Full­trúar frá rík­is­stjórn­inni, stór­iðj­unni og Orku­veitu Reykja­víkur hafa skrifað undir vilja­yf­ir­lýs­ingu um hreinsun og bind­ingu kolefn­is. Sam­kvæmt yfir­lýs­ing­unni verður kannað til hlítar hvort aðferð sem kölluð er „Car­bFix“ geti orðið raun­hæfur kost­ur, bæði tækni­lega og fjár­hags­lega, til þess að draga úr los­un CO2 frá stór­iðju Ís­lands. Auk þess ætla fyr­ir­tækin hver um sig leita leiða til að verða kolefn­is­hlut­laus árið 2040. Þetta kemur fram í til­kynn­ingu á vef Stjórn­ar­ráðs Íslands.

Skref í átt að víð­tæku sam­ráði 

Þann 28. maí síð­ast­lið­inn skrif­uðu full­­trúar atvinn­u­lífs­ins og stjórn­­­valda undir sam­komu­lag um sam­­starfs­vett­vang um lofts­lags­­mál og grænar lausn­­ir. Mark­mið vett­vangs­ins er að bæta árangur Íslands í loft­lags­­málum og miðla fjöl­breyttu fram­lagi lands­ins á því sviði. Þar á meðal er að stjórn­­völd og atvinn­u­lífið vinni í sam­ein­ingu að mark­mið­i ­­stjórn­­­valda um kolefn­is­hlut­­laust Ísland árið 2040.

Í til­kynn­ingu frá­ ­Stjórn­ar­ráð­inu segir að vilja­yf­ir­lýs­ingin í dag sé í sam­ræmi við á­herslu ­sam­starfs­vett­vangs­ins og að hún sé enn eitt skref í átt að víð­tæku sam­starfi stjórn­valda og atvinnu­lífs­ins í bar­átt­unni gegn loft­lags­vand­an­um. For­sæt­is­ráð­herra, umhverf­is- og auð­linda­ráð­herra,  ferða­mála-, iðn­að­ar- og nýsköp­un­ar­ráð­herra, mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, og for­stjórar Orku­veitu Reykja­vík­ur­, El­kem, Fjarða­áls, Ri­o T­in­to á Íslandi og Norð­ur­áls und­ir­rit­uðu öll undir vilja­yf­ir­lýs­ing­una í dag. Auk þess stendur PCC á Bakka að yfir­lýs­ing­unni en mun und­ir­rita yfir­lýs­ing­una síð­ar.

Hvati fyrir álverin að nota Car­bFix-að­ferð­ina

Sam­kvæmt vilja­yf­ir­lýs­ing­unni verður kannað til hlítar hvort að Car­bFix-að­ferðin geti orðið raun­hæfur kost­ur, bæði tækni­lega og fjár­hags­lega, til þess að draga úr losun koldí­oxíðs frá stór­iðju á Íslandi. Orku­veita Reykja­víkur hefur þró­að Car­bFix-að­ferð­ina í sam­starfi við Háskóla Íslands og erlenda aðila frá árinu 2007. Aðferðin felst í því að CO2 er fangað úr jarð­hita­gufu, gasið leyst upp í vatni undir þrýst­ingi og vatn­inu dælt niður á 500 til 800 metra dýpi í basaltjarð­lög, þar sem CO2 binst var­an­lega í berggrunn­inum í formi steinda. 

Árið 2010 setti Svan­dís Svav­ars­dótt­ir, þáver­andi umhverf­is­ráð­herra, reglur um losun á brenni­steins­vetni sem varð til þess að Hell­is­heiða­virkjun þurfti annað hvort að fjár­festa í mjög dýrum hreinsi­bún­aði eða þróa aðrar aðferðir með ein­hverjum hætti. Virkj­unin tók því þátt í Car­bFix-verk­efn­in­u og hefur Orka Nátt­úr­unn­ar, dótt­ur­fé­lag OR, rekið loft­hreinsi­stöð og nið­ur­dæl­ingu við Hell­is­heið­ar­virkjun síð­ustu fimm ár. 

Guð­mundur Ingi Guð­brands­son, um­hverf­is- og auð­linda­ráð­herra, sagði í við­tali við Kjarn­ann í apríl síð­ast­liðnum að árið 2017 los­aði Hell­is­heiða­virkjun við 34 pró­sent af lof­lagsút­blæstr­inum hjá sér niður í jarð­lög með­ Car­bFix-að­ferð­inni. „Það er ekk­ert sem bendir til þess að það gufi upp – heldur séu efnin bara þar. Kostn­að­ur­inn við þetta hjá þeim er sam­bæri­legur við verðið á los­un­ar­heim­ild­unum sem þessi fyr­ir­tæki, eins og álverin og flug­fé­lög­in, þurfa að kaupa. Fyrir álver­in, sem eru með útblástur út um stromp, þá er í raun­inni kom­inn ákveð­inn hvati fyrir þau að dæla efn­unum ofan í jörð. Vissu­lega þurfa þau bor­holu en þá fer þetta að verða mögu­leiki fyrir þau vegna þess að kerfið er alltaf að herða að þeim og verðið á los­un­ar­heim­ildum hækk­ar,“ sagði Guð­mundur Ing­i. 

Ekki draga úr CO2 heldur binda í miklu magni í bergi

Árn­i Finns­son, for­maður Nátt­úru­vernd­ar­sam­taka Íslands, bendir á í stöðu­færslu á Face­book að í raun hyggst stór­iðjan ekki draga úr losun CO2 líkt og segir í til­kynn­ingu Stjórna­ráðs­ins heldur binda það í miklu magni í berg­i.