Fjögurra flokka ríkisstjórn líklegust ef kosið yrði í dag

Sitjandi ríkisstjórn er ansi langt frá því að ná nægjanlegu fylgi til að hafa meirihluta kjósenda á bakvið sig miðað við nýjustu Gallupkönnun. Hún hefur tapað fimmtungi af fylgi sínu. Fjögurra flokka ríkisstjórn virðist í kortunum að óbreyttu.

Alþingi - Janúar 2018
Auglýsing

Rík­is­stjórn­ar­flokk­arnir þrír: Vinstri græn, Sjálf­stæð­is­flokkur og Fram­sókn­ar­flokk­ur, myndu fá sam­tals 43,1 pró­sent atkvæða ef kosið yrði í dag, sam­kvæmt nýjum Þjóð­ar­púlsi Gallup sem sýnir stöðu fylgis stjórn­mála­flokka í nóv­em­ber. Það er 9,8 pró­sentu­stigum minna fylgi en þeir fengu í kosn­ing­unum haustið 2017. Rík­is­stjórn Katrínar Jak­obs­dótt­ur, sem átti tveggja ára afmæli á laug­ar­dag, hefur því tapað tæp­lega fimmt­ungi af kjör­fylgi sínu.

Allir rík­i­s­tjórn­ar­flokk­arnir hafa tapað fylgi. Sjálf­stæð­is­flokk­ur­inn hefur tapað mestu fylgi flokk­anna þriggja frá kosn­ing­um, eða 3,6 pró­sentu­stig­um. Hann nýtur nú stuðn­ings 21,7 pró­sent kjós­enda en það er alveg við lægsta fylgi sem hann hefur mælst með í könn­unum Gallup frá upp­hafi. Það hefur tví­vegis gerst að flokk­ur­inn mæld­ist með 21,6 pró­sent fylgi, í ágúst 2015 og júlí 2019. 

Auglýsing
Framsóknarflokkurinn mælist með 7,8 pró­sent fylgi og hefur ekki mælst með minni stuðn­ing síðan fyrir Klaust­ur­málið svo­kall­aða, sem kom upp á yfir­borðið fyrir um ári síð­an. Alls hefur flokk­ur­inn tapað 2,9 pró­sentu­stigum frá síð­ustu kosn­ing­um.

Vinstri græn mæl­ast með 13,6 pró­sent fylgi og hafa tapað 3,3 pró­sentu­stigum frá haustinu 2017. 

Þorri stjórn­ar­and­stöð­unnar bætir umtals­vert við sig

Fjórir af fimm stjórn­ar­and­stöðu­flokkum mæl­ast með meira fylgi en þeir fengu síð­ast þegar talið var upp úr kjör­köss­un­um. Mest hefur Við­reisn bætt við sig, eða 4,1 pró­sentu­stigi, og alls segj­ast 10,8 pró­sent kjós­enda að þeir myndu kjósa flokk­inn í dag. Það er fylg­is­aukn­ing upp á rúm­lega 60 pró­sent og myndi skila Við­reisn í svipað fylgi og flokk­ur­inn fékk í kosn­ing­unum 2016, en eftir þær sett­ist hann í skamm­lífa rík­is­stjórn.

Sam­fylk­ingin mælist nú með 15,8 pró­sent stuðn­ing og hefur bætt við sig 3,7 pró­sentu­stigum frá síð­ustu kosn­ing­um. Píratar eru á svip­uðum slóðum og þeir voru í kosn­ing­unum 2017 með 10,3 pró­sent fylgi, sem er 1,1 pró­sentu­stigi meira en flokk­ur­inn fékk fyrir tveimur árum síð­an. 

Sam­an­lagt eru þessir þrír flokk­ar, sem hafa staðið hug­mynda­fræði­lega náið saman á yfir­stand­andi kjör­tíma­bili í mörgum lyk­il­mál­um, með 36,9 pró­sent fylgi sem er 8,9 pró­sentu­stigum meira en þeir fengu 2017. Fylg­is­aukn­ing flokk­anna þriggja nemur því tæp­lega þriðj­ungi það sem af er kjör­tíma­bili.

Mið­flokk­ur­inn er einnig á sigl­ingu og hefur bætt við sig tveimur pró­sentu­stigum frá síð­ustu kosn­ing­um. Það er þó minni fylg­is­aukn­ing en hjá bæði Við­reisn og Sam­fylk­ingu. Alls nýtur Mið­flokk­ur­inn stuðn­ings 12,9 pró­sent kjós­enda sam­kvæmt Þjóð­ar­púlsi Gallup sem gerir hann að fjórða stærsta flokki lands­ins, líkt og hann var eftir kosn­ing­arnar 2017. 

Reykja­vík­ur­stjórn mögu­leg

Ef vilji væri til að end­ur­nýja það mynstur sem nú stýrir í Reykja­vík­ur­borg, sem sam­anstendur af Sam­fylk­ingu, Við­reisn, Pírötum og Vinstri grænum og var myndað eftir borg­ar­stjórn­ar­kosn­ing­arnar í fyrra­vor, myndi slík rík­is­stjórn hafa 50,5 pró­sent fylg­i. 

Þegar við bæt­ist að Flokkur fólks­ins (3,9 pró­sent fylgi) og Sós­í­alista­flokk­ur­inn (3,0 pró­sent fylgi) myndu taka til sín 6,9 pró­sent sam­eig­in­legt fylgi án þess að ná inn á þing, og atkvæði til þeirra því falla niður dauð, gæti rúm­lega helm­ings fylgi dugað til að mynda rúman meiri­hluta.

Samfylking, Píratar, Vinstri græn og Viðreisn mynduðu meirihluta í Reykjavíkurborg í fyrra. Mynd: Bára Huld Beck.Sú staða gæti einnig boðið upp á aðra teg­und af fjög­urra flokka mynstri þar sem Við­reisn yrði skipt út fyrir Fram­sókn. Slík rík­is­stjórn hefði þó ekki stuðn­ing meiri­hluta kjós­enda, sem gæti orðið flókið fyrir fjög­urra flokka stjórn, og mjög tæpan meiri­hluta þing­manna.

Önnur leið til að mynda rík­is­stjórn með tvo af þremur sitj­andi stjórn­ar­flokkum væri ef Fram­sókn og Sjálf­stæð­is­flokkur næðu saman við klofn­ings­fram­boðin Mið­flokk og Við­reisn um að vinna á ný með fyrr­ver­andi móð­ur­flokk­un­um. Slík rík­is­stjórn væri með 53,2 pró­sent fylgi og rúman meiri­hluta. Lík­legt verður þó að telj­ast að per­sónu­legur ágrein­ingur og van­traust milli ein­stak­linga, ásamt ýmsum sýni­legum og mögu­lega óyf­ir­stíg­an­legum hug­mynda­fræði­legum árekstrum, myndu koma í veg fyrir að slíkt sam­starf yrði að veru­leika.

Auglýsing
Tvær þriggja flokka rík­is­stjórnin sem hefði meiri­hluta greiddra atkvæða á bak­við sig væri skipuð Sjálf­stæð­is­flokki, Sam­fylk­ingu og annað hvort Vinstri grænum eða Mið­flokki. Hægt er að full­yrða að sú rík­is­stjórn verði lík­ast til aldrei að veru­leika í ljósi þess að Sam­fylk­ingin leggur allt kapp á að koma Sjálf­stæð­is­flokki frá völdum og hug­mynda­fræði­leg afstaða hennar ann­ars vegar og bæði Sjálf­stæð­is­flokks og Mið­flokks hins vegar í mörgum lyk­il­málum eru eins fjarri hvorri annarri og hægt er að finna í íslenskri póli­tík.

Mik­ill munur milli MMR og Gallup

Athygli vekur hversu ólík staða ýmissa flokka, sér­stak­lega Mið­flokks­ins, er í könn­unum Gallup ann­ars vegar og könn­unum sem MMR, hitt fyr­ir­tækið sem birtir reglu­lega kosn­inga­ætl­an, hins veg­ar. Í síð­ustu könnun MMR mæld­ist fylgi Mið­flokks­ins 16,8 pró­sent sem gerði hann að næst stærsta flokki lands­ins á eftir Sjálf­stæð­is­flokkn­um, auk þess sem mun­ur­inn á flokk­unum tveimur mæld­ist innan vik­marka.

MMR hefur líka mælt fylgi Sjálf­stæð­is­flokks­ins umtals­vert lægra en Gallup, en það hefur mælst undir 20 pró­sent í flestum könn­unum fyr­ir­tæk­is­ins síð­ustu mán­uði og náði nýjum botni í þeirri síðustu, þegar fylgi mæld­ist ein­ungis 18,1 pró­sent. 

Þá hefur fylgi Vinstri grænna til­hneig­ingu til að mæl­ast lægra hjá MMR en fylgi Flokks fólks­ins umtals­vert hærra en hjá Gallup. Þannig hefur Flokkur fólks­ins mælst yfir fimm pró­sent í þremur síð­ustu könn­unum MMR – og fór hæst í átta pró­sent fylgi í októ­ber – á meðan að fylgi flokks­ins hefur ekki mælst yfir fimm pró­sent hjá Gallup síðan í des­em­ber 2018, í kjöl­far Klaust­ur­máls­ins.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar