Setn­ingin „Bond, James Bond“ er vafa­lítið ein þekktasta setn­ing kvik­mynda­sög­unn­ar. Heyrð­ist fyrst árið 1962 í kvik­mynd­inni Dr. No, fyrstu kvik­mynd­inni sem gerð var eftir bók Ian Flem­ing (1908 -1964) um njó­sn­ara hennar hátign­ar. Sá sem fyrstur sagði þessi frægu orð á hvíta tjald­inu var Sean Conn­ery.

Sögu­per­sónan James Bond birt­ist fyrst árið 1953 í bók­inni Casino Royale. Höf­und­ur­inn Ian Flem­ing sagði að hann hefði ákveðið að þessi maður skyldi heita ein­hverju mjög venju­legu nafni. Ian Flem­ing, sem var áhuga­maður um fugla, átti bók um villta fugla í Vest­ur­-Ind­í­um. Höf­undur þeirra bókar var fugla­fræð­ingur að nafni James Bond (1900- 1989). Sögu­per­sónan James Bond átti að vera sér­lega óáhuga­verður maður sem hefði engin áhuga­mál og líf hans ein­kennd­ist af atvikum og atburðum sem hann lenti í.  

Ian Flem­ing sagði síðar eig­in­konu fugla­fræð­ings­ins að njósn­ar­inn líkt­ist honum í engu, burt­séð frá nafn­inu. Per­sónan var, að sögn Ian Flem­ing, hálf­gerður hræri­grautur vinnu­fé­laga hans hjá Leyni­þjón­ustu breska flot­ans, þar sem rit­höf­und­ur­inn vann um ára­bil. Sumt varð­andi per­sónu njósn­ar­ans líkt­ist rit­höf­und­inum sjálf­um, sem hafði dálæti á eggja­hræru, áhuga á fjár­hættu­spili, tak­mörk­uðum golf­hæfi­leikum og fleiru.

Ell­efu James Bond bækur og tvö smá­sagna­söfn

Á ára­bil­inu 1953 – 1966 komu út ell­efu James Bond bækur og tvö smá­sagna­söfn með sögum um njósn­ar­ann 007, eins og hann hét á papp­írum Leyni­þjón­ustu hennar hátign­ar, MI6. Tvær þess­ara bóka komu út eftir að Ian Flem­ing lést. Bókin sem bar heitið Dr. No, sú fyrsta sem var kvik­mynd­uð, kom út 1958.

Hér verður ekki fjallað nánar um Ian Flem­ing og rit­störf hans. Rétt er þó að nefna að á lista dag­blaðs­ins The Times er hann númer 14 á lista yfir helstu rit­höf­unda Breta frá lokum síð­ari heims­styrj­ald­ar.

James Albert Bond

Fyrir nokkrum dögum birti pólska for­tíð­ar­stofn­unin (IPN) nýja til­kynn­ingu á vef­síðu sinni. Það gerir þessi stofnun reglu­lega en að þessu sinni vöktu upp­lýs­ing­arnar meiri athygli en oft áður. Þar var greint frá því að á sjö­unda ára­tug síð­ustu aldar hefði breskur njósn­ari starfað hjá ræð­is­skrif­stofu breska hers­ins í Var­sjá. Ekki væri það kannski sér­lega frétt­næmt nema vegna nafns­ins á þessum umrædda spæj­ara. Hann hét sem sé James Bond, fullu nafni James Albert Bond. 

James þessi Bond kom til starfa hjá ræð­is­skrif­stof­unni í Var­sjá 18. febr­úar árið 1964, tveimur árum eftir að kvik­myndin Dr. No var frum­sýnd. Starfs­heiti hans á ræð­is­skrif­stof­unni var skjala­vörð­ur. Í upp­lýs­ingum IPN um „skjala­vörð­inn“ kemur fram að hann hafði, meðal ann­ars vegna nafns­ins, vakið athygli pól­skra yfir­valda sem fylgd­ust grannt með hon­um. James Bond ferð­að­ist tals­vert um Pól­land, meðal ann­ars til borg­anna Bialystock og Olsztyn. Marcena Kruk, yfir­maður IPN sagði í við­tali að upp­lýs­ingar um James Bond væru tak­mark­að­ar, „við vitum að hann ferð­að­ist tals­vert um landið og hafði auga fyrir kon­um. Í gögnum okkar um hann er ekk­ert minnst á Mart­ini kok­teil, en hins­vegar kemur þar fram að hann hafi kunnað að meta pólskan bjór.“

Sam­kvæmt upp­lýs­ingum IPN var James Bond í Pól­landi um tveggja ára skeið, 1964 og 1965. Þá hvarf hann af hinu pólska sjón­ar­sviði.

