Oddný sagði að flokk­­arnir ráði því algjör­­lega sjálfir hvaða þing­­menn séu valdir í for­­manns­­sæt­ið. Það sé því Mið­­flokk­­ur­inn sem ræður því hver sé for­­maður í umhverf­is- og sam­­göng­u­­nefnd. Hinn val­­kost­­ur­inn væri að rifta sam­komu­lag­inu og þá væru allt undir og allir flokkar þurfi að setj­­­ast niður og finna aðra umgjörð um störf þings­ins.

Um hvað ger­ist þá eru skiptar skoð­an­ir. Sumir við­mæl­endur Kjarn­ans innan úr stjórn­ar­and­stöð­unni segja að þá muni þeir 19 stjórn­ar­and­stöðu­þing­menn sem til­heyra Sam­fylk­ingu, Píröt­um, Við­reisn og Flokki fólks­ins ein­fald­lega krefj­ast þess áfram að ráða því hvernig skipt­ing nefnd­ar­for­mennsku fari fram. Aðrir ótt­ast að upp­taka sam­komu­lags­ins geti leitt til þess að Mið­flokk­ur­inn, með stuðn­ingi tveggja óháðra þing­manna, verði stærsta ein­staka aflið í stjórn­ar­and­stöðu og muni þá krefj­ast for­mennsku í annarri nefnd, stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd.

Ótt­ast sam­starf óháðra þing­manna við Mið­flokk­inn

Sam­komu­lag stjórn­ar­and­stöðu­flokk­anna gengur út á að Sam­fylk­ingin stýri þeirri nefnd fyrri hluta kjör­tíma­bils­ins og Píratar síð­ari hluta þess. Um er að ræða eina valda­mestu nefnd þings­ins. Hún hefur til að mynda frum­kvæði að því að kanna ákvarð­anir ein­stakra ráð­herra og verk­lag þeirra. Nefndin gerir líka til­lögu um hvenær rétt sé að skipa rann­sókn­ar­nefndir og gefur þing­inu álit sitt um skýrslur þeirra. Þá eru öll mál­efni Stjórn­ar­ráðs­ins og æðstu stjórnar rík­is­ins undir hjá nefnd­inni ásamt stjórn­ar­skrár­mál­um, öllum mál­efnum for­seta Íslands, Alþingis og kosn­inga­mál­um.

Ef sam­komu­lag stjórn­ar­and­stöð­unnar verður tekið upp þá ótt­ast hluti hennar að þeir Ólafur Ísleifs­son og Karl Gauti Hjalta­son, sem standa nú utan flokka eftir að hafa verið reknir úr þing­flokki Flokks fólks­ins vegna Klaust­ur­máls­ins, muni fara í sam­starf með Mið­flokkn­um. Við það myndi sá þing­flokkur verða stærstur allra í stjórn­ar­and­stöðu með níu þing­menn og þar af leið­andi telja sig eiga að fá fyrsta val á for­mennsku í nefnd. Þá er lík­legt að for­mennska í hinni valda­miklu stjórn­ar­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd yrði fyrir val­inu.

Aðrir stjórn­ar­and­stöðu­þing­menn segja þetta ekki geta gerst. Það liggi alveg fyrir að meiri­hluti and­stöð­unnar muni ekki styðja það fyr­ir­komu­lag.

Getur skipað rann­sókn­ar­nefndir

Skammt er síðan að for­maður og vara­for­maður Mið­flokks­ins, Sig­mundur Davíð Gunn­laugs­son og Gunnar Bragi Sveins­son, neit­uðu að mæta fyrir þá nefnd til að ræða tal sitt um póli­tísk hrossa­kaup með sendi­herra­stöður á Klaust­ur­bar í nóv­em­ber. Þess í stað sendu þeir yfir­­lýs­ingar þar sem þeir gagn­rýndu málið allt og sér­­stak­­lega Helgu Völu Helga­dótt­ur, þing­mann Sam­fylk­ing­ar­innar og for­­mann stjórn­­­skip­un­­ar- og eft­ir­lits­­nefnd­­ar.

Í sjón­varps­þætt­inum 21 á Hring­braut þann 16. jan­úar síð­ast­lið­inn sagði Helga Vala að það þyrfti að skoða hvort skipa ætti rann­sókn­ar­nefnd um sendi­herra­mál­ið. „Það hefur verið rætt við mig ófor­m­­lega bæði innan og utan þings frá lög­­­spek­ing­­um.“

Ástæðan væri sú að það væri mögu­lega lög­brot að ráð­herra aðhaf­ist eitt­hvað gegn því að hann fái eitt­hvað síð­ar. Gunnar Bragi heyr­ist á upp­tök­unum af Klaustri stæra sig af því að eiga inni sendi­herra­stöðu hjá Sjálf­stæð­is­flokknum fyrir að hafa skipað Geir H. Haarde sendi­herra í Banda­ríkj­unum þegar hann var utan­rík­is­ráð­herra. Sig­mundur Davíð stað­festir þá frá­sögn á upp­tök­unni. Eftir að upp­­­­tök­­­­urnar voru gerðar opin­berar hafi þeir þver­­­­tekið fyrir að sagan um lof­orðið hafi verið sönn. Gunnar Bragi sagð­ist hafa verið að ljúga upp á Bjarna Bene­dikts­­­son, for­mann Sjálf­stæð­is­flokks­ins.

