1937, yngri sonur Lilli­an Gold og Harry Hoff­mann leik­muna­varðar og hús­gagna­sala. For­eldr­arnir voru af gyð­inga­ættum en það vissi Dustin ekki fyrr en hann var orð­inn tíu ára. Á upp­vaxt­ar­ár­unum stund­aði hann nám í píanó­leik og von­að­ist til að verða atvinnu­pí­anó­leik­ari. ,,Hæfi­leik­arnir vor­u hins veg­ar ekki í neinu sam­ræmi við áhug­ann, ég hafði ekki tón­eyra“ sagði hann síð­ar.

Dustin út­skrif­að­ist frá mennta­skóla í Los Ang­eles 1955 og hóf þá nám í lyfja­fræði við Santa Mon­ica Col­lege en hætti eftir eitt ár. Jafn­framt sótti hann tíma í leik­list hjá Pasa­dena Play­house og fékk að eigin sögn leik­ara­bakt­er­í­una. Þegar hann sagði fjöl­skyld­unni frá því að hann ætl­aði að verða leik­ari sagði ein frænka hans að hann kæm­ist aldrei neitt áfram á því sviði:  ,,allt of lág­vax­inn og ekki nógu glæsi­leg­ur“.

Ekki tal­inn efni­legur

Þeg­ar Dustin hafði snúið baki við lyfja­fræð­inni ákvað hann, þrátt fyrir úrtölur fjöl­skyld­unn­ar, að ein­beita sér að leik­list­inni. Hélt áfram nám­inu hjá Pasa­dena Play­house og fékk jafn­framt ýmis smá­hlut­verk.

Auglýsing

Ein­hverju sinni efndu nem­end­urnir (fimmtán tals­ins) til könn­unar um hverjir úr hópnum væru síst lík­legir til að öðl­ast frama sem leik­ar­ar. Þeir tveir sem hóp­ur­inn taldi að myndu aldrei „slá í gegn“ voru þeir Dustin Hoffman og Gene Hack­man. Engir aðrir úr þessum hópi náðu síðar frægð og frama.

Til New YorkAct­ors Studio

Eftir tveggja ára nám hjá Pasa­dena Play­house ákvað Gene Hack­man að flytja til New York og reyna fyrir sér sem leik­ari. Stuttu síðar ákvað  Dustin Hoffman að gera slíkt hið sama. Þeir félag­arnir leigðu saman litla íbúð í borg­inni ásamt þriðja manni, sá heit­ir Robert Duvall og átti líka eftir að gera garð­inn frægan sem leik­ari. Þre­menn­ing­arnir áttu allir þann draum að lifa af leik­list­inni þótt þá hafi ekki á þessum tíma dreymt um frægð og fram. Gene Hack­man sagði ein­hverju sinni í við­tali að þeir félagar hefðu oft rætt um fram­tíð­ina og voru sam­mála um ,,að þeir yrðu nú aldrei fræg­ir.“ En Dustin hefði sagt að það væri allt í lagi ,,ef maður gæti lifað af þessu.“ Dustin fékk pláss í leik­list­ar­skól­an­um Act­ors Studio og fékk í fram­haldi af því ýmis smá­hlut­verk, á sviði, í sjón­varps­mynda­flokkum og kvik­mynd­um. Þótt ekki væri Dustin orð­inn þekktur leik­ari voru leik­stjórar og fram­leið­endur farnir að veita honum athygli.

The Gradu­ate

Árið 1966 leik­stýrði Mike Nichols söng­leikn­um The Apple Tree á Broa­d­way í New York. Meðal þeirra sem kall­aðir voru í prufu fyrir eitt aðal­hlut­verkið í þessum söng­leik var Dustin Hoffman. Hann hreppti þó ekki hlut­verk­ið, leik­stjór­anum þótti hann ekki nógu burð­ugur söngv­ari og valdi Alan Alda (sem síðar lék í MASH) í stað­inn. Þótt Dustin upp­fyllti ekki kröf­ur Mike Nichols á sviði söng­list­ar­innar átt­aði leik­stjór­inn sig hins veg­ar á hæfi­leikum lág­vaxna leik­ar­ans (eins og hann orð­aði það síðar í við­tali) og ári síðar réð hann Dustin í hlut­verk Benja­mins ,,Ben“ Braddocks, aðal­hlut­verkið í kvik­mynd­inni The Gradu­ate. Mynd­in, sem var frum­sýnd 22. des­em­ber 1967, sló ræki­lega í gegn og það gerði Dustin Hoffman líka, þarna var grunn­ur­inn lagður að frægð hans og frama. Ári áður en The Gradu­ate var frum­sýnd hafði Dustin reyndar leik­ið að­al­hlut­verk­ið í grín­mynd­inni Madigan´s Milli­ons en hún var ekki frum­sýnd fyrr en árið 1968.

Midnight Cow­boy

Dustin Hoffman var orðin stór­stjarna í heimi kvik­mynd­anna. Hann hefur sjálfur sagt að sú reynsla sem hann hafði þegar aflað sér með þeim fjöl­mörgu smá­hlut­verkum sem hann hafði tek­ist á hendur áður en The Gradu­ate kom til sög­unnar hafi reynst sér mik­il­væg. ,,Svo var ég bara hepp­inn.“

Sumir sáu reyndar ástæðu til að gera grín að Dustin Hoffman. Blaða­maður tíma­rits­ins Life sagði í grein sem birt­ist í blað­inu að ,,ef örlög Dustin Hoffman réð­ust af and­liti hans biði hans ein­ungis fátækt“.

