Hlut­verk stjórn­mála­manna er ekki að reyna að tryggja öllum nákvæm­lega sömu stöðu í líf­inu sagði Bjarni Bene­dikts­son, fjár­mála- og efna­hags­ráð­herra, í svari við fyr­ir­spurn Jóhanns Páls Jóhanns­son­ar, þing­manns Sam­fylk­ing­ar­inn­ar, í óund­ir­búnum fyr­ir­spurn­ar­tíma á Alþingi í dag.

„Við höfum byggt hér upp stétt­­laust sam­­fé­lag. Þar sem jöfn­uður er meiri en í nokkru öðru rík­­i,“ sagði Bjarni í fram­boðs­ræðu sinni á lands­fundi Sjálf­stæð­is­flokks­ins um síð­ustu helgi.

Jó­hann Páll spurði Bjarna frekar út í þessa full­yrð­ingu sína á þingi í dag og vís­aði í slag­orð Sjálf­stæð­is­flokks­ins frá stof­nárum hans fyrir nærri hund­rað árum.

„Hér á 20. öld­inni varð til stjórn­mála­flokk­ur, var­fær­inn Íhalds­flokk­ur, sem sagði: „Stétt með stétt“ og við­ur­kenndi þar með, athugið það, við­ur­kenndi stétta­skipt­ingu í íslensku sam­fé­lagi. Þessi flokkur horfð­ist í augu við vand­ann, stétta­skipt­ing­una, en kall­aði eftir sam­stöðu þvert á stétt­ir. Þessi var­færni íhalds­flokkur er ekki til. Nú segja Sjálf­stæð­is­menn ekki leng­ur: Stétt með stétt, heldur segja þeir að Ísland sé stétt­laust sam­fé­lag,“ sagði Jóhann Páll.

Í fram­hald­inu benti hann á að á síð­asta ári voru þrír útgerð­ar­menn á Íslandi með þrjá millj­arða króna hver í fjár­magnstekj­ur.

„Það eru þús­und­föld árs­laun öryrkja,“ sagði Jóhann Páll, sem spurði Bjarna í fram­hald­inu tveggja spurn­inga og sagð­ist ekki hafa áhuga á svörum í formi gin­i-­stuðla eða mæl­inga á tekju­jöfn­uði. „Ég er að tala um stétta­skipt­ingu, ég er að tala um fólk hérna.“

Spurn­ing­arnar voru svohljóð­andi:

1. Telur ráð­herr­ann að öryrk­inn og stór­út­gerð­ar­mað­ur­inn til­heyri sömu stétt?
2. Fæð­ist barn öryrkj­ans inn í sömu stétt og barn útgerð­ar­manns­ins? „Trúir hæst­virtur fjár­mála­ráð­herra því að þessi börn fái sömu tæki­færin og til­heyri sömu stétt? “

Fólk hafi jöfn tæki­færi til að blómstra

Bjarni hóf svar sitt á því að segja að vand­inn við marga jafn­að­ar­menn sé meðal ann­ars sá að fólk trúir því að það sé hægt og skyn­sam­legt að byggja sam­fé­lag þar sem stjórn­völd tryggja öllum jafna útkomu í líf­inu. Hann sagði Sjálf­stæð­is­flokk­inn leggja áherslu á að fólk hafi jöfn tæki­færi til að blómstra.

Bjarni sagði þá sem vilja halda því fram að stétta­skipt­ing ríki á Íslandi vilji ekki, líkt og Jóhann Páll, ræða um gin­i-­stuðla eða raun­veru­lega útkomu.

„Hvað er ann­ars betur til vitnis um að okkur hafi tek­ist að tryggja góðan jöfnuð í sam­fé­lag­inu sem við búum í en sú stað­reynd að hvergi í heim­inum ríkir meiri jöfn­uður en á Ísland­i?“ spurði Bjarni, en sagði þeirri stað­reynd vera hafnað og í stað­inn spurt hvort það geti verið að til sé fólk í ólíkri stöðu í sam­fé­lag­inu.

Bjarni sagði Sjálf­stæð­is­flokk­inn ekki vera að reka stjórn­mála­stefnu sem þyk­ist geta, eins og jafn­að­ar­menn að jafn­aði gera, tryggt öllum sömu nið­ur­stöðu í líf­inu.

„Það er hinn stóri mis­skiln­ingur hátt­virts þing­manns og jafn­að­ar­manna almennt og margra vinstri­manna, að það sé skyn­sam­legt að reyna það af hálfu stjórn­valda að stoppa þá sem eru að skara fram úr, skera nógu mikið af þeim til þess að afhenda öðrum sem hafa of lítið þannig að útkoman á end­anum verði jöfn. Þetta er ótrú­lega döpur nálgun á hlut­verk stjórn­valda.“

Bjarni sagð­ist hins vegar geta glatt Jóhann Pál með því að segja: „Þetta fólk er ekki í sömu stöðu og við stjórn­mála­menn­irnir eigum ekki einu sinni að reyna að tryggja öllum nákvæm­lega sömu stöðu í líf­in­u.“

Fjar­stæðu­kennd full­yrð­ing um stétt­laust sam­fé­lag

Jóhann Páll sagði það ekki nema von að Bjarni lendi í vand­ræðum með full­yrð­ingu sína um að Ísland sé stétt­laust sam­fé­lag.

„Hún er fjar­stæðu­kennd. Það er ekki furða að hann sé á harða­hlaupum undan eigin orðum en hann verður bara að una því að talað sé um stétta­skipt­ingu á Alþingi Íslend­inga.“

Jóhann Páll vís­aði í gögn frá land­lækni sem sýna að 30 ára karl­mað­ur, sem er ein­vörð­ungu með grunn­skóla­próf, vænst þess að lifa fimm árum skemur en jafn gam­all maður með háskóla­próf. „Er þetta til­viljun eða er þetta einmitt áminn­ing um að Ísland er víst stétt­skipt sam­fé­lag?“ spurði Jóhann Páll.

Hann vís­aði jafn­framt í gögn frá OECD sem sýna að helm­ingur erlendra rík­is­borg­ara á Íslandi er undir fátækt­ar­mörkum en samt í laun­aðri vinnu. „Við þurfum að fara til Banda­ríkj­anna eða Sviss til að finna sams konar hlut­fall. Er þetta til­viljun eða kannski einmitt áminn­ing um að Ísland er stétt­skipt sam­fé­lag, að það er eilífð­ar­verk­efni að draga úr þess­ari stétta­skipt­ingu, að við eigum ekki að afneita henni og við­halda henni eins og hæst­virtur fjár­mála­ráð­herra ger­ir? Við eigum að draga úr henni og milda hana,“ sagði þing­mað­ur­inn.

Bjarni sagði það ekki koma í hlut Jóhanns Páls að leggja af slag­orð Sjálf­stæð­is­manna, „stétt með stétt“.

„Það er bara rangt hjá hátt­virtum þing­manni að við höfum aflagt það slag­orð okk­ar. Stað­reyndin er samt sú að allar tölur sýna okkur að við höfum náð meiri árangri í því að tryggja stétt­laust sam­fé­lag heldur en nokk­urt annað þjóð­ríki. Ekki nóg með það heldur eru kjör þeirra sem minnst hafa á Íslandi ein­hver þau bestu sem fyr­ir­finn­ast innan OECD og innan Evr­ópu,“ sagði Bjarni.