Don­ald Trump Banda­ríkja­for­seti er ekki eini þjóð­ar­leið­tog­inn sem hefur greinst með COVID-19, sjúk­dóm­inn sem kór­ónu­veiran veld­ur. Leið­togar tveggja stórra og valda­mik­illa ríkja hafa einnig grein­st; Boris John­son for­sæt­is­ráð­herra Bret­lands og Jair Bol­son­aro, for­seti Bras­il­íu. Allir þrír eiga þeir það sam­eig­in­legt að hafa verið gagn­rýndir harð­lega fyrir sein við­brögð sín við heims­far­aldr­inum þegar öllum var orðið ljóst að hann gæti orðið mjög skæð­ur.

Í aðdrag­anda for­seta­kosn­inga í Banda­ríkj­unum er ekki óþekkt að ein­hver stór­mál komi upp á ell­eftu stundu. Stundum eru það mál sem vekja hneykslan og minnka til­trú almenn­ings á fram­bjóð­end­um. Dæmi um það er opin­berun tölvu­pósta Hill­ary Clinton rétt fyrir síð­ustu kosn­ingar árið 2016.

Trump skrif­aði færslu á Twitter í nótt. Þó að færslur á þessum eft­ir­lætis miðli for­set­ans séu kall­aðar tíst – orði sem lýsir lág­væru hljóði fugla og músa – var hér stór­mál á ferð­inni sem gæti farið í sögu­bæk­urnar sem stór­kost­leg­asti leik­breytir allra tíma í bar­áttu um for­seta­stól Banda­ríkj­anna.

Don­ald Trump er með COVID-19.

Don­ald Trump er með sjúk­dóm­inn sem dregið hefur yfir milljón manna til dauða frá því að hann kom upp fyrir um tíu mán­uð­um, þar af um 200 þús­und landa hans.

Don­ald Trump er með sjúk­dóm­inn sem „Kína-veiran“ – eins og hann hefur ítrekað kallað kór­ónu­veiruna SAR­S-CoV-2 – veld­ur.

Don­ald Trump er smit­aður af veirunni sem hann hefur gert lítið úr, sagt að myndi „hverfa“ en svo játað að hafa falið hætt­una vilj­andi fyrir þjóð sinni. Veirunni sem hann hefur neitað að verj­ast með því að bera grímu. Veirunni sem honum datt í hug að hægt væri að verj­ast með því að sprauta klór í sjúk­linga (sem hann sagði svo seinna að hefði verið grín). Veirunni sem hann sagði á einum fram­boðs­fundi að hefði „nán­ast engin áhrif“ á nokkurn mann. Veirunni sem hann gerði grín að í fyrstu kapp­ræð­unum í vik­unni með því að segja að Joe Biden vildi halda 200 feta fjar­lægð og bæri grímu „sem er sú stærsta sem ég hef nokkru sinni séð“.

Og Don­ald Trump er smit­aður af veiru sem leggst einna verst á fólk eins og hann: Eldra fólk og þá sem eru of þung­ir.

Dán­ar­tíðni hækkar skarpt með aldri

Trump er 74 ára. Rann­sóknir hafa sýnt að þó að dán­ar­tíðni í heild af völdum COVID-19 sé mögu­lega um 1,5 pró­sent þá hækkar áhættan á alvar­legum veik­indum og dauða með aldri. Í rann­sókn sem birt var í vís­inda­tíma­rit­inu Lancet í vor var nið­ur­staðan sú að dán­ar­tíðnin væri um 8,6 pró­sent hjá fólki yfir sjö­tugu. Einnig hefur komið í ljós að und­ir­liggj­andi hjarta- og æða­sjúk­dómar geta verið áhættu­þátt­ur.

„Hann er í miklu meiri hættu á að deyja ef hann fær slæma lungna­bólg­u,“ hefur breska blaðið Guar­dian eftir Barry Dixon, gjör­gæslu­lækni í Mel­bo­ur­ne, sem bendir á að líkur á alvar­legri lungna­bólgu vegna COVID-19 hækki með aldri. Margir aðrir sam­ofnir þættir geta valdið alvar­legum veik­indum en að sögn Dixon eru lyk­ilá­hættu­þætt­irnir hjá for­set­anum þeir að hann er aldr­aður og að hann er of þung­ur.  

Þeir sem grein­ast með COVID-19 fljót­lega eftir að þeir smit­ast af veirunni sýna oft væg ein­kenni í fyrstu. Veik­indin hafa til­hneig­ingu til versna um viku síð­ar. Það er því í annarri viku sem lungna­bólga getur farið að gera vart við sig.

Boris John­son, for­sæt­is­ráð­herra Bret­lands, bar sig vel fyrstu dag­ana eftir að hann sýkt­ist. Hann fór í ein­angrun á heim­ili sínu en hélt áfram að vinna. Smám saman mátti þó sjá, í hans dag­lega ávarpi til þjóð­ar­inn­ar, að honum versn­aði. Að end­ingu var hann fluttur á gjör­gæslu­deild.

Skoð­aðu vís­inda­lega stað­fest gögn, Trump

Bent hefur verið á, m.a. af læknum hér á landi, að versnun ein­kenna getur verið nokkuð skyndi­leg. Heilsu fólks getur hrakað hratt á 1-2 sól­ar­hring­um.

„Mitt fyrsta ráð væri að kanna alla und­ir­liggj­andi áhættu­þætti hjá hon­um, svo sem ástand lungna og hjarta,“ hefur Guar­dian eftir Peter Coll­i­gnon, pró­fessor í smit­sjúk­dóm­um. Hann segir ástæðu til að hafa áhyggjur af öllum sem veikj­ast af COVID-19 enda sjúk­dóm­ur­inn lífs­hættu­leg­ur. Út frá lík­am­legu ásig­komu­lagi for­set­ans verði svo að ákveða hvort hann verður í ein­angrun heima eða verði fluttur á sjúkra­hús. Líkt og fleiri sér­fræð­ingar bendir Coll­i­gnon á að fyrstu dag­ana gæti Trump verið við ágæta heilsu og þá sé jafn­vel ekki þörf á að leggja hann inn. En hann varar þó við því að eftir nokkra daga gætu ein­kennin versnað og þá verði að fylgj­ast vel með ástandi hans.

Christine Jenk­ins, pró­fessor við lungna­deild Geor­ge-­stofn­un­ar­inn­ar, segir að Trump hafi talað um að lyfið hydroxychloroquine og að sprauta sjúk­linga með hrein­gern­ing­ar­efnum gæti gagn­ast gegn sjúk­dómn­um. „Það voru fals­frétt­ir,“ segir hún og bendir for­set­anum á að væn­legra til árang­urs sé að skoða þau vís­inda­lega stað­festu gögn sem væru þegar til um COVID-19 og með­ferð við hon­um.

Jenk­ins segir að í fyrstu hafi dán­ar­tíðni þeirra sem lagðir voru inn á gjör­gæslu vegna COVID-19 verið mjög há. En með meiri þekk­ingu hafi hún lækkað umtals­vert og sé ekki svo slæm í dag – eins og hún orðar það við Guar­di­an. Hún bendir t.d. á að önd­un­ar­vélar séu ekki not­aðar jafn snemma í gjör­gæslu­með­ferð og í vetur þar sem vís­bend­ingar væru um að notkun þeirra gæti við vissar kring­um­stæður valdið meiri skaða fyrir sjúk­ling­inn. „Trump nýtur þess nú að lær­dómur hefur verið dreg­inn út frá vís­inda­legum rann­sóknum og gögn­um,“ segir hún.