Stefnt er að því að kísilmálmverksmiðja United Silicon verði endurræst í Helguvík í framtíðinni. Arion banki, stærsti eiganda United Silicon, telur verksmiðjuna rekstrarhæfa. Sjö til átta alþjóðlegir aðilar hafa áhuga á verksmiðjunni en enginn þeirra hefur hug á því að taka hana í sundur og flytja annað. Um aðila úr alþjóðlega kísilmálmsgeiranum er að ræða. Samkvæmt upplýsingum Kjarnans hafa þeir sent teymi hingað til lands til að ræða við t.d. Landsvirkjun og Umhverfisstofnun um stöðu verksmiðjunnar.
Það mun hins vegar taka 18-20 mánuði að koma verksmiðju United Silicon í Helguvík aftur af stað, samkvæmt því sem fram kemur í nýbirtum ársreikningi Arion banka, stærsta kröfuhafa United Silicon.
Ljóst er að verksmiðjan verður ekki ræst að nýju fyrr en að vinnu við gerð nýs umhverfismats verði lokið og sú vinna er talin geta tekið þann tíma.
Í ársreikningi Arion banka er eignarhlutur bankans í United Silicon flokkaður sem eign sem haldið sé til sölu. Þar kemur einnig fram að bókfærð staða eigna United Silicon sé 5,4 milljarðar króna. Samkvæmt upplýsingum Kjarnans kostar um 15 milljarða króna að reisa verksmiðju eins og þá sem United Silicon hefur reist í Helguvík. Því er augljóst af hverju áhugi erlendu aðilanna sé til staðar, og líkur til þess að Arion banki telji sig geta fengið meira fyrir verksmiðjuna en bókfært virði hennar segir til um.
Bankinn hyggst selja verksmiðjuna
United Silicon var sett í gjaldþrot 22. janúar síðastliðinn. Félagið hafði þá verið í greiðslustöðvun frá því í ágúst 2017 og starfsemi verksmiðjunnar var endanlega stöðvuð 1. september í fyrra.
Starfsemi verksmiðjunnar var stöðvuð 1. september 2017 eftir að Umhverfisstofnun tók ákvörðun þess efnis. Óheimilt var að endurræsa ofn verksmiðjunnar nema með skriflegri heimild frá stofnuninni að loknum fullnægjandi endurbótum og ítarlegu mati á þeim. Það mat mun, líkt og áður sagði, taka allt að 20 mánuði.
Í bréfi sem Umhverfisstofnun sendi til forsvarsmanna United Silicon föstudaginn 19. janúar kom fram að ráðast þurfi í úrbætur sem kosta um þrjá milljarða króna áður en að verksmiðjan fær að fara í gang að nýju.
Hluthafar og kröfuhafar tapað stórum fjárhæðum
Hluthafar og kröfuhafar félagsins hafa þurft að afskrifa stórar upphæðir vegna United Silicon það sem af er þessu ári. Arion banki hefur til að mynda þegar afskrifað 4,8 milljarða króna vegna verkefnisins. Bankinn tók yfir hlutafé í United Silicon og bókfærir virði eignanna á 5,4 milljarða króna. Auk þess eru útistandandi lánsloforð og ábyrgðir upp á um 900 milljónir króna.
Arion banki ábyrgðist rekstur United Silicon frá því að félagið var sett í greiðslustöðvun og fram að gjaldþroti og borgaði um 200 milljónir króna á mánuði vegna rekstur þess á því tímabili.
En fleiri hafa tapað stórum fjárhæðum. Frjálsi lífeyrissjóðurinn, sem fjárfesti 1.178 milljónum króna í United Silicon, hefur fært niður virði þeirra hlutabréfa og skuldabréfa sem sjóðurinn á í félaginu um 90 prósent. Um varúðarniðurfærslu er að ræða, og nemur hún rúmum milljarði króna. Sömu sögu er að segja af Eftirlaunasjóði félags íslenskra atvinnuflugmanna (EFÍA). Þar nemur niðurfærslan einnig 90 prósentum. Lífeyrissjóð starfsmanna Búnaðarbanka Íslands (LSBÍ) fjárfestir einnig í verkefninu. Arion banki rekur alla sjóðina þrjá, starfsfólk bankans gegnir stjórnunarstöðum í þeim og þeir eru til húsa í höfuðstöðvum hans í Borgartúni.
Þá setti lífeyrissjóðurinn Festa 875 milljónir króna í United Silicon. Hann hefur einnig framkvæmt varúðarniðurfærslu vegna verkefnisins.
