Þótt þing­menn­irnir á danska þing­inu, Fol­ket­in­get, hafi skellt uppúr þegar félagi þeirra ræddi um Kattegat-teng­ing­una, eins og hann orð­aði það, vöktu orð hans eigi að síður athygli. Ekki bara á þing­inu því danskir fjöl­miðlar greindu frá þessum orðum þing­manns­ins. Í kjöl­farið birt­ust í miðl­unum vanga­veltur um hvernig þess­ari teng­ingu yrði hátt­að, ekki síst hvar „upp­hafs- og enda­punkt­arn­ir“ yrðu. Málið var sömu­leiðis viðrað á fundum þing­flokka og flestir úr hópi þing­manna lýstu sig sam­þykka því að þessi hug­mynd, sem þeim virt­ist í fyrstu allt að því frá­leit, yrði skoðuð bet­ur.

Rétt er að hafa í huga að þegar þing­mað­ur­inn nefndi fyrst Kattegat-teng­ing­una voru ein­ungis örfá ár síðan Stóra­belt­is­brúin milli Sjá­lands og Fjóns var tekin í notkun og fæstir leiddu hug­ann að því að þörf yrði á að tengja beint saman Sjá­land og Jót­land.

Flestir lýstu sig sam­þykka

Vorið 2007 kom Kattegat-teng­ingin til umræðu í þing­inu. Mik­ill meiri­hluti þing­manna lýsti yfir stuðn­ingi við að hafin yrði skipu­leg athugun varð­andi hugs­an­lega fram­kvæmd. Kostn­að­ur, stað­setn­ing, þörfin fyrir slíka teng­ingu og margt fleira. Í umræðum í þing­inu var rifjað upp að mörgum árum fyrr fóru danskir og sænskir stjórn­mála­menn að tjá sig um nauð­syn ann­arrar teng­ingar milli Dan­merkur og Sví­þjóð­ar, til við­bótar Eyr­ar­sunds­brúnni sem tekið var í notkun árið 2000.

Hels­ingja­eyri, Hels­ingja­borg og Kattegat

Þegar danskir þing­menn ræddu um Kattegat-teng­ing­una vorið 2007 höfðu sjónir stjórn­mála­manna og sér­fræð­inga fyrir þann tíma fyrst og síð­ast beinst að Hels­ingja­eyri Dan­merk­ur­megin og Hels­ingja­borg Sví­þjóð­ar­megin í því skyni að bæta sam­göngur milli land­anna. Fjar­lægðin milli þess­ara tveggja borga við Eyr­ar­sund norð­an­vert er tæpir 5 kíló­metr­ar. Margoft hafði verið rætt um að tengja þessar tvær borgir saman með göng­um. Kostn­að­ur­inn var alltaf stóra hindr­un­in. Nýleg tækni, að leggja göng (risa­hólk) á sjáv­ar­botn­inn, er aftur á móti bæði ein­fald­ari og ódýr­ari en að bora.

Þótt teng­ing á milli Hels­ingja­eyrar og Hels­ingja­borgar myndi létta á umferð um Eyr­ar­sunds­brúna myndi slík teng­ing stór­auka umferð suður Sjá­land og yfir Stóra- og Litla­belti. Umferð um þessar brýr er mjög mikil og talið að eftir til­tölu­lega fá ár, kannski 15-20 verði Stóra­belt­is­brúin full­nýtt, hún anni þá ekki meiri umferð. Þess má geta að Stóra­belt­is­brú­in, eins og teng­ingin er ætíð köll­uð, er 17 kíló­metra löng og sam­anstendur af tveim brúm, göngum og upp­byggðum vegi. Teng­ing milli Sjá­lands og Jót­lands yrði miklu lengri, hve miklu lengri færi eftir stað­setn­ing­unni. Allt þetta bland­að­ist inn í Kattegat­sum­ræð­una í danska þing­inu.

