Á fundi rík­is­stjórn­ar­innar í morgun voru kynnt fjöl­mörg mál sem snerta annan aðgerða­pakka stjórn­valda vegna efna­hags­legra áhrifa af útbreiðslu veirunnar sem veldur COVID-19 sjúk­dómn­um. 

Katrín Jak­obs­dóttir for­sæt­is­ráð­herra fór yfir það sem var kallað „Að­gerðir 2.0“ á dag­skrá rík­is­stjórn­ar­fund­ar­ins. Bjarni Bene­dikts­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, kynnti þrjú ný frum­vörp auk upp­færðra sviðs­mynda um efna­hags­horf­ur. Fyrstu tvö frum­vörpin voru ann­ars vegar band­ormur til að lög­festa þær aðgerðir sem kynntar verða síðar í dag og hins vegar nýtt fjár­auka­laga­frum­varp svo hægt verði að fjár­magna þær. Þriðja frum­varpið kall­ast svo „frum­varp til laga um fjár­stuðn­ing til rekstr­ar­að­ila vegna heims­far­ald­urs kór­ónu­veiru“. Búast má við því að þar sé verið að fjalla um beinar greiðslur til þeirra fyr­ir­tækja sem hafa þurft að loka vegna ákvarð­ana sem stjórn­völd hafa tekið til að berj­ast við útbreiðslu veirunn­ar. 

Ásmundur Einar Daða­son, félags- og barna­mála­ráð­herra, kynnti aukna fjár­þörf Vinnu­mála­stofn­unar vegna COVID-19. Spár stofn­un­ar­innar gera ráð fyrir að hlut­fall atvinnu­lausra muni fara upp í 17 pró­sent í apr­íl­mán­uði og að fjöldi þeirra sem munu vera á hluta­bótum á meðan að það úrræði stendur til bóta, sem er út næsta mán­uð, verði nálægt 35 þús­und. Þeir laun­þegar muni koma frá allt að 6.500 fyr­ir­tækj­um. Heild­ar­fjöldi þeirra sem verða annað hvort á atvinnu­leys­is- eða hluta­bótum mun þá lík­ast til fara yfir 50 þús­und.

Þetta er langt umfram það sem stjórn­völd reikn­uðu með þegar hluta­bóta­leiðin var sam­þykkt á Alþingi fyrir rúmum mán­uði.

Kynnt fyrir stjórn­ar­flokkum og for­mönnum and­stöð­unnar

Svan­dís Svav­ars­dóttir heil­brigð­is­ráð­herra og Áslaug Arna Sig­ur­björns­dóttir dóms­mála­ráð­herra fjöll­uðu í sam­ein­ingu um ferða­tak­mark­anir til lands­ins á rík­is­stjórn­ar­fund­inum en fyrir liggur að sótt­varn­ar­læknir hefur sent heil­brigð­is­ráð­herra minn­is­blað þar sem lagt er til að allir sem komi til lands­ins fari í tveggja vikna sótt­kví, með örfáum og til­greindum und­an­þág­um. 

Þá voru afgreidd frum­vörp Sig­urðar Inga Jóhanns­son­ar, sjáv­ar­út­vegs- og land­bún­að­ar­ráð­herra, um Mat­væla­sjóð og Lilju D. Alfreðs­dótt­ur,  mennta- og menn­ing­ar­mála­ráð­herra, um skipt­ingu fjár­veit­inga til lista, menn­ing­ar­starfs og íþrótta á fund­inum í morg­un. 

Eftir rík­is­stjórn­ar­fund­inn var aðgerða­pakk­inn kynntur fyrir þing­flokkum stjórn­ar­flokk­anna og klukkan 13 átti að hefj­ast fjar­fundur með for­mönnum stjórn­ar­and­stöðu­flokk­anna þar sem farið yrði yfir pakk­ann.

