Um 1 pró­sent mann­kyns báru árið 2018 ábyrgð á helm­ingi allrar los­unar gróð­ur­húsa­loft­teg­unda frá flugi. Þetta eru þeir sem fljúga mjög oft – mun oftar á ári hverju en flestir gera á allri sinni ævi.

Þeir eru kall­aðir ofur-los­arar (e. super emitt­er­s), flug­far­þeg­arnir sem fljúga svo oft að aðeins eitt pró­sent þeirra valda losun helm­ings allra gróð­ur­húsa­loft­teg­unda frá flugi. Þannig var það árið 2018 en við vitum að þannig verður það ekki þegar árið 2020 verður gert upp. En í nýrri rann­sókn sem sænskir vís­inda­menn leiddu er stuðst við gögn um mengun og far­þega­fjölda í flugi frá árinu 2018 og nið­ur­staðan gefur vís­bend­ingu um hvað kann að ger­ast eftir far­aldur COVID-19, ef lífs­stíll fólks breyt­ist ekki umtals­vert.

Aðeins 11 pró­sent jarð­ar­búa flugu með flug­vél árið 2018. Og aðeins 4 pró­sent þeirra flugu til útlanda. Þegar litið er á hvert land fyrir sig má sjá að það eru Banda­rískir flug­far­þegar sem skilja eftir sig stærsta kolefn­is­spor­ið. Reyndar er losun þeirra vegna flug­ferða meiri en losun flug­far­þega tíu næstu ríkj­anna þar á eft­ir.

Vís­inda­menn­irnir segja að rann­sóknin leiði í ljós að fámennur for­rétt­inda­hóp­ur, sem fljúgi ótt og títt, hafi mikil áhrif á lofts­lag jarðar – áhrif sem allir jarð­ar­búar finna fyr­ir.

Í ár hefur kór­ónu­veiran sett strik í reikn­ing margra og yfir 50 pró­sent sam­dráttur hefur orðið í far­þega­flugi. Þessa stöðu telja vís­inda­menn­irnir vera kjörið tæki­færi til að end­ur­skoða ýmis­legt sem snýr að flugi og mæla þeir m.a. með því að rík­is­stjórnir heims­ins setji skil­yrði er lúta að lofts­lags­málum í þeim rík­is­stuðn­ingi sem að flug­fé­lögum er rétt­ur. Þannig megi rétta kúr­s­inn í flug­geir­an­um; gera hann sam­keppn­is­hæf­ari og sjálf­bær­ari.

Á milli áranna 2013-2018 jókst losun gróð­ur­húsa­loft­teg­unda frá flugi um 32 pró­sent. Þó að gríð­ar­legur sam­dráttur sé nú í flugi hafa flug­fé­lög sett sér mark­mið um að kom­ast í samt horf og fyrir far­ald­ur­inn jafn­vel þegar árið 2024.

„Ef við viljum leysa lofts­lags­vand­ann þurfum við að end­ur­hanna flug­sam­göng­ur,“ segir Stefan Gössling, pró­fessor við Linnéu-há­skóla í Sví­þjóð og aðal­höf­und­ur  rann­sókn­ar­inn­ar. „Og þá þurfum við að byrja á toppnum – þar sem fáir ofur-los­arar hafa gríð­ar­leg áhrif.“  Hann segir í við­tali við Guar­dian að ríkir íbúar jarðar hafi haft allt of mikið frelsi til að hanna jörð­ina eins og þeim sýn­ist. „Við ættum að sjá þá krísu sem við erum núna í sem tæki­færi til að draga saman í flug­ferð­u­m.“

Nið­ur­stöður rann­sókn­ar­innar voru birtar nýverið í vís­inda­tíma­rit­inu Global Environ­mental Change.