Ef Mið­flokk­ur­inn fær for­mennsku í stjórn­skip­un­ar- og eft­ir­lits­nefnd er ljóst að af slíkri rann­sókn yrði aldrei.

Ekk­ert ákveðið og mál­efnin ráða för

Staða Ólafs og Karl Gauta á þingi hefur verið mikil til umræðu hjá þing­mönnum að und­an­förnu. Þeir geta enda raskað fyr­ir­liggj­andi valda­jafn­vægi mjög mikið ákveði þeir að ganga til liðs við nýjan flokk frekar en að vera áfram óháð­ir, sem tak­markar getu þeirra til fullra þing­starfa.

Miðað við mál­efna­stöðu þeirra og for­tíð koma ein­ungis tveir flokkar til greina sem nýtt heim­ili. Sá fyrri er aug­ljós­lega Mið­flokk­ur­inn, flokk­ur­inn sem fund­ur­inn á Klaustri í nóv­em­ber sner­ist um að ná þeim í. Mikil mál­efna­leg sam­leið hefur verið á milli Ólafs og Karls Gauta ann­ars vegar og Mið­flokknum hins vegar í stórum mál­um.

Í fréttum Stöðvar 2 á föstu­dag var greint frá því að Ólafur og Karl Gauti úti­lok­uðu ekki mögu­leik­ann á því að stökkva um borð til Mið­flokks­ins. Ólafur sagði hins vegar í sam­tali við Kjarn­ann síðar sama dag að ekk­ert væri ákveðið með það, heldur væri staðan ein­fald­­lega breytt. Mál­efnin myndu ráða ferð­inni um hvaða skref yrðu stig­in.  Ef tví­menn­ing­arnir færu yfir í Mið­flokk­inn myndi sá flokk­ur, líkt og áður sagði verða stærsti stjórn­ar­and­stöðu­flokk­ur­inn á þingi út þetta kjör­tíma­bil.

Hinn mögu­leik­inn er að þeir gangi til liðs við Sjálf­stæð­is­flokk­inn. Inga Sæland, for­maður Flokks fólks­ins, minnti á að þeir eiga for­tíð­ar­tengsl við þann flokk í grein sem hún skrif­aði 17. jan­úar sem bar fyr­ir­sögn­ina „Karlar sem hat­ast við kon­ur“ þar sem hún gerði upp Klaust­ur­málið og eft­ir­mála þess. Í grein­inni skrif­aði hún  að nú hefði komið á dag­inn að þessir gömlu vagn­hestar Sjálf­­stæð­is­­flokks­ins hafa síður en svo reynst happa­­fengur fyrir okkur í Flokki fólks­ins.“

Mögu­leikar í stöð­unni

Ekk­ert er þó víst um að þeim yrði tekið opnum örmum inn í Sjálf­stæð­is­flokk­inn. Þótt tveir þing­menn til við­bótar myndu styrkja stöðu hans sem stærsta flokks lands­ins og auka rík­is­stjórn­ar­meiri­hlut­ann úr 33 þing­mönnum í 35, þá væri fólgin í því mikil póli­tísk áhætta að taka menn laskaða eftir jafn afger­andi hneyksl­is­mál inn í þing­flokk sinn. Auk þess er lík­legt að and­staða yrði við slíkt hjá hluta þing­manna af prinsipá­stæðum vegna þess sem fram fór á Klaustri. Þá er Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn í rík­is­stjórn með Fram­sókn­ar­flokkn­um, en vara­for­maður hans og mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, Lilja D. Alfreðs­dótt­ir, fékk einna rætn­ustu útreið þeirra sem rætt var um á Klaustri.

Þing­menn­irnir tveir, Ólafur og Karl Gauti, hafa engu að tapa, að minnsta kosti til skamms tíma. Þeir gengu til liðs við Flokk fólks­ins í kjöl­far þess að boðað var til skyndi­legra þing­kosn­inga með rúm­lega mán­að­ar­fyr­ir­vara haustið 2017 og náðu óvænt inn á þing. Hvor­ugir eru unglömb. Karl Gauti verður sex­tugur í ár og Ólafur verður 64 ára í næsta mán­uði. Þegar næst verður kos­ið, að óbreyttu vorið 2021, verða því ekki mörg starfsár eftir hjá þeim ef miðað er við form­legan eft­ir­launa­ald­ur. Því er alls ekki fyr­ir­liggj­andi að þeir horfi lengra í póli­tík en bara til yfir­stand­andi kjör­tíma­bils, og þurfi því ekki að takast á við afleið­ingar ákvarð­ana sinna í næstu kosn­ing­um.