Næsta hlut­verk Dustin var reyndar ekki á hvíta tjald­inu, heldur í söng­leikn­um Jimmy Shine, sem hann hlaut mikið lof fyr­ir. Þegar tökur á The Gradu­ate voru að byrja sagði Dustin við þá vini sína, Gene Hack­man og Robert Duvall að hann ,,ætl­aði bara að gera þessa þarna mynd, en ég kem svo til baka. Ég er sviðs­leik­ari.“ Þótt hann léki margoft á sviði eftir þetta, við góðan orðstír varð hann þó fyrst og fremst frægur sem kvik­mynda­leik­ari. Af hlut­verkum hans á sviði kvaðst hann stolt­astur af Willy Loman í Death of a Salesman (Sölu­maður deyr) sem sýnt var á Broa­d­way 1984.

Árið 1969 var kvik­mynd­in Midnight Cow­boy frum­sýnd. Þar var Dustin Hoffman í hlut­verki umkomu­leys­ingj­ans Ratso sem er bækl­aður og þjá­ist af lungna­sjúk­dómi. Hitt tit­il­hlut­verk mynd­ar­innar var í hönd­um Jon Voight, sem þá var lítt þekkt­ur.  Per­són­an Ratso var eins ólík Ben í The Gradu­ate og hugs­ast getur og það sem hefur gert Dustin Hoffman að einum allra vin­sælasta og virtasta kvik­mynda­leik­ara sög­unnar er einmitt þetta: Hann getur leikið hvað sem er.

John Schles­in­ger, sem leik­stýrði Midnight Cow­boy var í miklum vafa um hvort Dustin Hoffman væri rétti mað­ur­inn fyrir hlut­verk Ratso. Þeir tveir, sem höfðu aldrei hist, mæltu sér mót á Times Squ­are.

,,Ég stóð þarna“ sagði Schles­in­ger ,,og til mín kom mað­ur, sem ég hélt að ætl­aði að betla pen­inga. Hann var halt­ur, órak­að­ur, hárið feitt og klesst, í slitnum frakka og með sígar­ettu­stubb í munn­in­um. Ég réð hann á staðn­um.“ Dustin út­bjó ­sem sag­t ­sjálfur ger­við á Ratso.

Um það leyti sem Midnight Cow­boy var frum­sýnd birt­ust víða greinar um Dustin Hoffman. Blaða­maður tíma­rits­ins Time sagði að Dustin Hoffman hefði ræki­lega afsannað að leik­arar verði að vera hávaxnir og snoppu­fríðir til að ná árangri ,,þessi nýja stjarna er hvor­ug­t.“

Eins og perlur á bandi

Rob Nixon, þekktur banda­rískur kvik­mynda­gagn­rýn­andi sagði um Dustin Hoffman og hlut­verk hans í kvik­myndum að ,,þau væru eins og perlur á band­i.“ Til að glöggva sig á þessum ummælum gagn­rýn­and­ans má nefna Little Big Man, Straw DogsPapillonLennyAll The Pres­idents Men, Mar­at­hon Man, Kramer vsKramerTootsieRain Man. Perlurnar á band­inu eru fleiri en vita­skuld hef­ur Dustin líka tekið þátt í myndum sem gagn­rýn­and­inn myndi ekki telja eiga heima á perlu­band­inu.

Tví­giftur sex barna faðir

Dustin Hoffman er tví­gift­ur. Með fyrri konu sinni, Anne Byrne sem hann gift­ist 1969, eign­að­ist hann eina dóttur og ætt­leiddi dóttur sem Anne átti fyr­ir. Þau Dustin og Anne skildu árið 1980. Hann gift­ist sama ár Lisu Gott­segen, þau eiga fjögur börn.

Dustin Hoffman hefur tvisvar hlotið Ósk­arsverð­laun fyrir besta leik í aðal­hlut­verki. Fyrst árið 1979 fyrir kvik­mynd­ina Tootsie og í seinna skiptið fyr­ir Rain Man. Hann hefur auk þess hlotið margar aðrar við­ur­kenn­ing­ar, flestar fyrir frammi­stöðu sína á hvíta tjald­inu en einnig sem sviðs­leik­ari.

Og nú er hann orð­inn átt­ræður þessi lág­vaxni mað­ur, sem dreymdi um að verða píanó­leik­ari en varð hins veg­ar einn þekkt­asti kvik­mynda­leik­ari sög­unn­ar.

Það er við hæfi að ljúka þessum pistli á ummæl­um Barry Levin­son, leik­stjóra Rain Man ,,þú getur ekki flokk­að Dustin Hoff­mann, hann er ein­stak­ur. Það er eng­inn einn Dustin, hann er margar per­són­ur, hann getur leikið allt, líka konu (Tootsie). Hann hefur stærri skala en flestir ef ekki allir aðrir leik­ar­ar, hann kafar djúpt í per­són­urnar og hann vandar sig alltaf svo mikið að halda mætti að hann væri að taka þátt í sinni fyrstu kvik­mynd.“

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnBorgþór Arngrímsson
Meira úr sama flokkiFólk