Mynd: Bára Huld Beck

Lokunarstyrkir, bónus til framlínufólks og fjölmiðlagreiðslur í aðgerðapakka 2.0

Lokunarstyrkir til fyrirtækja sem ríkið lét loka með boðvaldi, bónusgreiðslur til framlínustarfsmanna og óútfærðar styrkveitingar upp á 350 milljónir króna til einkarekinna fjölmiðla eru á meðal aðgerða sem mynda nýjasta pakka íslenskra stjórnvalda.

Lok­un­ar­styrkir verða greiddir til fyr­ir­tækja sem þurftu að loka vegna lög­boðs stjórn­valda í tengslum við bar­átt­una við útbreiðslu COVID-19, einka­reknir fjöl­miðlar munu fá 350 millj­ónir króna í sér­tæka styrki sem enn á eftir að ákveða hvernig verður útdeilt og fram­línu­starfs­menn munu skipta með sér bón­us­greiðslu upp á einn millj­arð króna fyrir þeirra fram­lag í bar­átt­unni sem nú stendur yfir, og hefur gert meira og minna í á annan mán­uð. 

Ráð­ist verður í marg­hátt­aðar aðgerðir til að mæta stöðu náms­manna, meðal ann­ars með sum­ar­námi og sum­ar­störf­um, og í aðgerðir til að styðja við nýsköpun og sprota­starf­sem­i. 

Þetta er uppi­staðan í aðgerð­ar­pakka stjórn­valda númer 2.0. sem kynntur var af leið­togum rík­is­stjórn­ar­flokk­anna í Safna­hús­inu við Hverf­is­götu í dag. Þar sagði Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra, við lok kynn­ing­ar­innar að „þetta verður ekki síð­asti aðgerð­ar­pakk­inn.“

Stjórn­völd meta heild­ar­um­fang aðgerð­anna sem nálægt 60 millj­örðum króna.

Fyrsti hluti: Aðgerðir fyrir lítil fyr­ir­tæki

Aðgerða­pakki stjórn­valda númer tvö er þrí­þættur og mun kosta á bil­inu nokkra tugi millj­arða króna. Í fyrsta lagi er um stuðn­ing­s­pakka að ræða fyrir fyr­ir­tæki. Í honum felst að fyr­ir­tæki eða ein­yrkjar sem þurftu að loka starf­semi sinni vegna lög­boðs stjórn­valda í tengslum við sótt­varn­ar­að­gerðir vegna útbreiðslu veirunnar sem veldur COVID-19 sjúk­dómnum munu geta fengið svo­kall­aða lok­un­ar­styrki. Styrkirnir verða í boði fyrir þau fyr­ir­tæki sem geta sýnt fram á að minnsta kosti 40 pró­sent tekju­fall og að þau séu með opin­ber gjöld í skil­um. Hver aðili mun geta fengið allt að 800 þús­und krónur fyrir hvern starfs­mann en 2,4 millj­óna króna styrk að hámarki en styrkirnir geta náð til allt að 14 þús­und fyr­ir­tækja. Við­búið er þó að ein­hver þeirra fyr­ir­tækja muni ekki upp­fylla skil­yrði um tekju­fall og skil á opin­berum gjöld­um. 

Auglýsing

Sér­stök lán til lít­illa fyr­ir­tækja voru einnig kynnt til leiks. Til að telj­ast til slíkra fyr­ir­tækja þarf að vera með tekjur undir 500 millj­ónum króna á ári. Lán­in, sem munu njóta 100 pró­sent rík­is­á­byrgð­ar, standa ein­ungis fyr­ir­tækjum sem hafa orðið fyrir að minnsta kosti 40 pró­sent tekju­falli til boða, sem er sama skil­yrði og gildir fyrir hin svoköll­uðu brú­ar­lán til stærri fyr­ir­tækja sem kynnt voru til leiks fyrir mán­uði síðan en hafa enn ekki komið til fram­kvæmda. Lánin til fyr­ir­tækj­anna verður hægt að sækja um með ein­földum hætti á Island.is en þau verða sex millj­ónir krónur á hvert fyr­ir­tæki. Heild­ar­um­fang lán­anna eiga að geta orðið allt að 28 millj­arðar króna í heild, að mati stjórn­valda. 

