Kári Stefánsson forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar skrifar opið bréf til Bjarna Benediktssonar fjármálaráðherra í Fréttablaðið í dag þar sem hann gagnrýnir ráðherra fyrir hvernig hann hefur tekið á kjarabaráttu ljósmæðra.
Hann segir að Bjarni verði að gera sér grein fyrir því að hann vinni ekki störukeppni við ljósmæður. Það eina sem hafi áunnist með tilraun Bjarna til þess sé að hrekja stóran hóp þeirra í flugfreyjustörf og fleiri séu á leiðinni. Sú hætta sé fyrir hendi að afleiðingin verði löskuð börn og aukinn ungbarnadauði.
„Ég veit fyrir víst að þú ert mér og öllum öðrum Íslendingum sammála um að slíkt sé óásættanlegt. Þess vegna ráðlegg ég þér að bjóða þeim betur, vegna þess að aðrar stéttir munu ekki nota þær sem fordæmi, til þess er framlag þeirra til velferðar í samfélagi okkar of sérstakt,“ segir Kári.
Hann bendir á að ungbarnadauði á Íslandi hafi um miðja síðustu öld verið einhver sá hæsti sem skráður hefur verið í mannkynssögunni eða 238 af hverjum þúsund börnum fæddum. Í dag sé hann um það bil hundrað sinnum minni eða 2 af hverjum þúsund og sé lægstur í heimi hér.
„Það er ólýsanlegur harmurinn foreldra þegar börn þeirra deyja og ekki síst þegar þau deyja ung. Afleiðingar harmsins eru margvíslegar og meðal annars þær að lífslíkur foreldranna minnka og þá sérstaklega mæðra. Þær lifa nokkrum árum skemur fyrir vikið. Sagnfræðingar og félagsfræðingar hafa sett fram þá kenningu að mæður á öldum áður hafi verndað sig fyrir afleiðingum mikils ungbarnadauða með því að tengjast ekki nýfæddum börnum sínum sterkum böndum.
Rannsóknir okkar og annarra sýna fram á að þetta er rangt vegna þess að lífslíkur mæðra á þeim tíma sem ungbarnadauðinn var mestur í landinu minnkuðu við barnsmissi til jafns á við það sem gerist í dag. Móðurástin er ekki smíðuð í konuna. Það verður ekki við hana ráðið. Hún er meðfædd. Síðan er móðurástin eitt af mikilvægustu hreyfiöflum samfélags manna. Hún kemur börnum á legg. Hún býr til konur og menn til þess að taka við landinu. Prísinn sem móðirin borgar fyrir þessa ást sem býr til samfélög er hættan á harminum mikla ef hún missir barn sitt. Það er því skylda okkar sem samfélags að gera allt sem í okkar valdi stendur til þess að það gerist ekki. Þannig launum við móðurinni sem samfélag fyrir ástina sem bjó okkur til,“ segir Kári.
Enn fremur kemur fram í greinninni að sú staðreynd að ungbarnadauði sé minni á Íslandi en annars staðar bendi til þess að Íslendingar séu að þessu leyti að standa í nokkuð góðum skilum við mæður. Þetta eigi meðal annars rætur sínar í því að ljósmæðurnar skoða verðandi mæður, taka á móti börnum við fæðingu og hafa eftirlit með mæðrum og börnum að fæðingu lokinni. Þær þyrftu ekki að komast upp úr riðli og lifa af útsláttarkeppni til þess að sanna fyrir löndum sínum að þær séu heimsmeistarar.
„Í þeirra tilfelli gildir gamla slagorð Silla og Valda að af ávöxtunum skuluð þið þekkja þær. Börnin okkar lifa frekar en börn annarra þessa erfiðu ferð inn í harðan heim. Bjarni, þú hlýtur að hafa þetta allt í huga þegar þú metur framlag þeirra til íslensks samfélags. Staðreyndin er svo sú að á meðan stöðugildum ljósmæðra hjá ríkinu hefur fjölgað um 33% og fæðingum hefur fækkað um meira en 8% hafa viðfangsefni ljósmæðra orðið flóknari með ári hverju, konur eignast börn sín eldri, og þyngri, sem fylgir aukin tíðni meðgönguvandamála, og ýmislegt af því sem áður var á höndum lækna hefur flust yfir á þær,“ segir Kári.
