Seðlabankinn reiknar með, í sviðsmyndum sínum, að 2,4 til 4,8 samdráttur verði á landsframleiðslu í ár. Fyrri spá bankans, sem birt var í febrúar, gerði ráð fyrir 0,8 prósent hagvexti. Því gæti breytingin frá síðustu spá, verði dekkri sviðsmynd Seðlabankans að veruleika, verið 5,6 prósentustig.
Þetta kom fram í máli Þórarins G. Péturssonar, aðalhagfræðings Seðlabanka Íslands, á kynningarfundi á sviðsmyndum bankans vegna áhrifa af útbreiðslu veirunnar sem veldur COVID-19 sjúkdómnum. „Það er óhætt að segja að staða og horfur í efnahagsmálum hafi breyst hratt á undraskömmum tíma,“ sagði Þórarinn áður en hann hóf kynningu sína.
Sviðsmyndirnar sem kynntar voru miðuðu annars vegar við mildari áhrif og hins vegar við dekkri áhrif. Þær innihalda greiningu á væntri þróun útflutnings álafurða, hver áhrifin verða á útflutning sjávarafurða, áhrif á einkaneyslu og vinnumarkað og tímabundin áhrif einangrunar og samkomubanns. En helstu áhrifin sem metin eru koma til vegna skells í ferðaþjónustu.
Allt að 55 prósent fækkun ferðamanna
Mildari sviðsmyndin gerði ráð fyrir 37 prósent fækkun ferðamanna á árinu 2020 sem myndi leiða til 14 prósent samdráttar í heildarútflutningi í ár. Dekkri sviðsmyndin gerði ráð fyrir 55 prósent fækkun ferðamanna sem myndi leiða að sér 21 prósent samdrátt í útflutningi.
Sviðsmyndirnar gera ráð fyrir miklum breytingum á atvinnuleysi og að það muni að meðaltali verða á bilinu 5,7 til 7,0 prósent árið 2020. Þá er búið að taka tillit til þess að þúsundir launamanna í einkafyrirtækjum munu fara á hlutabætur úr Atvinnutryggingaleysissjóði. Það mun líka hægja verulega á fjölgun fólks á vinnualdri, sérstaklega vegna þess að innflutningur á vinnuafli mun dragast verulega saman eða jafnvel stöðvast. Sóttkví, sjálfseinangrun og samkomubann mun einnig hafa áhrif á stöðuna.
Verðbólga mun, að mati Seðlabankans, dragast saman. Spáin í febrúar gerði ráð fyrir meðalverðbólgu á árinu upp á 1,9 prósent. Sviðsmyndirnar gera hins vegar ráð fyrir því að hún verði lægri, eða 1,4 til 1,5 prósent. Þar ræður miklu að lægra verð á hrávöru alþjóðlega og sá mikli slaki sem er að skapast á Íslandi toga á móti hefðbundnum verðbólguhvötum eins og gengisfalli krónunnar.
Auðvelda ríkissjóði að fjármagna útgjöld
Ásgeir Jónsson seðlabankastjóri ræddi á fundinum um magnbundna íhlutun Seðlabankans, sem var nýverið kynnt og felur í sér uppkaup bankans á ríkisskuldabréfum.
Hann sagði að aðgerðinni sé nú beitt í fyrsta sinn á Íslandi en hafi verið í notkun í um tíu ár alþjóðlega. Ákvörðun um að ráðast í þetta hafi verið tekin á sunnudag og enn eigi eftir að útfæra mörg atriði í framkvæmdinni. Heimildin til að kaupa er 150 milljarðar króna, sem er um fimm prósent af landsframleiðslu.
Ásgeir sagði að peningastefnunefnd bankans tók ákvörðunina án samráðs við fjármála- og efnahagsráðuneytið en útfærslan sé nú útfærð í samráði við ráðuneytið og ríkisstjórnina.
Ástæðan fyrir því að ráðast í magnbundna íhlutun núna sé að reyna að hafa áhrif á langtímakröfur á bréf. Í ljósi þess að ríkissjóður muni þurfa aukið fjármagn til að standa skil á útgjöldum vegna COVID-19-faraldursins þá sé fyrirsjáanlegt að það verði meiri útgáfa á skuldabréfum. Aðgerðin muni einfaldlega auðvelda ríkissjóði að fjármagna þau útgjöld sem liggi nú fyrir. „Þetta er þá að einhverju leyti aðgerð til að koma í veg fyrir að langtímakrafan muni hækka.“
Seðlabankastjóri sagði að ákveðnar hættur gætu fylgt þessu. Peningamagn í umferð gæti aukist, þetta gæti valdið verðbólgu eða lækkað gengi krónunnar. Ásgeir telur hins vegar ekki að við yfirstandandi aðstæður sé sú hætta fyrir hendi.
Lestu meira:
-
11. janúar 2023Vatn á myllu kölska
-
10. janúar 2023Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
-
9. janúar 2023Fjármálaeftirlitið telur Íslandsbanka mögulega hafa brotið gegn lögum
-
8. janúar 2023Náttúra og umhverfi í forgang
-
8. janúar 2023Lífeyrissjóðir hafa ekki lánað meira verðtryggt á einum mánuði frá því fyrir faraldur
-
8. janúar 2023Sautján ár á milli ráðninga á konu í forstjórastóli hjá skráðu félagi
-
4. janúar 202314 félög lækkuðu í virði en fjöldi einstaklinga sem á hlutabréf þrefaldaðist á þremur árum
-
3. janúar 2023Vont vetrarveður en gæti verið (miklu) verra
-
2. janúar 2023Fréttablaðið hætt að koma inn um lúguna hjá fólki – Lestur hríðfallið og kostnaður aukist
-
2. janúar 2023Seðlabankinn gleymdi að telja séreignarsparnaðinn með í minnisblaði um greiðslubyrði
