Gylfi Zoega: „Þessir hagsmunaaðilar eiga dagblöðin“

Hagsmunarimma hefur staðið á Íslandi í áratugi og orð Seðlabankastjóra um völd hagsmunahópa komu því Gylfa Zoega, prófessor í hagfræði, ekki á óvart. „Stríðskostnaðurinn“ geti verið mikill þegar þessir aðilar séu skæðir.

Gylfi Zoega, prófessor í hagfræði.
Gylfi Zoega, prófessor í hagfræði.
Auglýsing

„Við, sam­starfs­menn hans í Háskóla Íslands í gegnum árin, höfum mörg staðið í þessum bar­dög­um,“ segir Gylfi Zoega, pró­fessor í hag­fræði, spurður hvort að hann þekki þá lýs­ingu Ásgeirs Jóns­sonar Seðla­banka­stjóra, að hags­muna­hópar stýri Íslandi og að erfitt sé að lenda uppi á kant við þá. Ásgeir lét þessi ummæli falla í við­tali við Stund­ina nýverið og við­brögðin við því hafa ekki látið á sér standa.

Gylfi, sem var gestur þátt­ar­ins Sprengisands á Bylgj­unni í morg­un, rifj­aði í þessu sam­bandi upp þegar hann ásamt kollega sínum í Háskóla Íslands tal­aði síð­asta sumar og haust fyrir almanna­hags­munum í sótt­vörn­um; að passa ætti upp á landa­mærin og hafa þjóð­lífið inn­an­lands sem eðli­leg­ast. „Það var rimma við sér­hags­mun­i,“ segir Gylfi og bendir á að sér­hags­munir væru þá það sem gengi á skjön við almanna­hags­muni. Í þessu til­tekna til­viki voru það sam­tök í ferða­þjón­ustu sem vildu hafa landa­mærin sem mest opin, sem er að mati Gylfa „al­gjör­lega mis­skilin hags­muna­bar­átta því það skemmir ekk­ert meira fyrir [ferða­þjón­ust­unni] en að hafa far­sótt inn­an­lands“.

Aðrir kollegar Gylfa hafa bent á að skipt­ing á rent­unni af sjáv­ar­út­vegi sé ekki rétt­lát. „Það hefur verið ára­tuga hags­munarimma.“ Enn aðrir hafa bent á hvernig auka mætti hag­kvæmni í land­bún­aði. „Svo þetta er búið að vera í fleiri ára­tugi hér á land­i,“ segir Gylfi en að slíkt hið sama sé uppi á ten­ingnum víða erlend­is. „Þetta er úti um allt.“

Auglýsing

Það sem hins vegar skipti máli sé að „stjórn­völd hugsi um almanna­hags­muni en ekki sér­hags­muni. Þetta verður auð­vitað að spill­ingu ef sér­hags­mun­irnir ná að umb­una ein­stökum stjórn­mála­mönnum í stað­inn fyrir greiða. Það er spill­ing.“

Það sem Gylfa fannst skrítið við frétta­flutn­ing af ummælum Seðla­banka­stjóra voru ekki orð hans heldur við­brögðin sem þau fengu. „Það var eins og það væri búið að finna upp hjól­ið.“ Svo þekkta segir hann þessa hags­muna­bar­áttu vera.

Spurður hvort að veist væri per­sónu­lega að sér­fræð­ingum sem tjá sig um ákveðin mál. „Það er smá stríðs­kostn­að­ur,“ svarar Gylfi. Sér­fræð­ingar hafi ákveðnum skyldum að gegna að rétta upp „rauð flögg“ telji þeir til­efni til. „Stríðs­kostn­að­ur­inn felist m.a. í því að fá „á sig bunur í dag­blöð­un­um,“ segir Gylfi. „Þessir hags­muna­að­ilar eiga dag­blöð­in.“ Það sama geti verið uppi á ten­ingnum í „netheim­um“. Hann segir þennan stríðs­kostnað geta orðið mik­inn, „ef að þessir aðilar eru skæð­ir“ og seg­ist draga sig annað slagið í hlé í opin­berri umræðu vegna þessa.

Við þurfum á þínu framlagi að halda

Þú getur tekið beinan þátt í að halda úti öflugum fjölmiðli.

Við sem vinnum á ritstjórn Kjarnans viljum hvetja þig til að vera með okkur í liði og leggja okkar góða fjölmiðli til mánaðarlegt framlag svo við getum haldið áfram að vinna fyrir lesendur, fyrir fólkið í landinu.