Und­an­farna daga hefur tals­vert verið fjallað um James Albert Bond í breskum og pólskum fjöl­miðl­um. Pólskir fjöl­miðla­menn veltu því fyrir sér hvort nafnið James Bond hefði verið til­bún­ing­ur, mað­ur­inn hefði heitið eitt­hvað allt ann­að. Net­mið­ill­inn Nationa­l.ae birti fyrir viku (20.9) grein um James Albert Bond. Þar kemur fram að hann hafi fæðst í Bideford á Devon Suð­ur­-Englandi árið 1928 og lát­ist árið 2005. Árið 1954 gift­ist James Albert Bond Janette Tacchi. Þau eign­uð­ust einn son. Í við­tali við The Tel­egraph sagði Janette Tacchi að hún hafi aldrei almenni­lega vitað við hvað bóndi sinn starf­aði en það hefði verið eitt­hvað ,,leyni­leg­t“. Hann hefði nær allan sinn starfs­aldur unnið fyrir breska her­inn. 

James Bond á hvíta tjald­inu

Eins og fyrr var nefnt birt­ist sögu­per­sónan James Bond fyrst á hvíta tjald­inu árið 1962 í kvik­mynd­inni Dr. No. Skemmst er frá því að segja að myndin naut mik­illa vin­sælda og nú hafa verið gerðar á þriðja tug kvik­mynda, um njó­sn­ara hennar hátign­ar, James Bond. Sjö leik­arar hafa brugðið sér í hlut­verk njósn­ar­ans snjalla sem oft kemst í hann krapp­ann en kemur ætíð stand­andi nið­ur­. Margir James Bond aðdá­endur segja túlk­endur njósn­ar­ans sex tals­ins, telja David Niven (Casino Royale frá árinu 1967) ekki með. 

Bond mynd­irn­ar, eins og þær eru kall­að­ar, hafa reynst sann­kölluð pen­ingamask­ína og hverrar nýrrar myndar ætíð beðið með spenn­ingi. Sú nýjasta, No Time to Die, verður frum­sýnd síðar í haust. Hún átti að koma í kvik­mynda­húsin í apríl á þessu ári, en þótt njósn­ari hennar hátignar sigrist á flestu varð hann að beygja sig fyrir plág­unni miklu, kór­ónu­veirunn­i. 

Sean Conn­ery

Eins og fyrr var nefnt hafa sjö leik­arar túlkað James Bond 007. Í hugum margra er Sean Conn­ery, sá sem fyrstur lék njósn­arann, hinn eini sanni Bond. Í könn­un­um, sem eru margar gegnum tíð­ina, er nafn Sean Conn­ery ætíð það sem flestir nefna sem ,,hinn ekta Bond“. Ian Flem­ing hafði í við­tali sagt að í útliti væri per­sónan James Bond í sínum huga eins­konar blanda af sér og banda­ríska leik­ar­anum og tón­list­ar­mann­inum Hoagy Carmich­ael.

Þegar til stóð að gera kvik­mynd eftir sög­unni um Dr. No var Sean Conn­ery ekki aug­ljós val­kostur í tit­il­hlut­verk­ið. Fram­leið­end­urn­ir, þeir Harry Saltzman og Albert R. Broccoli, leit­uðu fyrst til Cary Grant. Hann vildi ein­ungis gera samn­ing um þessa einu mynd, en fram­leið­end­urnir ætl­uðu sér strax í upp­hafi að gera fleiri myndir byggðar á bókum Ian Flem­ing um James Bond. Nokkrir fleiri leik­arar komu til greina en á end­anum varð hinn lítt þekkti Skoti, Sean Conn­ery fyrir val­in­u. 

Fram­leið­end­urnir höfðu Ian Flem­ing með í ráðum varð­andi leik­ara­val­ið. Honum leist í byrjun ekki nema miðl­ungi vel á þennan hávaxna og fremur stirð­busa­lega Skota, eins og hann komst að orði. Þegar ást­kona Ian Flem­ing, sem hafði að hans áliti smekk fyrir karl­mönn­um, sagði að „þessi Conn­ery“ væri eins og snið­inn í hlut­verkið mælti hann með Sean Conn­ery. Og eins og stundum er sagt „the rest is history“.

Sjálfur hefur Sean Conn­ery sagt að Ter­ence Young, leik­stjóri Dr. No, hafi eig­in­lega skapað per­són­una James Bond. Kennt sér rétta göngu­lag­ið, handa­hreyf­ing­ar, jafn­vel hvernig hann ætti að halda á hníf og gaffli. Sean Conn­ery lék í fyrstu fimm Bond mynd­unum og síðar í tveimur til við­bót­ar. Þótt Bond mynd­irnar hafi gert Sean Conn­ery að stór­stjörnu á himni kvik­mynd­anna féll honum aldrei við njósn­ar­ann.  „Ég hata þennan Bond, myndi helst vilja kála hon­um“ sagði Sean Conn­ery ein­hverju sinni við góð­vin sinn Mich­ael Caine.

Fer­ill Sean Conn­ery, sem varð níræður 25. ágúst síð­ast­lið­inn, verður ekki rak­inn frekar hér, kvik­mynd­irnar sem hann lék í eru um 80 tals­ins, auk fjöl­margra sjón­varps­mynda­flokka. Hann lýsti því yfir árið 2006 að hann væri hættur að leika og þegar hann var spurður hvers vegna sagð­ist hann vera búinn að upp­götva dásemdir eft­ir­launa­ár­anna. Og þegar spurt var hverjir væru helstu kostir hans sem leik­ara svar­aði hann „ómögu­legur í söng­leikj­um, not­hæfur í sumu öðru.“