Bjarni Bene­dikts­son fjár­mála­ráð­herra hefur lagt fram frum­varp sem myndi tak­marka stöðu­töku fjár­mála­gern­inga hjá kerf­is­lega mik­il­vægum bönkum þannig að eig­in­fjár­þörf vegna gern­ing­anna myndi ekki ná yfir 15 pró­sentum af eigin fé bank­ans. 

Varn­ar­línan

Sam­kvæmt frum­varp­inu er tak­mörk­un­unum ætlað að vera svokölluð varn­ar­lína til að skýla inni­stæðu­eig­endum stóru bank­anna og rík­is­sjóði fyrir fjár­fest­ing­ar­banka­starf­semi, sem er áhættu­sam­ari en önnur starf­semi þeirra. 

Varn­ar­línan felur í sér að beinar og óbeinar stöður bank­anna í fjár­mála­gern­ingum megi ekki krefj­ast meira eigin fé en því sem nemur 15 pró­sentum af eig­in­fjár­grunni þeirra. Búist er við því að áhætta við­skipta­vina bank­anna minnki með slíkri varn­ar­línu, en frum­varpið bætir þó við að hún gæti dregið úr stærð­ar­hag­kvæmni og þjón­ustu­fram­boði þeirra. 

Ekki er þó víst hvort frum­varpið muni hafa mikil áhrif á starf­semi bank­anna, þar sem umrætt hlut­fall  var langt undir 15 pró­senta hámark­inu í fyrra. Í lok árs 2019 var stöðu­töku­hlut­fall bank­anna þriggja  um 4,35 pró­sent, og hafði það lækkað úr 4,85 pró­sentum ára­mótin á und­an. 

Starfs­hópar, skýrslur og nefndir

Frum­varpið er afrakstur rúm­lega þriggja ára ferlis sem Bene­dikt Jóhann­es­son, þáver­andi fjár­mála­ráð­herra hóf með skipun starfs­hóps um aðskilnað við­skipta- og fjár­fest­ing­ar­banka í mars árið 2017. 

­Meðal til­lagna starfs­hóps­ins var að fjár­fest­ing­ar­banka­starf­semi yrði heim­iluð innan alhliða banka að skil­greindum mörk­um. Þessar til­lögur voru svo betur útli­staðar í nefnd sem Bjarni skip­aði í jan­úar 2018, en hún lagði til að eig­in­fjár­þörf fjár­mála­gern­inga á meðal þeirra banka sem þykja kerf­is­lega mik­il­vægir, þ.e. Lands­bank­ans, Íslands­banka og Arion banka, mætti ekki vera umfram 10-15% af eig­in­fjár­grunni þeirra. Seinna sama ár var tekið undir þessa til­lögu í hvít­bók um fram­tíð fjár­mála­kerf­is­ins. 

Í kjöl­far útgáfu hvít­bók­ar­innar skip­aði Bjarni svo enn annan starfs­hóp til þess að vinna að frum­varp­inu, en í honum voru tveir full­trúar frá fjár­mála­ráðu­neyt­inu, ásamt tveimur full­trúum frá Fjár­mála­eft­ir­lit­inu og einum full­trúa frá Sam­tökum fjár­mála­fyr­ir­tækja.