Nið­ur­staða þings­ins var sú að hefja þegar í stað það sem þing­menn köll­uðu hænu­fet í und­ir­bún­ingi. Sem sé að sam­göngu­nefnd þings­ins hæfi þegar í stað vinnu við mat á hugs­an­legri fram­kvæmd, þeirri vinnu skyldi lokið á nokkrum mán­uð­um, fyrir haustið 2007. Nið­ur­staða nefnd­ar­innar var að rétt væri að setja af stað und­ir­bún­ings­vinnu, sem fyr­ir­séð var að yrði bæði flókin og tíma­frek. Sú und­ir­bún­ings­vinna fór þegar af stað á vegum sam­göngu­ráðu­neyt­is­ins, banka­hrunið 2008 tafði vinn­una nokkuð en nefnd ráðu­neyt­is­ins skil­aði áliti, meðal ann­ars grófri kostn­að­ar­á­ætl­un, um ára­mót 2010-2011.

Til að gera langa sögu stutta lagði þáver­andi sam­göngu­ráð­herra allar fyr­ir­ætl­anir um Kattegat-teng­ingu á hill­una snemma árs 2011. Ekki voru allir þing­menn sáttir við þessa ákvörðun en fátt gerð­ist næstu miss­erin og engar línur lagð­ar. Danska vega­mála­stofn­unin vann þó, með sam­þykki þings­ins, ýmis konar und­ir­bún­ings­vinnu, einkum varð­andi stað­ar­val hugs­an­legrar teng­ing­ar, eins og það var kall­að.

Tíma­mót

Árið 2018 tók danska þingið ákvörðun um að setja kraft í und­ir­bún­ings­vinnu við hugs­an­lega teng­ingu milli Sjá­lands og Jót­lands. Þar með var í raun búið að ákveða að ráð­ast í þetta verk­efni sem fyr­ir­séð var að yrði stærsta og kostn­að­ar­samasta sam­göngu­verk­efni sem Danir hefðu ráð­ist í. Kostn­að­ur­inn myndi að tals­verðu leyti fara eftir stað­ar­val­inu. Ef ráð­ast þyrfti í miklar vega­fram­kvæmdir beggja vegna sunds­ins myndi það hleypa kostn­að­inum upp. Þing­menn lögðu áherslu á nauð­syn þess að hratt yrði unnið og við það miðað að fyrir árs­lok 2020 yrðu línur farnar að skýr­ast. Það gekk eftir og þá var ákveðið að Vega­mála­stofn­unin skyldi leggja fram ákveðna til­lögu um stað­ar­valið og enn­fremur grófa kostn­að­ar­á­ætl­un. Miðað skyldi við að þess­ari vinnu yrði lokið í árs­lok 2021. Sú áætlun stóðst ekki en til­laga Vega­mála­stofn­unar og sam­starfs­að­ila hennar hefur nú litið dags­ins ljós.

46 kíló­metrar og Samsø klofin í tvennt

Þótt nokkrir mögu­leikar varð­andi stað­setn­ingu teng­ing­ar­innar hafi verið ræddir varð nið­ur­staðan sú að Sjá­lands­megin skyldi lagt út nálægt Kalund­borg, yfir suð­ur­hluta Samsø og komið á land Jót­lands­megin við smá­bæ­inn Hov (líka skrifað Hou) fyrir austan Hor­sens. Leiðin er sam­tals 46 kíló­metr­ar, sundið milli Sjá­lands og Samsø er 19 kíló­metr­ar, yfir eyj­una 9 kíló­metrar og sundið frá Samsø til Jót­lands 20 kíló­metr­ar. Gróf kostn­að­ar­á­ætlun hljóðar uppá 110 millj­arða danskra króna (rúma 2100 millj­arða íslenska) miðað við brú og upp­byggðan veg, fyrir bíla og járn­braut­ir. Vega­mála­stofn­unin setti fram tvo mögu­leika, sem velja þarf á milli en báðir gera ráð fyrir að farið verði um suð­ur­hluta Sam­sø.

Íbúar Samsø (tæp­lega 4 þús­und) höfðu vonað að önnur leið en sú að fara um eyj­una yrði fyrir val­inu og margir eru mjög ósátt­ir. Segja eyj­una ein­hverja helstu úti­vistar­perlu í land­inu, einkum suð­ur­hlut­ann. Í við­tali við danska útvarp­ið, DR, sögðu tals­menn íbú­anna að þeir myndu gera allt sem þeir gætu til að koma í veg fyrir að til­laga Vega­mála­stofn­un­ar­innar næði fram að ganga.

Þess má í lokin geta að áætl­anir Vega­mála­stofn­un­ar­innar gera ráð fyrir að teng­ing­in, sem verður að hluta fjár­mögnuð með veggjaldi, kom­ist í gagnið árið 2035.