Fyr­ir­tæki sem ættu að greiða tekju­skatta í ár, vegna hagn­aðar í fyrra, munu geta að skil­yrðum upp­fylltum frestað þeim skatt­greiðsl­um. Umfang þess­arar aðgerðar er metin á tólf millj­arða króna.

Þá verða einka­reknir fjöl­miðlar styrktir um 350 millj­ónir króna. Grunnur þeirrar upp­hæðar var fund­inn út með því að skoða launa­kostnað og greidd trygg­ing­ar­gjöld fjöl­miðla á síð­asta ári og svo bætt við 50 millj­ónum króna. Enn á eftir að útfæra hvernig styrkirnir verði greiddir út en Lilju D. Alfreðs­dótt­ur, mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, verður falið að gera reglu­gerð um hvernig því verði hátt­að. Þótt hún fái víð­tækar heim­ildir til að ákvarða skipt­ing­una þá eru sett ákveðin skil­yrði. Ráð­herr­anum er gert að líta meðal ann­ars til­ ­kostn­aðar við laun og verk­taka­greiðslur vegna miðl­unar frétta og frétta­tengds efn­is. Enn­fremur verði litið til þess að minni aðilar hljóti hlut­falls­lega meiri stuðn­ing og að til­tekið hámark verði á stuðn­ingi við ein­staka aðila. Í til­kynn­ingu frá mennta- og menn­ing­ar­mála­ráðu­neyt­inu sem send var út eftir fund­inn segir að gert sé ráð fyrir því að fjöl­miðlar sæki um stuðn­ing með form­legum hætti og stuðn­ing­ur­inn taki mið af launa­kostn­aði fjöl­miðla vegna frétta­miðl­un­ar. Þak verður sett á fjár­hæð styrkja til ein­stakra fjöl­miðla, svo stuðn­ing­ur­inn nýt­ist bæði stórum og litlum miðl­um.

Stjórn­völd segja að gripið sé til aðgerð­anna til að styðja við fjöl­ræði og fjöl­breytni á fjöl­miðla­mark­aði. Það þurfi að tryggja einka­reknum fjöl­miðlum sér­stakan rekstr­ar­stuðn­ing „á yfir­stand­andi ári, en þeir hafa tapað miklum tekjum á sama tíma og eft­ir­spurn eftir þjón­ustu þeirra hefur auk­ist.“

Annar hluti: Félags­legar aðgerðir

Í öðru lagi var kynntur félags­legur pakki. Í honum felst meðal ann­ars að bjóða upp á sum­ar­nám fyrir fólk sem stundar nám á  fram­halds- og háskóla­stigi auk þess sem fjár­munum verður veitt í að skapa sum­ar­störf fyrir náms­menn. Heilsu­gæsla verður efld, sér­stak­lega geð­heil­brigð­is­hluti henn­ar, og félags­leg úrræði, meðal ann­ars staf­ræn úrræði, verða styrkt. Þá verður um 600 millj­ónum króna veitt í verk­efni sem heitir íþrótta- og tóm­stunda­starf barna. Auk þess verða nokkur hund­ruð millj­ónir krona settar í ýmis konar verk­efni tengd við­kvæmum hóp­um. Innan þeirra marka falla til dæmis þolendur heim­il­is­fo­beld­is, þeir sem eru í félags­legri ein­angrun og fleiri. 

Þá verður ráð­ist í sér­tækan stuðn­ing við sveit­ar­fé­lög með ýmsum hætt­i. 

