Það kannast sennilega ekki margir við smitsjúkdóminn bólusótt lengur. Honum var nefnilega útrýmt árið 1979, eftir mjög árangursríka bólusetningaherferð gegn honum.
Bólusótt var skæður veirusjúkdómur sem smitaðist mjög auðveldlega manna á milli. Veiran (Variola virus) virðist hafa fylgt manninum í margar aldir og nokkrum sinnum komu upp faraldrar m.a. hér á landi, sem eins og annars staðar leiddu til dauða u.þ.b. þriðjungs þeirra sem smituðust.
Bólusótt á reyndar heiðurinn af þróun bóluefna, en þaðan er orðið bóluefni einmitt komið. Það var enski læknirinn Edward Jenner sem uppgötvaði gildi þess að bólusetja fólk með vessa úr kúabólu, náskyldri veiru um aldamótin 1700-1800.
Það var þó ekki fyrr en á sjöunda áratug síðustu aldar sem Alþjóðarheilbrigðismálastofnunin lagðist í aðgerðir gagngert til að vinna bug á þessari skæðu veiru.
Síðasta skráða tilfellið af bólusóttarsmiti átti sér stað í Sómalíu árið 1977. Árið 1979 dó svo ung bresk kona eftir að hafa komist í snertingu við veiruna á rannsóknarstofu. Eftir það slys var rannsóknarstofum gert að eyða bólusóttarveirum sem höfðu verið notaðar til rannsókna. Alþjóðaheilbrigðismálastofnunin lýsti síðan yfir útrýmingu veirunnar.
Það eru þó tvær rannsóknarstofur sem vitað er að bólusóttarveiran lifir enn. Önnur þeirra er staðsett í Bandaríkjunum og hin í Rússlandi. Veiran gengur því ekki manna á milli en henni er haldið við af vísindamönnum sem freista þess að nota hana til rannsókna.
Reyndar er engin tilviljun að rannsóknarstofurnar, sem hvorugar hafa lýst yfir vilja til að eyða veirunni, eru staðsettar í þessum tveimur löndum. Sagan segir að lengi hafi verið unnið að því að koma síðustu bólusóttarveirunum endanlega fyrir kattarnef, en pólitík hafi staðið því fyrir dyrum.
Önnur rannsóknarstofanna komst í fréttirnar um daginn, þegar eldur komst upp í henni. Vegna viðhalds á byggingum rannsóknaseturs veirurannsókna og líftækni í Novosibirsk, í Rússlandi varð sprenging sem olli því að eldur braust út.
Þó sprengingin hafi átt sér stað fjarri bólusóttar veirunni og eldurinn hafi fljótlega verið slökktur brutust út miklar umræður, t.a.m. á twitter varðandi öryggi heimsbyggðarinnar. Umræðan var raunar tilefnislaus því veiran hefði aldrei lifað af bruna. Til þess að bólusóttarfaraldur brytist út þyrfti annars konar slys t.d. óvarlega meðhöndlun vísindamanna á veirunni.
Það er ekki þar með sagt að umræðan um öryggi okkar gegn bólusótt sé óþörf. Fréttir sem þessar vekja okkur til umhugsunar á hvort réttlætanlegt sé að geyma veirur eins og bólusótt, sem geta valdið jafnmiklum mannskaða og raun ber vitni. Á sínum tíma drap veiran nefnilega þriðjung þeirra sem hún smitaði.
Á sama tíma er saga bólusóttarinnar vitnisburður um frábæran árangur bólusetninga. Við þurfum ekki annað en létta internet leit til að sjá að bólusótt er ein af þeim "lífverum" sem við fögnum útrýmingu á.
Umfjöllunin birtist líka á Hvatinn.is