Kjarninn varð níu ára í sumar. Þegar hann hóf að taka við frjálsum framlögum þá varð slagorðið „Frjáls fjölmiðill fyrir andvirði kaffibolla“ til og lesendur voru hvattir til að leggja fram í það minnsta upphæð eins kaffibolla á mánuði.

Mikið vatn hefur runnið til sjávar á þeim níu árum sem Kjarninn hefur lifað. Í huga okkar á Kjarnanum hefur þörfin fyrir fjölmiðla sem veita raunverulegt aðhald og taka hlutverk sitt alvarlega aukist til muna.

Við trúum því að Kjarninn skipti máli fyrir samfélagið.

Við trúum því að sjálfstæð og vönduð blaðamennska skipti máli.

Ef þú trúir því sama þá endilega hugsaðu hvort Kjarninn er ekki allavega nokkurra kaffibolla virði á mánuði.

Vertu með okkur í liði. Þitt framlag skiptir máli.

Ritstjórn Kjarnans: Sunna Ósk Logadóttir, Þórður Snær Júlíusson, Erla María Markúsdóttir, Arnar Þór Ingólfsson, Eyrún Magnúsdóttir og Grétar Þór Sigurðsson.


Já takk, ég vil styrkja Kjarnann!
Þorbjörn Guðmundsson
Er íslenska velferðarkerfið ekki lengur griðarstaður þeirra sem minnst hafa?
Kjarninn 11. janúar 2023
Takk fyrir og sjáumst á nýjum miðli á föstudag
Bréf frá ritstjóra Kjarnans vegna sameiningar við Stundina og þess að nýr framsækinn fréttamiðill verður til í lok viku.
Kjarninn 11. janúar 2023
Sverrir Albertsson
Vatn á myllu kölska
Kjarninn 11. janúar 2023
Lögreglumenn standa vörð um gröfurnar í námunni.
Berjast fyrir þorpi á barmi hengiflugs
Lítið þorp í Rínarlöndum Þýskalands er allt komið í eigu kolarisa. Fyrirtækið ætlar sér að mylja niður húsin og stækka kolanámu sína sem þegar þekur um 80 ferkílómetra. Þetta þykir mörgum skjóta skökku við í heimi sem berst við loftslagsbreytingar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Arnþrúður Karlsdóttir, útvarpsstjóri Útvarps Sögu.
Útvarp Saga telur fjölmiðlastyrki skapa tortryggni og bjóða upp á frændhygli
Fjögur fjölmiðlafyrirtæki hafa til þessa skilað inn umsögnum um frumvarp Lilju Alfreðsdóttur menningar- og viðskiptaráðherra, sem mun að óbreyttu framlengja núverandi styrkjakerfi til fjölmiðla.
Kjarninn 10. janúar 2023
Sólveig Anna Jónsdóttir formaður Eflingar.
Viðræðum slitið og Efling undirbýr verkfallsaðgerðir
Samtök atvinnulífsins hafa hafnað gagntilboði Eflingar um skammtímakjarasamning, sem kvað á um meiri launahækkanir en SA hefur samið um við aðra hópa á almennum vinnumarkaði til þessa. Efling undirbýr nú verkfallsaðgerðir.
Kjarninn 10. janúar 2023
Palestínski fáninn á lofti í mótmælum í Reykjavík. Ísraelskri lögreglu hefur nú verið fyrirskipað að rífa fánann niður á almannafæri.
Fánabann og refsiaðgerðir í Palestínu í kjölfar niðurstöðu Sameinuðu þjóðanna
Degi eftir að ný ríkisstjórn tók við völdum í Ísrael samþykkti allsherjarþing Sþ að fela Alþjóðadómstólnum í Haag að meta lögmæti hernáms Ísraelsríkis á Vesturbakkanum. Síðan þá hefur stjórnin gripið til refsiaðgerða og nú síðast fánabanns.
Kjarninn 10. janúar 2023
Gríðarlega mikil dæling á sandi á sér stað í Landeyjahöfn á hverju ári. Markarfljótið ber hundruð þúsunda tonna af jarðefnum út í sjó og það á til að safnast upp í mynni hafnarinnar.
Vilja sjúga sand af hafsbotni í stórum stíl og flytja út
Eftirspurn eftir íslenskum jarðefnum er gríðarleg ef marka má framkomin áform erlendra stórfyrirtækja um nýtingu þeirra. Vinsældir hafnarinnar í Þorlákshöfn eru samhliða mjög miklar.
Kjarninn 10. janúar 2023
Meira úr sama flokkiInnlent