Stóra breytan í þessum hluta snýst um að 1,5 millj­arðar króna verða settir inn í svo­kall­aðan fast­eigna­sjóð Jöfn­un­ar­sjóðs sveit­ar­fé­laga sem nýta á til að bæta aðgengi fyrir fatlað fólk og lag­færa bygg­ing­ar. Vert er þó að benda á að áætlað tekju­fall Jöfn­un­ar­sjóðs sveit­ar­fé­laga er áætlað um 4,5 millj­arðar króna þannig að staðan hans verður nettó nei­kvæð innan árs­ins 2020 vegna yfir­stand­andi ástands. 

Kynntar voru ein­skipt­is­greiðslur til fram­línu­starfs­manna sem staðið hafa vakt­ina í bar­átt­unni við COVID-19 und­an­farnar vik­ur.

Þeir framlínustarfsmenn sem hafa staðið vaktina síðustu vikur munu skipta með sér einum milljarði króna.
Mynd: Landspítalinn/Þorkell Þorkelsson

Hún mun nema einum millj­arði króna.

Þriðji hluti: Nýsköpun og sprotar

Í þriðja lagi verður ráð­ist í aðgerðir til að örva nýsköpun og sprota­starf­semi. End­ur­greiðslur vegna rann­sókna og þró­unar verða hækk­aðar úr 20 í 25 pró­sent, en Kjarn­inn hefur heim­ildir fyrir því að þrýst­ingur hafi verið frá hags­muna­sam­tökum um að þær yrðu hækk­aðar í allt að 50 pró­sent. Alls verður þakið á kostn­aði sem má telja fram til frá­dráttar úr 600 í 900 millj­ónir króna.

Þá verður bætt við greiðslum í nýsköp­un­ar­sjóð náms­manna sem verða sér­stak­lega eyrna­merktar sprota­fyr­ir­tækj­um.

Auglýsing

Fram­lög í Kríu frum­kvöðla­sjóð, íslenskan hvata­­sjóð nýsköp­un­­ar­drif­ins frum­kvöðla­starfs sem kynntur var til leiks í lok nóv­em­ber í fyrra, verða hækkuð um 1,1 millj­arð króna. Kría á að verða hvata­­sjóður sem fjár­­­festir í vís­i­­sjóðum (Venture Capital) og mun auka aðgengi að fjár­­­magni og tryggja sam­­fellu í fjár­­­mögn­un­­ar­um­hverfi frum­­kvöðla og nýsköp­un­­ar. Í gild­andi fjár­mála­á­ætlun rík­is­stjórn­ar­inn­ar, sem nú er orðin með öllu úr sér geng­in, var gert ráð fyrir að sam­tals 2,5 millj­arðar króna myndu fara í að fjár­magna sjóð­inn á næstu þremur árum. Auk þess verður heim­ild líf­eyr­is­sjóða til að fjár­festa í vís­i­sjóðum auk­in. Í dag mega þeir eiga allt að 20 pró­sent í slíkum sjóðum og þarf því aðkomu að lág­marki fimm líf­eyr­is­sjóða til að stofna vís­i­sjóð. Þór­dís Kol­brún Reyk­fjörð Gylfa­dótt­ir, ráð­herra ferða­mála- iðn­aðar og nýsköp­un­ar, hafði boðað frumvarp sem átti að auka heim­ild líf­eyr­is­sjóða upp í 35 pró­sent í lok síð­asta árs. Því er um aðgerð að ræða sem þegar hafði verið boð­uð. Hún mun einnig leggja fram frum­varp um breyt­ingar á logum um pakka­ferðir og sam­tengda ferða­til­högun sem felur í sér heim­ild til að geta end­ur­greitt við­skipta­vinum ferða­þjón­ustu­fyr­ir­tækja með inn­eign­arnótu í stað pen­inga. 

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir stendur í ströngu þessa daganna. Stærstu málaflokkar hennar ráðuneytis eiga verulega undir högg að sækja vegna COVID-19.
Mynd: Bára Huld Beck

Þriðja frum­varpið kall­­ast svo „frum­varp til laga um fjár­­­stuðn­­ing til rekstr­­ar­að­ila vegna heims­far­ald­­urs kór­ón­u­veiru“ og fjallar um beinu greiðsl­urnar til þeirra fyr­ir­tækja sem hafa þurft að loka vegna ákvarð­ana sem stjórn­­völd hafa tekið til að berj­­ast við útbreiðslu veirunn­­ar. 

