Losun Evrópulanda jókst í fyrsta sinn síðan 2010

Nýtt losunarbókhald Evrópusambandsins í loftslagsmálum þykir sýna fram á að hægt er að draga úr losun um leið og stuðlað er að hagvexti.

Vindmyllugarður í svissnesku Ölpunum.
Vindmyllugarður í svissnesku Ölpunum.
Auglýsing

Sam­an­lögð losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda frá Evr­ópu­sam­band­inu og Íslands jókst í fyrsta sinn síðan árið 2010 árið 2015. Aukn­ingin nemur 0,5 pró­sentum milli áranna 2014 og 2015.

Tölur og yfir­lit um losun hvers og eins lands er áætluð út frá los­un­ar­bók­haldi ein­stakra landa sem skilað var í ár fyrir árið 2015.

Auknum sam­göngum í Evr­ópu er kennt um meiri losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda. Fram­farir í orku­spar­neytn­ari sam­göngu­tækjum duga ekki til þess að stemma stigu við auknar sam­göng­ur, hvort sem það er á landi eða í lofti.

Vega­sam­göngur valda fimmt­ungi allrar meng­unar Evr­ópu­landa. Losun frá þessum geira jókst annað árið í röð, nú um 1,6 pró­sent árið 2015. Losun frá flug­sam­göngum innan Evr­ópu nemur um fjórum pró­sentum af heild­ar­los­un­inni. Þar jókst los­unin um 3,3 pró­sent.

Umhverf­is­stofnun Evr­ópu fjallar um þetta á vef sín­um.

Þar segir enn fremur að aukn­ingin los­un­ar­innar sé lítil í sam­an­burði við mesta hag­vöxt í Evr­ópu síðan árið 2007. Árið 2015 nam hag­vöxtur 2,2 pró­sent­um. Árið áður hafði losun í Evr­ópu minnkað um fjögur pró­sent.

Á árunum 1990 til 2015 hefur Evr­ópu­sam­band­inu (ESB) tek­ist að minnka losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda um 22,1 pró­sent, sam­kvæmt los­un­ar­bók­haldi sam­bands­ins. Mark­mið ESB var að minnka losun um 20 pró­sent til árs­ins 2020, á seinna skuld­bind­ing­ar­tíma­bili Kyoto-­bók­un­ar­inn­ar. Á sama tíma hefur hag­kerfi Evr­ópu­sam­bands­ins vaxið um 50 pró­sent.

„[...] sem sýnir að efna­hags­vöxtur til langs tíma er mögu­legur um leið og dregið er úr útstreymi gróð­ur­húsa­loft­teg­und­ar,“ segir í frétt Umhverf­is­stofn­unar Evr­ópu.

Helstu ástæður þess að losun hefur minnkað í Evr­ópu­sam­band­inu er sagðar vera áhrif Evr­ópu­lög­gjafar og lög­gjafar ein­stakra landa um lofts­lags­mál. Aukin reglu­setn­ing hefur leitt til auk­innar notk­unar end­ur­nýj­an­legra orku­gjafa, notk­unar umhverf­is­væns elds­neytis og fram­farir í orku­sparn­aði.

Þá hafa kerf­is­lægar breyt­ingar í átt að þjón­ustu­mið­aðra hag­kerfis stuðlað að því að losun er minni. Það þarf hins vegar ekki að þýða að los­unin hafi horf­ið, heldur hefur vöru­fram­leiðsla færst frá Evr­ópu til ann­arra heims­hluta á tíma­bil­inu.

Aðrar ástæður sem taldar eru til eru áhrif efna­hags­hruns­ins árið 2008 og mild­ari vetur sem hafa gert orku­þörf til hús­hit­unar minni.

Auglýsing

Bret­land best og við­skipta­kerfið virkar

Aðrar nið­ur­stöður los­un­ar­bók­halds­ins fyrir árið 2015 sýna að Bret­land stendur sig best í minnkun los­unar gróð­ur­húsa­loft­teg­unda. Mest aukn­ing los­unar var hins vegar frá Spáni, Ítalíu og Hollandi.

Við­skipta­kerfi Evr­ópu­sam­bands­ins með los­un­ar­heim­ildir – sem Ísland er aðili að í gegnum EES-­samn­ing­inn – virð­ist jafn­framt virka til þess að knýja á um minni losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda. Í það minnsta ef þeir geirar sem falla undir við­skipta­kerfið eru bornir saman við þá geira sem ekki falla þar und­ir. Minnkun útstreymis frá geir­unum sem falla undir kerfið nam 0,7 pró­sentum á milli ára árið 2015 (þar eru flug­sam­göngur milli landa und­an­skild­ar), sam­an­borið við geirana sem ekki falla undir við­skipta­kerfið þar sem útstreymi jókst um 1,4 pró­sent.

Losun frá Íslandi eykst meira

Sé þróun los­unar frá Íslandi borin saman við sam­starfs­ríkin í Evr­ópu­sam­band­inu sést að Íslandi hefur ekki tek­ist eins vel til og Evr­ópu­sam­and­inu.

Útstreymi gróð­­ur­húsa­­loft­teg­unda frá Íslandi jókst um 1,9 pró­­sent á milli ára 2014 og 2015 og hefur útstreymið ekki verið hærra síðan árið 2010.

Útstreymi gróð­­ur­húsa­­loft­teg­unda frá Íslandi hafði auk­ist um 28 pró­­sent árið 2015 miðað við við­mið­un­­ar­árið 1990. Losun frá Íslandi náði hæstu hæðum árið 2008 vegna stór­auk­inna umsvifa stór­iðju hér á landi. Í kjöl­far efna­hags­­þreng­inga sama ár og vegna auk­inna krafa um föngun kolefnis frá stór­iðju dróst losun saman á árunum 2009, 2010 og 2011 en var svo nokkuð svipuð þar eft­­ir.

Sé rýnt í þær breyt­ingar sem orðið hafa síðan 1990 má sjá að iðn­­að­­ar­fram­­leiðsla ber ábyrgð á rúm­­lega helm­ingi aukn­ing­­ar­innar til árs­ins 2015. Far­­ar­tæki á landi bera ábyrgð á nærri því fjórð­ungi aukn­ing­­ar­inn­­ar.

Að því sögðu er mik­il­vægt að benda á að los­un­ar­lands­lag Íslands er að mörgu leyti frá­brugðið því sem þekk­ist ann­ars stað­ar. Fyrir því eru fjórar meg­in­á­stæð­ur.

Losun vegna raf­­orku­fram­­leiðslu og hús­hit­unar á Íslandi veru­­lega lág miðað við löndin á meg­in­landi Evr­­ópu. Nærri því 80 pró­­sent útstreymis frá því sem heitir orku­­geiri (e. Energy sect­­or) í alþjóð­­legum sam­an­­burði er frá sam­­göng­um á Íslandi. Þá er útstreymi vegna land­­not­k­unar nokkuð mikil hér á landi.

Að síð­ustu þá er það mikil ábyrgð iðn­að­ar­fram­leiðsla ber í los­un­ar­bók­haldi Íslands. Það er jafn­­framt ein­­kenni á losun frá Íslandi að eitt verk­efni getur haft mikil áhrif á heild­­ar­losun á árs­grund­velli. Ástæða þessa er smæð íslenska hag­­kerf­is­ins. Eitt meng­andi álver til við­­bótar í kerfið getur aukið heild­­ar­losun frá Íslandi um meira en 15 pró­­sent, að því er kemur fram í los­un­­ar­­bók­haldi Umhverf­is­­stofn­un­­ar.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiErlent