Nú er ljóst að við munum fá færri skammta af bólu­efni á næst­unni en von­ast hafði verið til. Þetta mun verða til þess að hjarð­ó­næmi þjóð­ar­innar næst ekki fyrr en á seinni hluta næsta árs. Fram­línu­fólk og íbúar öldr­un­ar- og hjúkr­un­ar­heim­ila verða í for­gangi þegar bólu­setn­ing hefst. Þetta sagði Þórólfur Guðna­son sótt­varna­læknir á upp­lýs­inga­fundi almanna­varna í dag.

Í gær greindust átta ein­stak­lingar inn­an­lands með COVID-19 sem er svip­aður fjöldi og síð­ustu daga. Sjö voru sótt­kví. Þrír liggja á gjör­gæslu­deild með sjúk­dóminn, þar af tveir í önd­un­ar­vél.

„Varð­andi inn­a­lands­smitin þá er far­ald­ur­inn ágæt­lega í rénun þökk sé aðgerðum og sam­stöðu almenn­ings,“ sagði Þórólfur og að sér­stak­lega ánægju­legt væri að sjá hversu fáir væru að grein­ast utan sótt­kví­ar. „En það er hins vegar ljóst að við erum enn með smit úti í sam­fé­lag­inu og lítið þarf til að hóp­sýk­ingar komi upp.“

Þórólfur fór svo yfir stöðu á afhend­ingu bólu­efna. Sam­kvæmt samn­ingi við lyfja­fyr­ir­tækið Pfizer hafa verið tryggð kaup á bólu­efni fyrir 80 þús­und ein­stak­linga alls. En hrá­efna­skortur hefur seinkað fram­leiðsl­unni og því munu færri skammtar af bólu­efni fyr­ir­tæk­is­ins koma hingað til lands á næstu mán­uðum en áætlað var.

„Þetta þýðir það að við þurfum að stokka aftur upp í for­gangs­röðun bólu­setn­ing­ar,“ sagði Þórólf­ur. „Þannig að við áformum að hefja strax bólu­setn­ingu eftir jólin og byrjað verður á að bólu­setja fram­línu­fólk í heil­brigð­is­stéttum – um 1.000 manns – og jafn­framt vist­menn á hjúkr­un­ar- og öldr­un­ar­heim­ilum sem telja um 3-4.000 manns.“

Í jan­úar og febr­úar verður haldið áfram að bólu­setja elstu ald­urs­hópana. „Á­fram­haldið er síðan óljóst,“ sagði Þórólf­ur. „Það ræðst af því hversu hratt við fáum bólu­efnið og hversu marga skammta. Áætlun um fram­haldið verður að bíða betri tíma.“

Enn lengri bið í bólu­efni ann­arra fram­leið­enda

Hvað önnur bólu­efni varðar er óljóst hvenær afhend­ing getur hafist, „en sam­kvæmt áætl­unum býst ég ekki við að það geti orðið fyrr en um mitt árið 2021 eða seinni hluta þess árs. Við munum því ekki ná góðu hjarð­ó­næmi hér á landi fyrr en seinni hluta næsta árs“. 

Þórólfur sagði erfitt að segja til um hvaða áhrif þetta mun hafa á far­ald­ur­inn á næst­unni en sagði að „vafa­laust þurfum við að búa við áfram­hald­andi tak­mark­anir fram eftir næsta ári og einnig þurfum við að við­halda ein­stak­lings­bundnum sótt­vörn­um.“

Hann sagði hins vegar útlit fyrir að hægt verði að aflétta ein­hverjum tak­mörk­unum þegar búið verður að bólu­setja við­kvæm­ustu hópana „en það verður lík­lega ekki fyrr en um mitt næsta ár“.

Núver­andi reglu­gerð um tak­mark­anir vegna far­sótt­ar­innar gildir fram yfir ára­mót. „Við þurfum áfram að standa saman og gæta okkar og passa okk­ur. Þetta er ekki búið. Við von­uð­umst til að sjá hrað­ari bólu­setn­ingar strax eftir ára­mótin en við þurfum að lifa við það að það mun ganga hægar en við von­uð­umst til.“

Alma Möller land­læknir minnti á að til­gangur bólu­setn­ing­ar­innar væri að verja fólk fyrir sjúk­dómnum COVID-19. Til að hjarð­ó­næmi náist þurfi að lág­marki að bólu­setja 65 pró­sent þjóð­ar­inn­ar. Unnið er að því að taka saman upp­lýs­ingar sem eiga að auð­velda fólki að taka ákvörðun um bólu­setn­ingu. „Auk ávinn­ings fyrir ein­stak­ling­inn er það líka hagur sam­fé­lags­ins að hjarð­ó­næmi náist,“ sagði hún.

Saman í gegnum skafl­inn

„Við gerum okkur vonir um að fyrstu skammt­arnir af bólu­efni komi 24. des­em­ber," sagði sótt­varna­lækn­ir. „Og þá er okkur ekk­ert að van­bún­aði að hefja bólu­setn­ingu strax eftir jól­in. Við byrjum eins fljótt og hægt er.“

Vegna þess að magnið verður ekki eins mikið og vonir stóðu til verður jafn­vel ekki hægt að bólu­setja alla innan ákveð­inna for­gangs­hópa þegar í stað. Sagði Þórólfur að lík­lega eigi óánægju­raddir eftir að heyr­ast. „En við verðum að vinna okkur í gegnum skafl­inn eins og málin þróast,“ sagði hann. „Við verðum að þreyja þorr­ann.“

Upp­fært kl. 6.44:

Til­kyn­ing frá sótt­varna­lækni:

Vegna umræðu um dreif­ingu bólu­efna gegn COVID-19

Að gefnu til­efni vill sótt­varna­læknir taka fram að á þess­ari stundu liggja ein­ungis fyrir áreið­an­legar upp­lýs­ingar um afhend­ingu fyrstu skammta bólu­efnis frá Pfiz­er.

Á upp­lýs­inga­fundi í morgun mátti skilja á orðum mínum að ekki væri að vænta bólu­efna frá öðrum fram­leið­endum fyrr en á síð­ari hluta næsta árs. Þetta var ofsagt. Ísland hefur þegar tryggt sér kaup­rétt á bólu­efni fyrir um 60–70% þjóð­ar­innar en ekki liggur enn fyrir hvenær og hversu mikið bólu­efni kemur í hverri send­ingu.

Áætl­anir fram­leið­enda munu skýr­ast þegar fram í sæk­ir.

Þórólfur Guðna­son, sótt­varna­lækn­ir.