Þá voru afgreidd frum­vörp Sig­­urðar Inga Jóhanns­­son­­ar, sjá­v­­­ar­út­­­vegs- og land­­bún­­að­­ar­ráð­herra, um Mat­væla­­sjóð og Þór­dísar Kol­brúnar um breyt­ingu á lögum um pakka­ferðir og sam­tengda ferða­til­hög­un.

Aðgerða­pakk­inn var í kjöl­far rík­is­stjórn­ar­fund­ar­ins kynntur fyrir þing­flokkum stjórn­ar­flokk­anna og svo fyrir for­ystu­fólki stjórn­ar­and­stöð­unnar í gegnum fjar­fund­ar­búnað á fundi sem hófst í kringum klukkan 13 síð­degis í dag.

Sig­urður Ingi Jóhanns­son, ­sam­göngu- og sveit­ar­stjórn­ar­ráð­herra, fær að stofna svo­kall­aðan Mat­væla­sjóð og 500 millj­ónir króna verða settir í það verk­efni. Þá verða 250 millj­ónir króna settar í lista­manna­laun í við­bót við það sem ætlað var.

Kynnt í rík­is­stjórn í morgun

Bjarni Bene­dikts­­son, fjár­­­mála- og efna­hags­ráð­herra, kynnti þrjú ný frum­vörp á rík­is­stjórn­ar­fundi í morgun sem mynda grunn­inn af lög­fest­ingu aðgerð­anna. Hann fór auk þess yfir upp­­­færðar sviðs­­myndir um efna­hags­horf­­ur. Fyrstu tvö frum­vörpin eru ann­­ars vegar band­ormur til að lög­­­festa þær aðgerðir sem kynntar voru í dag og hins vegar nýtt fjár­­auka­laga­frum­varp svo hægt verði að fjár­­­magna þær aðgerð­ir.

Þriðja frum­varpið kall­­ast svo „frum­varp til laga um fjár­­­stuðn­­ing til rekstr­­ar­að­ila vegna heims­far­ald­­urs kór­ón­u­veiru“ og fjallar um beinu greiðsl­urnar til þeirra fyr­ir­tækja sem hafa þurft að loka vegna ákvarð­ana sem stjórn­­völd hafa tekið til að berj­­ast við útbreiðslu veirunn­­ar. 

Þá voru afgreidd frum­vörp Sig­­urðar Inga Jóhanns­­son­­ar, sjá­v­­­ar­út­­­vegs- og land­­bún­­að­­ar­ráð­herra, um Mat­væla­­sjóð og Þór­dísar Kol­brúnar um breyt­ingu á lögum um pakka­ferðir og sam­tengda ferða­til­hög­un.

Aðgerða­pakk­inn var í kjöl­far rík­is­stjórn­ar­fund­ar­ins kynntur fyrir þing­flokkum stjórn­ar­flokk­anna og svo fyrir for­ystu­fólki stjórn­ar­and­stöð­unnar í gegnum fjar­fund­ar­búnað á fundi sem hófst í kringum klukkan 13 síð­degis í dag.

Árétt­ing:

Í upp­haf­legri útgáfu stóð að greiðslur til fram­línu­starfs­manna ættu að ein­skorð­ast við þá sem hafa klæðst hlífð­ar­bún­aði. Var þar stuðst við upp­lýs­ingar úr gögnum sem voru kynnt fyrir ýmsum fyrr í dag. Þessi tak­mörkun er þó ekki hluti af end­an­legri útgáfu pakk­ans og skýr­ing­unni hefur verið breytt í takti við það.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Meira eftir höfundinnÞórður Snær Júlíusson
Meira úr sama flokkiFréttaskýringar