Samkvæmt nýju frumvarp til laga um breytingu á lögum um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald verður þinglýst eignarhald skilyrði skráningar heimagistingar. Ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra setur frumvarpið fram en það er komið í samráðsgátt stjórnvalda og er umsagnarfrestur til 24. október næstkomandi.
Þar eru lagðar til þrenns konar breytingar, sem allar varða starfssvið leyfisveitanda, það er Sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu. Í fyrsta lagi varðandi skráningu heimagistingar og í öðru lagi varðandi samræmingu á málsmeðferð og ákvörðun sekta milli skráningarskyldra og rekstrarleyfisskyldra aðila vegna leyfisskyldrar gististarfsemi annars vegar og skráningarskyldrar heimagistingar hins vegar. Í þriðja lagi er lögð til breyting varðandi eftirlit með skilum á nýtingaryfirlitum einstaklinga sem leigja út húsnæði sitt og skrá undir heimagistingu.
Í frumvapinu kemur fram að frá árinu 2017 hafi sýslumaður orðið þess var að einstaklingar skrái lögheimili til málamynda í þeim tilgangi að geta skráð eignina til heimagistingar. Í frumvarpinu er jafnframt tekið dæmi: Rekstraraðilinn A er þinglýstur eigandi fasteignarinnar B. Eigandi A sækir um að færa lögheimili sitt á fasteignina B. Degi síðar skilar eigandi A inn umsókn til sýslumanns um skráningu heimagistingar á fasteignina B.
Markmiðið með að binda skráningu heimagistingar við þinglýst eignarhald, auk lögheimilis, er að koma í veg fyrir slíkar lögheimilisskráningar til málamynda, samkvæmt því er kemur fram í frumvarpinu.
Breytingar á lögum um veitingastaði, gististaði og skemmtanahald tóku gildi þann 1. janúar á síðasta ári. Löggjöfin fól í sér töluverðar breytingar á fyrirkomulagi leyfisveitinga fyrir veitinga- og gististaði, svo sem með tilkomu skráningarskyldu vegna heimagistingar, ótímabindingu rekstrarleyfa og afnámi leyfisskyldu fyrir tiltekinn flokk veitingastaða.
Heimild til útleigu fasteignar í skráðri heimagistingu í allt að 90 daga á ári hefur verið virk frá 1. janúar 2017. Þann 1. júní 2017 felldi umhverfis- og auðlindaráðuneytið niður kröfu um starfsleyfi heilbrigðisnefndar fyrir heimagistingu. Í kjölfarið varð töluverð aukning í nýtingu heimildar til heimagistingar og árið 2017 samþykkti Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu 1059 skráningar á heimagistingu. Eftirliti með heimagistingu er eingöngu sinnt af Sýslumanninum á höfuðborgarsvæðinu.
54 mál send til ákærusviðs lögreglu árið 2017
Samkvæmt upplýsingum frá sýslumanni móttók embættið 339 ábendingar um óskráða eða leyfisskylda gististarfsemi árið 2017 og 120 áskoranir hafa verið sendar með stefnuvottum til einstaklinga og lögaðila vegna óskráðrar leyfisskyldrar starfsemi. Þá voru 54 mál send til ákærusviðs lögreglu árið 2017 þar sem um er að ræða rekstrarleyfisskylda starfsemi lögaðila sem ekki eru handhafar leyfis.
Athugasemdir hafa verið gerðar vegna skorts á nægjanlegu eftirliti með heimagistingu einstaklinga. Þeim athugasemdum var mætt með auknu fjármagni til að efla svokallaða heimagistingarvakt sem starfrækt er á vegum Sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu.
Einnig hafa verið gerðar athugasemdir vegna takmarkaðs eftirlits með leyfisskyldum rekstraraðilum, auk þess sem óhagræði og aukinn kostnaður sé talinn felast í því að ólögleg rekstrarleyfisskyld gististarfsemi í atvinnuskyni heyri undir átta embætti lögreglustjóra.
Þær efnislegu breytingar sem lagðar eru til í þessu frumvarpi eru, eins og greint er frá hér að ofan, þrenns konar og eru allar til komnar vegna áskorana tengdum heimild til starfrækslu heimagistingar sem tók gildi þann 1. janúar á síðasta ári. Sem fyrr segir varða breytingarnar allar starfssvið Sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu og miða annars vegar að því að bæta ferlið við skráningu og eftirlit með heimagistingu og hins vegar að samræma betur málsmeðferð og ákvörðun sekta milli leyfisskyldrar gististarfsemi og skráningarskyldrar heimagistingar.