Klukkan 16 í dag munu Katrín, Bjarni og Sig­urður Ingi svo kynna aðgerða­pakk­ann fyrir fjöl­miðlum og almenn­ingi á blaða­manna­fundi sem verður í Safna­hús­inu við Hverf­is­göt­u. 

Einn mán­uður frá aðgerða­­pakka eitt

Nákvæm­­lega mán­uður er í dag frá því að rík­­is­­stjórnin kynnt fyrsta aðgerða­­pakk­ann í Hörpu. Heild­­ar­á­hrif þeirra voru sögð vera 230 millj­­arðar króna, en beinu nýju fram­lögin vegna hans voru lík­­­ast til um þriðj­ungur þeirrar upp­­hæð­­ar. Sumt þar voru verk­efni sem þegar lágu fyr­ir, til dæmis í fjár­­­fest­ingu, önnur mið­uðu að því að fella niður gjöld sem væru hvort eð er ekki að fara að skila sér nema að litlu leyti, eins og afnám gist­in­átt­­ar­skatts, og sum voru ein­fald­­lega tekju­öfl­un­­ar­­leiðir fyrir rík­­is­­sjóð, eins og það að heim­ila úttekt á sér­­­eign­­ar­­sparn­aði sem yrði þá skatt­lagður sam­hliða.

Stóru beinu aðgerð­­irnar sner­ust um hina svoköll­uðu hluta­­bóta­­leið, frestun opin­berra gjald­daga, auk­innar fyr­ir­greiðslu fyrir fyr­ir­tæki hjá banka við­kom­andi og því að ráð­­ast í fjár­­­fest­ing­­ar­átak, aðal­­­lega í hefð­bundnum innviðum sem útheima margar vinn­u­­manna­hend­­ur.

Aðgerðir fjár­­­mála­­stofn­ana hingað hafa því, sam­­kvæmt upp­­lýs­ingum Kjarn­ans, fyrst og síð­­­ast snú­ist um að frysta afborg­­anir af lánum við­­skipta­vina. Stærri fyr­ir­tæki, sem eiga í nánu og miklu sam­­starfi við bank­ann sinn eru þar betur sett en lítil og með­­al­­stór fyr­ir­tæki sem eru með litla eða jafn­­vel enga fyr­ir­greiðslu að jafn­­aði, en þurfa á henni að halda nú um stundir til að kom­­ast í gegnum það ástand sem skap­­ast hefur vegna kór­ón­u­veirunn­­ar. 

Hin svoköll­uðu brú­­ar­lán, sem veitt verða með rík­­is­á­­byrgð til fyr­ir­tækja sem hafa upp­­lifað að minnsta kosti 40 pró­­sent tekju­­fall, eru enn ekki komin til fram­­kvæmda.

Þegar byrjað að und­ir­­búa frek­ari aðgerðir

Við­­mæl­endur Kjarn­ans sem þekkja til vinn­unnar við aðgerðir stjórn­­­valda hafa flestir verið sam­­mála um að í næstu aðgerða­­pökkum – sumir ráð­herrar þegar byrj­aðir að und­ir­­búa þann þriðja – muni meðal ann­­ars fel­­ast að gripið verði til umfangs­­meiri aðgerða til að styðja við ýmis­­­konar nýsköp­un. Í pakk­anum sem kynntur verður í dag verða þó aðgerðir sem eiga að örva slíka.

Á meðal til­­lagna sem rætt hafi verið um við stjórn­­völd séu að fyr­ir­liggj­andi úrræði á borð við hluta­­bóta­­leið­ina og frestun á skatt­greiðslum verði látin ná yfir sprota­­fyr­ir­tæki og að end­­ur­greiðsl­­ur, til dæmis vegna rann­­sóknar og þró­un­­ar, verði hækk­­aðar veru­­lega. 

Til­­­gang­­ur­inn verður að styðja við starf­­semi sem getur verið arð­­bær til fram­­búð­­ar, þótt hún sé það ekki end­i­­lega í dag.